Belediyenin 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 ve 2015 yıllarına ait hesap ve işlemlerine dair düzenlenen Sayıştay ilamları gereği, sorumlulardan tazminine hükmolunan tutarların faizleriyle beraber tebliğ tarihlerinde 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına kaydedilmediği, ayrıca söz konusu tutarlara ilişkin faiz uygulamasının hatalı olduğu tespit edilmiştir.

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “İlamların infazı” başlıklı 53’üncü maddesinde;

“(1) Sayıştay ilamları kesinleştikten sonra doksan gün içerisinde yerine getirilir. İlam hükümlerinin yerine getirilmesinden, ilamların gönderildiği kamu idarelerinin üst yöneticileri sorumludur.

1. İlamlarda gösterilen tazmin miktarı hüküm tarihinden itibaren kanuni faize tabi tutularak, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre tahsil olunur.” hükmü yer almaktadır. İfade edilen “kanuni faiz”in tespitine ilişkin 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’un 1’inci maddesinde;

   “Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanununa göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme yıllık yüzde oniki oranı üzerinden yapılır.

   Cumhurbaşkanı, bu oranı aylık olarak belirlemeye, yüzde onuna kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya yetkilidir.” denilmektedir. Belirtilen Kanun maddesi kapsamında

   %12 olarak uygulanacak faiz oranı, 19/12/2005 tarihli ve 2005/9831 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01.01.2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yıllık % 12’den % 9’a indirilmiştir.

   Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına ilişkin olarak “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 111’inci maddesinde;

   “(1) Kişilerden alacaklar hesabına ilişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir.

   
   

   1. Kişilerden alacakların doğuşu: Kişilerden alacaklar hesabına alınarak takibi gereken alacaklar;

      1. Sayıştay ve diğer mahkemelerce verilip ilgili dairelerden kuruma tebliğ olunan ilamlarla,

         …

         
         

         ortaya çıkar.

         
         

   2. Kişilerden alacaklar hesabına borç kaydedilecek tutarlar

      
      

      1. Bütçe giderleri hesabına borç kaydı suretiyle ödenerek gerek yılı içinde, gerek yılı geçtikten sonra belgeler ve kayıtlar üzerinde yapılan incelemeler sonunda, fazla veya yersiz ödendiğinin anlaşılması üzerine Sayıştay ve mahkeme ilamları ile borç hükmolunan,

…

8) Sayıştay ve mahkemelerce verilen ilam ve kararlar incelenerek daha önce hesaplara alınan tutarların haricindekiler aynen kayda geçirilir.

…

d) Sayıştay ilamları

1) Sayıştay’ca tazmin hükmedilen paralara ait ilamlar kuruma gönderildiğinde; ilamda yazılı miktarlardan kısmen veya tamamen daha önceden kişilerden alacaklar hesabına kaydedilmiş miktarlar bulunduğu takdirde, tahsil edilip edilmediğine bakılmaksızın bu paraların hesaplara alınış kaydına ilişkin yevmiye tarih ve numarası ile miktarlarını gösteren bir liste düzenlenir. Söz konusu liste, ilam suretine bağlanarak ilam tutarından bu miktar düşüldükten sonra arta kalan miktarlar yevmiye ve yardımcı defterlere kaydedilir. Daha önce hesaplara alınan ve listede gösterilen alacakların yardımcı defter kayıtlarında; ilamın tarihi, numarası, yılı ve adına tazmin hükmolunan sorumluların kimlikleri belirtilir. İlamın kesinleştiği bildirilinceye kadar, sorumlulardan icraya müracaat edilmeksizin tahsili izlenir. İlamın kesinleştiği bildirilince icra takibine başlanır. Yargılamanın iadesi isteminde bulunmak, icrayı alıkoymaz. Sayıştay’ca temyiz, yargılamanın iadesi veya karar düzeltilmesi yoluyla alacaklardan bir kısmının veya tamamının kaldırılmasına karar verildiği takdirde, buna ait kararlar da gönderildiğinde kaldırılan miktar hesaplardan çıkartılır.

…

f) Faiz ve başlangıç tarihi: Muhasebe birimlerince, 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesinde sayılan kamu zararı halleri hariç olmak üzere, kişilerden alacaklar hesabına kaydedilmesi gereken ve çeşitleri yukarıda sayılan tutarlardan;

…

8) Sayıştay ve mahkeme ilamları ile tazmin hükmolunan alacaklar, ilamda faizin başlangıcı hakkında hüküm varsa belirtilen tarihten, aksi takdirde karar tarihinden,

itibaren faize tabidir.

…” denilmektedir.

Mezkur Yönetmelik’in “Hesabın işleyişi” başlıklı 112’nci maddesinde;

“Bütçe giderleri hesabına borç kaydedilmek suretiyle fazla ve yersiz verildiği, gerek yılı içerisinde, gerekse yılı geçtikten sonra tespit edilenler; Sayıştay ve mahkemelerce tazmin hükmedilenler ile zamanaşımına uğratılan alacaklardan dolayı Sayıştay tarafından

sorumluları adına tazmin hükmedilen tutarlar bu hesaba borç, tahsilinde bütçeye gelir kaydedilmek üzere 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

…” düzenlemesi yer almaktadır.

Sayıştay dairesince yapılan hesap yargılaması sonucunda Belediyeye tebliğ edilen Sayıştay ilamlarının detayları aşağıdaki tabloda yer almaktadır;

Tablo 6: Sayıştay İlamları Tablosu

Belediyenin 2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yıllarına ait hesap ve işlemlerine dair yapılan hesap yargılaması sonucu sorumlulardan tazminine hükmolunan tutarlar 15.11.2017 tarihinde Sayıştay Temyiz Kurulunca karara bağlanarak kesinleşmiştir.

Aktarılan mevzuat hükümleri ve tabloda belirtilen bilgiler doğrultusunda; Belediyenin 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 yılları hesaplarına ait yargılamanın sonucunda sorumlulardan tazminine hükmedilen 1.948.342,64 TL’lik tutarı ilgili ilamların tebliğ tarihi olan 01.11.2016 tarihinde hüküm tarihinden itibaren işlemiş olan 94.641,41 TL kanuni faizi de dahil ederek 140 Kişilerden Alacaklar Hesabının borcuna kaydetmesi gerekmektedir. 2015 yılı hesabına ilişkin ilamda sorumlulardan tazminine hükmolunan toplam 650.288,71 TL’lik tutar da aynı şekilde tebliğ tarihi olan 23.06.2017 ile hüküm tarihi olan 26.01.2017 arasında işlemiş 23.891,43 TL kanuni faiziyle beraber 140 Kişilerden Alacaklar Hesabının borcuna kaydedilmelidir.

Bu durumda, temyize başvurulduğu halde, bahsedilen Sayıştay ilamlarına istinaden sorumlulardan tazminine hükmolunan tutarlar 2018 yılının açılış fişinde 140 Kişilerden Alacaklar Hesabının borç toplamını 2.717.164,17 TL arttıracaktır.

Yapılan incelemede, Belediye tarafından Sayıştay ilamlarının tebliğ edildiği tarihlerde hiçbir muhasebe kaydının yapılmadığı; 2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları hesaplarına ilişkin Temyiz Kurulu ilamlarının 08.03.2018 tarihinde Belediyeye tebliğ edilmesine binaen sorumlulardan tazmine hükmolunan 1.948.342,64 TL’nin 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına kaydedildiği görülmüştür.

Sorumlulardan tazminine hükmolunan tutarlara işletilecek faiz içinse uygulamanın, 20/2/2004 tarihli ve 25379 1’inci Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No:16)’nde yer alan “Sayıştay ilamları ile tazminine karar verilenler için hesaplanan faiz tutarı, 832 sayılı Sayıştay Kanununun 64 üncü maddesi hükmü gereğince borç tutarının %10 unu geçemeyecektir.” hükmü uyarınca gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

Bu kapsamda, yıl içerisinde sorumlulardan tahsil olunacak kamu zararı tutarlarına yürürlükte olan 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince yıllık %9 olan kanuni faizin hüküm tarihinden itibaren işletilmesi yerine; 832 sayılı Mülga Sayıştay Kanunu’na dayanılarak toplam tahsil edilen tutar üzerinden %10 faiz tahakkuk ettirilip tahsil ettirilmiş ve bu tutarlar 140 Kişilerden Alacaklar Hesabında kayıt altına alınmıştır.

Bu itibarla Belediyenin bahsedilen hatalı uygulamaları sonucunda;

2015 yılı hesabına ilişkin 224 sayılı Sayıştay İlamı’nda sorumlulardan tazminine hükmolunan 650.288,71 TL’nin 140.01.01 Alacağın Aslı Hesabında, hüküm tarihi ile tebliğ tarihi arasında geçen süreye ilişkin tahakkuk ettirilmesi gereken 23.891,43 TL kanuni faizin

140.01.02 Alacağın Faizi Hesabında kayıt altına alınmaması sonucu 140 Kişilerden Alacaklar Hesabının bilançoda olması gerekenden 674.180,14 TL eksik yer almasına,

2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları hesaplarına ilişkin Sayıştay ilamları kapsamında sorumlularından tazminine hükmolunan tutarların 140 Kişilerden Alacaklar Hesabının borcuna Sayıştay dairesince verilen hükmün tebliğ edildiği yıl yerine 2018 yılında kaydedilmesinden dolayı 600 Gelirler Hesabının 2018 yılı faaliyet sonuçları tablosunda olması gerekenden 1.948.342,64 TL fazla yer almasına,

2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları hesaplarına ilişkin Sayıştay ilamlarının infazında faiz hesaplamasının hatalı olmasından dolayı yapılan 1.001.022,94 TL’lik tahsilatın anaparasına toplam 106.769,53 TL eksik faiz işletilmesine ve bu tutarın 140 Kişilerden Alacaklar Hesabının borcunda ve 600 Gelirler Hesabının alacağında eksik yer almasına,

sebebiyet verildiği değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyenin 2010-2011-2012-2013 ve 2014 yıllarına ait hesap ve işlemlerine dair düzenlenen Sayıştay ilamları gereği sorumlulardan tazminine hükmolunan asıl alacak tutarları ile sehven hatalı hesaplanan faiz tutarları Sayıştay Temyiz

Kurulunca karara bağlanıp kesinleştiği ve Belediyemize tebliğ edildiği 08.03.2018 tarihinden itibaren 90 gün içinde kayıtlara alınmıştır. İlgililerince henüz tazmini gerçekleştirilemeyen hüküm tutarlarının faiz hesaplamaları da kayıtlarımıza alınmış olup, tahsil edildikleri tarihe göre güncellenerek kayıtlarımızda düzeltme yapılarak tahsil edilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak bulguda belirtilen hususlara ilişkin kamu idaresi cevabında;

• 2015 yılı hesabına ilişkin 224 sayılı Sayıştay İlamı’nda sorumlulardan tazminine hükmolunan tutarın, hüküm tarihi ile tebliğ tarihi arasında işlemiş olan kanuni faiziyle beraber 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına kaydedilmemesine yer verilmediği,

• 2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları hesaplarına ilişkin Sayıştay ilamları kapsamında sorumlulardan tazminine hükmolunan tutarların Sayıştay Temyiz Kurulunca kesinleştirilmesinin ve Belediyeye tebliğinin ardından 140 Kişilerden Alacaklar Hesabının borcuna kayıt yapıldığı belirtilerek bulguda yapılan tespite iştirak edildiği,

• İlamlarda tazminine hükmedilen tutarların faizlerinin hesaplamalarındaki hatalara dair düzeltmelerin yapılacağının ifade edildiği,

görülmüştür. Bu kapsamda somut olarak herhangi bir çözüme ulaşılamamış ve düzeltme yapılamamıştır.

Aktarılan hatalı işlemlerden dolayı Belediyenin 2018 yılı bilançosunda 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı doğru ve güvenilir veri içermemektedir.