Doğrudan teminle gerçekleştirilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde piyasa fiyat araştırması tutanaklarının piyasa rayiçlerini yansıtmasını sağlayacak ölçüde fiyat araştırması yapılmadığı; bazı alımlara ilişkin fiyat araştırması tutanaklarında ise sadece alım yapılan kişinin fiyat teklifinin yer aldığı; dolayısıyla birim fiyatı alım yapılan kişinin belirlediği tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 11’inci maddesinde; üst yöneticilerin kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını sağlamaktan sorumlu oldukları ve bu sorumluluklarının gereklerini harcama yetkilileri aracılığıyla yerine getirecekleri belirtilmektedir. Aynı Kanun’un 8’inci maddesinde de; her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesi ve kullanılmasından sorumlu oldukları hüküm altına alınmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 22 nci maddesinin son fıkrasında ise; doğrudan teminle alımlarda, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılmasının zorunlu olduğu vurgulanmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin (22.1.1.4) numaralı maddesinde de; doğrudan teminle alımlarda, ihale yetkilisince görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılması ve buna ilişkin belgelerin dayanakları ile birlikte onay belgesine eklenmesinin zorunlu olduğuna ilişkin hüküm bulunmaktadır.

4734 sayılı Kanun’un “piyasada fiyat araştırması” yapılmasına vurgu yapan düzenlemesinden, bu şekilde temin edilecek ihtiyacın gerçek piyasa rayiçlerine uygunluğunun sağlanmasının zorunlu olduğu, bunu sağlamaya yönelik olarak, görevli kişi veya kişilerce gerekli her türlü piyasa fiyat araştırmasının yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.

Görevli kişilerce gerçekleştirilecek piyasa fiyat araştırmasının sağlıklı, gerçekçi ve kanıtlanabilir şekilde yapılması gerekmektedir. Görevli kişi veya kişilerce yapılacak piyasa araştırmasının sağlıklı ve gerçekçi tespitlere dayanması muhtemel idare zararlarının önlenmesi açısından önemlidir. Piyasa fiyat araştırmasına yönelik çalışmaların somut, hesap edilebilir ve

dayanaklarıyla birlikte kanıtlanabilir olması gereklidir.

Doğrudan teminle gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarına ilişkin piyasa fiyat araştırması tutanaklarının gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmasını sağlayacak ölçüde fiyat teklifi alınmamıştır. Bazı alımlarda ise, fiyat araştırması yapılmamış olup; mal ve hizmet bedellerini alım yapılan kişiler belirlemiştir.

Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını sağlama sorumluluğu çerçevesinde; doğrudan teminle alımların tamamında piyasa fiyat araştırması tutanaklarının gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmasını sağlayacak ölçüde fiyat teklifinin alınması ve birim fiyatı alım yapılan kişinin belirlemesine imkan tanınmaması gerekmektedir.