Didim Belediyesinin 2018 yılı hesap ve işlemlerinin incelenmesinde; Bütçe Gelir Kesin Hesap Cetvelini oluşturan gelir kalemlerinden bazılarının tahakkuk-tahsilat oranlarının düşük düzeyde kaldığı tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri” başlıklı 38’inci maddesinin f) bendinde Belediye Başkanı, Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmekle görevli ve yetkili kılınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun ”Malî hizmetler birimi”

başlıklı 60’ıncı maddesinin e bendinde;

“ İlgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek.” mali hizmetler biriminin görevleri arasında sayılmıştır.

Aynı Kanun’un “Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları”

başlıklı 61’inci maddesinin birinci fıkrasında ise;

“Muhasebe hizmeti; gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.”

Şeklinde tanımlanmıştır. Söz konusu maddenin 2’nci fıkrasında, muhasebe yetkilisinin,

bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un “Ödeme zamanı ve önce ödeme” başlıklı 37’nci maddesinde;

“ Amme alacakları hususi kanunlarında belli edilen zamanlarda ödenir. Hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacakları Maliye Vekaletince belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödenir. Bu ödeme müddetinin son günü amme alacağının vadesi günüdür. Amme borçlusu isterse borcunu belli zamanlardan önce ödeyebilir.” hükmü yer almaktadır.

Söz konusu Kanun’un “Ödeme emri” başlıklı 55’inci maddesinin birinci fıkrasında;

“Amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, 15 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumu bir “ödeme emri” ile tebliğ olunur.” Denilmektedir.

Belirtilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; amme alacaklarına ilişkin olarak amme borçlusuna bir ihbarname düzenlenmeli ve tebliğ edildikten sonra 1 ay içinde ödeme yapılması istenmelidir. Eğer ödeme yapılmazsa, borçluya 7 gün içinde borçlarını ödemesi veya mal bildiriminde bulunması için bir ödeme emri düzenlenerek tebliğ edilmelidir.

Didim Belediyesine ait 2018 yılı Bütçe Gelir Kesin Hesap Cetvelinde tahakkuk tahsilat oranı düşük kalarak gelecek yıla devreden bazı gelir kalemleri aşağıda gösterilmektedir:

Tablo 4: Gelir Tahakkuk-Tahsilat Oranı

Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere tahakkuk tahsilat oranı bazı gelir kalemlerinde oldukça düşük kalmıştır. Bütçe Kesin Hesabında bu şekilde olup tahsil edilemeyen ve gelecek yıla devreden toplam gelir tahakkuku tutarı 58.263.641,75 TL’dir.

Kurumun tahsilatlarında gecikmeler olduğu ve tahakkuk tahsilat oranının düşük kaldığı görülmüş olup, gelecek yıla devreden gelir kalemleri için; Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığının borcunu ödemeyen kişiler hakkında borcun ödenmesi ve yasal işlemlerin başlatılabilmesi için ödeme emirlerini zamanında düzenleyip daha sonra bu borçluları Hukuk İşleri Müdürlüğüne havale etmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Bilindiği gibi, muhtelif yıllar itibari ile 6111, 6552, 7020, 7143 sayılı Vergi ve diğer bazı alacakların yapılandırılması ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin kanunla yürürlüğe girmiş ve belediyemiz alacaklarının çok büyük bölümü bu kanunlar kapsamında borçluları tarafından yapılandırılmıştır.

Yine Belediyemizin önemli gelir kalemlerinden İmar Para Cezalarına ilişkin hususlar 7143 sayılı kanunla düzenlenmiş olup; yapı kayıt belgesi için müracatlar yapılmış ve yapı kayıt söz konusu belgeyi alanların imar para cezalarının iptal edileceği hüküm altına alınmıştır. Ancak başvurular 30.06.2019 tarihine kadar uzatıldığından 31.12.2017 tarihine kadar tahakkuk ettirilen 8.532.160,34-TL imar para cezalarının tahsilatı mümkün olmamaktadır. Sürecin tamamlanmasından sonra gerekli terkin ve tahsilat işlemleri yapılacak olup; yapılacak işlemlerin tahsilat işlemlerini etkileyeceği düşünülmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi tarafından verilen cevapta tahsilat oranının düşük olmasının sebebi olarak, sadece vergi alacaklarının yapılandırmalarına ilişkin Kanunlar gösterilmiştir Ancak bu kapsama girmeyen ve tahakkuk eden alacaklarla ilgili bir açıklama yapılmamıştır. Müteakip denetim dönemlerinde yapılandırılan alacakların tahsil oranlarındaki değişim takip edilecektir.