Karar Künyesi
Belediye tarafından doğrudan temin ve pazarlık usulü ile yapılan mal ve hizmet alımlarında, mevzuatta öngörülen %10’luk sınırın aşılmasına rağmen aşılan kısım için Kamu İhale Kurumundan uygun görüş alınmadığı tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin (ı) bendinde; “Bu Kanunun 21 ve 22 nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz.” hükmü yer almaktadır.
Kanun metninde yer alan “parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamalar” ibaresinden Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi kapsamında pazarlık usulü ile yapılan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları ile 22’nci maddesinin (d) bendi kapsamında doğrudan temin usulü yapılan alımlar anlaşılmaktadır. 4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin (ı) bendine göre Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar, gerek 21’inci maddesinin (f) bendi, gerekse temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar hariç 22’nci maddesinin (d) bendi kapsamında yapacakları harcamalarda, bütçelerine bu amaçla konulan ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadan aşamayacaklardır.
22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliği’nde, yukarıda yer verilen Kanun hükmünün uygulanmasına ilişkin ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Tebliğ’in “4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin (ı) bendinin uygulanmasına ilişkin açıklamalar” başlıklı 21’inci maddesinin ikinci fıkrasında; kurum ve kuruluşların, mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine konan yıllık ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı %10 oranını hesaplayacakları, burada önemli olan hususun, ilgili veya bağlı birimlerin değil kurum veya kuruluşun toplam ödeneklerinin %10’unun aşılıp aşılmaması olduğu, üçüncü fıkrasında Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşların, ihale ve harcama yapmaya yetkili birimlerinin 4734 sayılı Kanun’un 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yaptıkları harcamaların, toplam ödeneklerin %10 oranını aşıp aşmadıklarını takip edecekleri ifade edilmiştir.
Yapılan incelemede, 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ile 22’nci maddesinin (d) bendine göre yapılan mal ve hizmet alımlarında, ayrıntısı aşağıdaki tablodan görüleceği üzere bütçeye bu amaçla konulan ödeneklerin %10’unun aşıldığı ve Kamu İhale Kurumundan yazılı izin alınması gerektiği halde bu iznin alınmadığı tespit edilmiştir.
Tablo 11: Mal Alımları ve Yapım İşlerinde Mevzuatta Öngörülen Sınırın Aşılması Hesabına İlişkin Tablo
Harcama Kalemleri | Toplam Ödenek Tutarı (TL) (A) | Toplam Ödeneğin % 10'u (Limit) (TL) (B=A*%10) | 22/d ve 21/f Kapsamında Yapılan Harcama Tutarı (TL) (C) | Limiti Aşan Tutar (TL) (D=C-B) | 22/d ve 21/f Kapsamında Yapılan Harcama Tutarı/Toplam Ödenek Tutarı (C/A) |
Mal Alımı | 330.110.716,78 | 33.011.071,68 | 67.068.809,23 | 34.057.737,60 | 20,31% |
Hizmet Alımı | 287.607.191,39 | 28.760.719,14 | 35.009.008,84 | 6.248.289,70 | 12,17% |
Yapım İşi | 397.342.778,82 | 39.734.277,88 | 12.467.120,54 | - | 3,13% |
Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere, mal ve hizmet alımlarında kullanılmak üzere konulan ödeneklerin %10’una denk gelen tutarların aşıldığı görülmektedir. 2023 yılı içerisinde 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ile 22’nci maddesinin (d) bendi uyarınca; yapılan mal alımlarında 34.057.737,60 TL tutarındaki harcamanın, hizmet alımlarında ise 6.248.289,70 TL tutarındaki harcamanın Kamu İhale Kurumunun uygun görüşü alınmadan yapıldığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, İdare doğrudan temin ve pazarlık usulü ile yaptığı mal ve hizmet alımlarında, bu alımlara iişkin konulan ödeneğin %10'unu geçmesi durumunda Kamu İhale Kurumunun uygun görüşünü alması gerekmektedir.