BURULAŞ, uhdesinde istihdam olunan bazı işçilere, 4857 sayılı İş Kanunu’nda azami süre olarak belirtilen yıllık 270 saati aşan sürelerde fazla çalışma yaptırıldığı tespit edilmiştir.

4857 sayılı Kanun’un “Fazla Çalışma Ücreti” başlıklı 41’inci maddesinin sekizinci fıkrasında “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.” denilmiş; aynı maddenin son fıkrasında ise fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmanın ne şekilde uygulanacağının çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.

Anılan Kanun’un verdiği bu yetkiye dayanılarak 06.04.2004 tarih ve 25425 sayılı Resmi Gazete’de “İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği” yayımlanmıştır. Söz konusu Yönetmelik’in “Fazla Çalışmada Sınır” başlıklı 5’inci maddesi; “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz. Bu süre sınırı, işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir...” hükmünü amirdir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, bir işçinin bir yılda en fazla 270 saat fazla çalışma yapabileceği anlaşılmaktadır.

Fazla çalışma cetvellerinin 2021 Kasım ayı sonu itibariyle incelenmesi sonucunda, aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere Şirket bünyesinde çalışan bazı personele yıllık 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırıldığı tespit edilmiştir.

Tablo 3:Fazla Çalışma Yaptırılan ve Ücret Ödenen Kişi Listesi

BURULAŞ uhdesinde istihdam olunan otobüs şoförü, uzman şoför, otobüs hareket görevlisi, irtibat şoförü ve gece manevra şoförlerininin büyük çoğunluğu için 4857 sayılı Kanun’da belirlenen üst limitin aşıldığı görülmüştür. Söz konusu düzenlemeler uyarınca işçilere bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla çalışma yaptırılmaması gerekmektedir.

Şirket tarafından verilen cevapta; üçlü vardiya fazla mesaisiz sisteme geçildiğinde toplamda 485 personele ihtiyaç duyulduğu, bu da personel maliyetlerini %50 oranında arttırdığı, fazla mesaili sistemde 75 personellik fazla maliyet oluşturduğu, bu sebepten dolayı fazla mesaili ikili vardiya sistemine devam edildiği, belirtilmiştir.

Şirket cevabı değerlendirildiğinde; bulguda personele yasal olarak 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırılmaması gerektiği belirtilmiştir. Şirket, cevabında 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırılma gerekçesini, fayda-maliyet yönünden açıklamıştır. Üçlü vardiya sisteminin personel maliyetlerini %50 oranında artıracağı sebebiyle mevzuatında belirlenen fazla çalışma saati sınırları üzerinden fazla mesai ödendiği şeklindeki ifadenin bulguda bahsedilen mevzuat hükümleri çerçevesinde kabul edilebilirliği bulunmamaktadır.

Sonuç olarak; söz konusu düzenlemeler uyarınca işçilere bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla çalışma yaptırılmaması gerekmektedir.