Belediyenin yetki ve sorumluluk alanı içinde kalan sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerece ilişkin geçiş hakkı ücretlerinin takip ve tahsil edilmediği görülmüştür.

5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinin (s), (ş) ve (z) fıkralarında; “Geçiş Hakkı”, “Geçiş Hakkı Sağlayıcısı” ve “İşletmeci” tanımlamaları yapılmıştır.

Aynı Kanun’un 22’inci maddesinin birinci fıkrasında “Geçiş Hakkının Kapsamı” belirlenmiş, 25'inci maddesinde de işletmeci ile geçiş hakkı sağlayıcısının anlaşma serbestisi çerçevesinde geçiş hakkına ilişkin anlaşmalar yapabileceği düzenlenmiştir.

Geçiş hakkı ve bu hakka uygulanacak ücret tarifesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 27.12.2012 tarih 28510 sayılı Resmi Gazete’de “Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik” yayımlanmıştır. Buna göre geçiş hakkı, "işletmecilere elektronik haberleşme hizmeti sunmak için gerekli şebeke ve altyapıyı kurmak, kaldırmak, bakım ve onarım yapmak gibi amaçlarla kamu ve özel mülkiyet alanlarının altından, üstünden ve üzerinden geçmeleri için tanınan haklar" olarak tanımlanmıştır. Söz konusu hak karşılığında işletmeciler, geçiş hakkına konu olan kamuya ait yada kamunun ortak kullanımında olan taşınmazlar da dahil olmak üzere taşınmazın sahipleri ve/veya taşınmaz üzerindeki hak sahiplerine Yönetmelik ekinde yer alan tarifeye göre ücret ödemek durumundadırlar.

Belediyelerin sorumluluk sahasına göre belirlenen tarife kapsamında geçiş hakkı ücretine ait üst limitler getirilmiştir. Belediyelerin bu limitlere göre gelir tarifelerinde düzenlemeler yapması ve buna göre tahsilat yoluna gitmeleri gerekmektedir.

Konu ile ilgili yapılan incelemede, Karacabey Belediyesi 2021 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetimi Raporunda da yer aldığı üzere, geçiş hakkı ücretlerine ait bir belirlemenin Belediye gelir tarifesinde yer almadığı ve dolayısıyla da söz konusu gelirin takip ve tahsilinin yapılmadığı görülmüştür.

Kamu İdaresi tarafından verilen cevapta, söz konusu ücretin tahsili konusunda Bursa Büyükşehir Belediyesi ile yazışma yapıldığı ve bu konudaki yetkinin Büyükşehir Belediyesinde olduğu ifade edilmiştir. Ancak, geçiş hakkı ücretini düzenleyen Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her türlü Kablo veya Benzeri Gerecin Taşınmazlardan geçirilmesine İlişkin Yönetmelik ekinden geçiş hakkı ücreti konusunda;

• Büyükşehir belediyeleri sınırları içerisinde kalan ve büyükşehir belediyelerinin tasarrufunda ve/veya sorumluluğunda olan yerler,

• Büyükşehir belediyeleri sınırları içerisinde kalan ve ilçe belediyelerinin tasarrufunda ve/veya sorumluluğunda olan yerler.

Şeklinde ayrıma gidilerek, belediyeler bazında farklı tarifeler belirlenmiştir.

Buna göre, geçiş hakkı ücreti sadece büyükşehir belediyeleri tarafından tahsil edilen bir gelir kalemi olmayıp, İlçe belediyeleri de tasarruf ve/veya sorumluluğunda olan yerlerden söz konusu geliri tahsil etmekle yükümlüdürler. Bu bakımdan Karacabey Belediyesi, tasarruf ve/veya sorumluluğunda olan yerlerden geçiş hakkı ücretini tahsil etmekle görev ve yetkilidir. Bu bakımdan Yönetmelik hükümleri doğrultusunda geçiş hakkı ücretine dair Belediye gelir tarifesinde belirleme yapılarak tahsilat işlemlerine başlanması gerektiği değerlendirilmektedir.