Ankara Halk Ekmek ve Un Fabrikası A.Ş’nin mali kayıt ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde, taahhütlerini sözleşmede belirlenen süre içinde yerine getirmeyen yüklenici firmaya gecikme cezası uygulandığı fakat uygulanan gecikme cezasının eksik gün üzerinden hesap edildiği görülmektedir.

Şirket, fabrikanın üretim ve sevk birimlerinde kullanılmak üzere 21.04.2020 tarihinde “Muhtelif Ebatlarda Bant ve Yapıştırıcı” işi konusunda yüklenici firma ile sözleşme imzalamıştır. Sözleşmenin “İşin Konusu ve Teslimat” başlıklı 4’üncü maddesinde;

“Muhtelif Ebatlarda Bant ve Yapıştırıcıları

…

- Nihai Bandı 210x3 metre 1 Adet

…

Teknik Şartname ile beraber bu sözleşmede belirlenen şartlar dâhilinde Yüklenici tarafından sağlanması işidir. İşin süresi sözleşmenin imzalanmasına müteakip 30 (Otuz) takvim günüdür. İdare, işin programını değiştirip değiştirmemekte serbesttir. Yüklenici, İdarenin öngöreceği programa aynen uymakla yükümlüdür” denilmektedir.

Sözleşmeye konu ürünlerin teslimatı yüklenici firma tarafından süresinde yapılmış ve “Nihai Bandı 210x3 metre” haricindeki ürünler Şirket tarafından şartnameye uygun bulunarak kabul edilmiştir. İlgili ürünün ise, teknik şartnamede ve sözleşmede belirtilen özellikleri karşılamadığından bahisle kabulü yapılmayarak, yükleniciye iadesi gerçekleştirilmiştir.

Firmanın şartnamede belirtilen özelliklere uygun bandı teslim etmemesi üzerine, Şirket tarafından 01.06.2020 tarihinde noter kanalıyla ihtarname gönderilmiştir. İhtarnamede, “ … bu ihtarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 8.3. madde uyarınca 5 gün içerisinde giderilmesi, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak bahsi geçen nihai bandın Şirketimize teslim edilmesi, aksi halde sözleşmenin 8.3 ve 10.1 maddesinde istinaden ilgili cezai hükümlerin uygulanılarak sözleşmenin fesih edileceği ve sözleşmenin 10'uncu maddesine göre teminat mektubunun irat kaydedileceği …” denilerek sözleşmenin 8’nci maddesine atıf yapılmaktadır.

Sözleşmenin "Teslim, Teslim Süresi, Muayene ve İlgili Cezai Hükümler” başlıklı 8’nci maddesinde, “yüklenicin taahhüdünü idarenin belirlediği zaman dilimi içinde yerine getirmediği takdirde gecikilen her gün için 500 TL ceza öder ve kendisine taahhüdünü yerine getirmesi için 5 gün ek süre verilir. İdare cezayı alarak bekleyip beklememekte ve ek bir süre verip vermemekte serbesttir” denilerek cezanın sözleşmenin yerine getirilmediği günden itibaren başlatılacağı belirtilmiştir.

Yüklenici firmanın 18.08.2020 tarihinde “Nihai Bandı 210x3 metre” ilişkin numunesini Şirkete sunduğu, numunenin uygun bulunması üzerine firma tarafından 31.08.2020 tarihinde teslimatın yapıldığı anlaşılmaktadır. Teslimatın zamanında yapılmamasına bağlı olarak Şirket tarafından 72 gün üzerinden gecikme cezası uygulanmıştır. Oysaki yüklenici firmanın sözleşmenin imzalanmasından itibaren 1 ay içinde, diğer bir ifadeyle 21.05.2020 tarihinde yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekirken teslimatı 31.08.2020 tarihinde gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla gecikme cezasına ilişkin sürenin 72 gün yerine 102 gün üzerinden hesap edilerek uygulanması gerekmektedir.

Şirket yetkilileri, sözleşmede yer alan “İdare, işin teslim programını değiştirip değiştirmemekle serbesttir. Yüklenici idarenin öngöreceği programa aynen uymakla serbesttir” hükmüne istinaden, pandemi koşullarını da dikkate alarak işin teslim süresini değiştirerek firmaya 72 günlük cezai işlem uygulandığını belirtmektedir.

Şirket tarafından, iş programı değişikliğine ilişkin herhangi bir belge tarafımıza sunulmamıştır. Kaldı ki, yüklenici firmanın taahhütlerini sözleşme imzalandıktan 1 ay içinde yerine getirmesi gerekirken bu sürede yerine getiremediği, bunun üzerine 01.06.2020 tarihinde çekilen ihtarname ile temerrüde düşen firmaya yükümlülükleri ve sözleşmedeki müeyyideler hatırlatılmış, yükümlülüklerini yerine getirmesi için de 5 günlük ilave süre tanınmıştır. İhtarname ile verilen 5 günlük ilave sürenin yeni bir icap olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Eğer yüklenici yükümlülüklerini verilen süre içinde yerine getirirse, yükleniciye verilen ilave süre için gecikme cezasının uygulanmaması gerekir. Fakat yüklenici verilen süre içinde edimlerini ifa etmez ise, sözleşmede belirlenen sürenin dolduğu tarihten itibaren gecikme cezasının uygulanması gerekmektedir. Yüklenici verilen 5 günlük süre içinde yükümlülüklerini yerine getiremediği, teslimatın 31.08.2020 tarihinde gerçekleştirdiği görülmektedir. Dolayısıyla, sözleşmede belirlen 1 aylık sürenin dolduğu 21.05.2020 tarihinden teslimatın yapıldığı 31.08.2020 tarihine kadar olan 102 günlük gecikme cezasının alınması gerekmektedir.