Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilen bazı yapım işleri için düzenlenen zemin etüt raporlarının yetersiz olduğu ve ilgili raporların tekrar düzenlendiği görülmüştür.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 9'uncu maddesinde;

“Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti için öncelikle aşağıda yer alan çalışmaların yapılması gereklidir:

a) Arazi ve zemin etüdünün yapılması; uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde arazi ve zemin etüt çalışmalarının; ön ve/veya kesin proje üzerinden birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise, mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur.

…”

hükmü yer almaktadır.

Bu hükme göre; yaklaşık maliyet hesabına esas miktar tespiti için, uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur.

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nin ekleri arasında yer alan Bölüm 16 – Deprem Etkisi Altında Temel Zemini Ve Temellerin Tasarımı İçin Özel Kurallar Bölümü’nde;

“16.2.1. Zemin Araştırmaları

Zemin koşullarının belirlenmesi için, arazi ve laboratuvar çalışmalarını içeren zemin araştırmaları yapılacaktır. Zemin araştırmalarının kapsamı, yapı ve bileşenlerinin özellikleri, jeolojik yapı ve zemin birimlerinin özellikleri, civar yapıların durumu, yeraltı suyu durumu ile bölgesel deprem özellikleri ve çevre koşulları dikkate alınarak planlanacak, yeterli sayı ve derinlikte sondaj kuyuları ve/veya muayene çukurları açılacak, gerekli arazi deneyleri yapılacak, örselenmiş ve örselenmemiş örnekler alınarak laboratuvar deneyleri uygulanacaktır.”

“ 16A.1.2 – Sondaj Sayıları: Zemin koşullarının değişkenliği, yapının taban alanı ve aktardığı yükler ile çevresindeki koşullar dikkate alınarak her 300 m2’lik taban alanı için en az bir adet olmak üzere belirlenecektir. Ancak Bina Yükseklik Sınıfı BYS ≤ 3 olan binaların inşa edileceği alanlarda sondaj sayısı üçten az olmayacaktır. Sondaj sayısı, taban alanı 1000 m2’yi geçen binalarda birer adet bina köşelerinde ve bir adet ortada olmak üzere en az beş adet olacak şekilde planlanacaktır.”

hükümleri yer almaktadır.

Bu hükümlere göre de; zemin koşullarının belirlenmesi için, arazi ve laboratuvar çalışmalarını içeren zemin araştırmaları yapılacaktır. Bu kapsamda yapı ve bileşenlerinin özellikleri, jeolojik yapı ve zemin birimlerinin özellikleri, civar yapıların durumu, yeraltı suyu durumu ile bölgesel deprem özellikleri ve çevre koşulları dikkate alınarak planlanacak, yeterli sayı ve derinlikte sondaj kuyuları ve/veya muayene çukurları açılacak, gerekli arazi deneyleri yapılacak, örselenmiş ve örselenmemiş örnekler alınarak laboratuvar deneyleri uygulanacaktır. Ayrıca zemin etüdü için gerekli olan sondajların sayısı taban alanına göre belirlenecektir. Şöyle ki; taban alanı 1000 m2’yi geçen binalarda birer adet bina köşelerinde ve bir adet ortada olmak üzere en az beş adet sondaj kuyusu açılacaktır.

Yapılan incelemelerde ise; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilen, taban alanı 1000 metrekareyi geçen Kadınlar Hali ve Tonya Pazar yeri yapım işlerinde ise sondaj sayılarının yetersiz ve sondaj yerlerinin doğru olmadığı görülmüştür. Sonrasında ise her iki iş için de tekrar zemin etüt raporu düzenlendiği görülmüştür. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8'inci maddesinde yer alan “Her türlü kamu kaynağının elde

edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” hükmü gereği kamu kaynaklarının kullanılmasında ekonomiklik ve verimliliğe azami özenin gösterilmesi gerekmektedir.