Bütçe Emanetleri Hesabından yapılan ödemeler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre yapılmamıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar” başlıklı 34’üncü maddesi uyarınca; kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilmesi gerekmektedir.

Mezkûr Kanun’un “Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları” başlıklı 61’inci maddesinin altıncı fıkrasında da;

“Muhasebe yetkilileri, 34 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki ödemeye ilişkin hükümler ile bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen ödemeye ilişkin kontrol yükümlülüklerinden dolayı sorumludur.” hükmü yer almaktadır.

Diğer yandan, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 248 ve 249’uncu maddelerinde 320-Bütçe Emanetleri Hesabının niteliği ve hesaba ilişkin işlemler düzenlenmiştir. Yönetmelik’te, 320-Bütçe Emanetleri Hesabı için, mali yıl içerisinde veya sonunda ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya diğer sebeplerle

ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılacağı; yapılacak ödemelerde söz konusu tutarların muhasebe kayıtlarına alınma sırasının gözetileceği belirtilmiştir.

Mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, idarenin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması nedeniyle emanet hesaplarına alınan tutarların mevzuatında belirtilen ödemelere öncelik vermek şartıyla muhasebe kaydına alınma sırasına göre ödenmesi gerekmektedir. Bununla birlikte emanet hesaplarda izlenen söz konusu tutarların kayda alınma sırasına göre ödenmesinden muhasebe yetkilisinin sorumlu olacağı açıktır.

İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; 2019 yılından önce muaccel hale gelmiş olup, ödenmek üzere 320-Bütçe Emanetleri Hesabına kaydedilen ve muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödeme önceliği olan ödemeler yerine getirilmeden, bu işlemlerden daha sonra gerçekleşerek 320-Bütçe Emanetleri Hesabına kaydedilmiş ödemelerin yapıldığı tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, İdare tarafından; Bütçe Emanetleri Hesaplarına alınan tutarların mevzuatta belirtilen usullere uygun bir şekilde borcu yoktur evrakları sorgulaması yapılarak nakit durumuna göre ödemelerin gerçekleştirildiği, ancak bazı firmaların Vergi Dairesi ve SGK’ya ait borçlarının bulunmasından dolayı borcu yoktur evraklarını getirememiş olduğu için alacaklarının beklediği, dolayısıyla bu durumun sıralamayı bozduğu ifade edilmiştir.

Ancak, kamu idaresi cevabında Bütçe Emanetleri Hesaplarından yapılan ödemelerde mevzuatta belirtilen sıralamaya uyulmamasının nedeninin firmaların Vergi Dairesi ve SGK’ya ait borçlarının bulunmasından dolayı borcu yoktur evraklarını getiremediğinden kaynaklandığını ifade etmişse de İdare tarafından borçlu bulunduğu firmalara sıra takip ederek borcu yoktur yazılarını istediğine ilişkin örnekler tarafımıza ne denetim esnasında ne de bulguya verilen cevaba ek olarak sunulmuştur.

2019 yılından önce muaccel hale gelmiş olan ve ödeme önceliği olan işlemlere ilişkin örneklere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:

Tablo 6: Bütçe Emanetlerine Daha Önceden Alınıp Ödenmemiş Olan Tutarlar

Emanet hesaplarındaki tutarların, İdare aleyhine bir durumun oluşmaması için mevzuatında belirtilen esas ve usullerde ödenmesi kamu yararına olacaktır.