1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’na göre indirimli emlak vergisinden yararlananların gerekli şartları taşıyıp taşımadığına yönelik Belediye tarafından bir incelemenin yapılmaması nedeniyle emlak gelirleri beklenenden az gerçekleşmiştir.

1319 sayılı Kanun'un Nispet başlıklı 8'inci maddesinin ikinci fıkrasında “Cumhurbaşkanı, kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2’yi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranlarını sıfıra kadar indirmeye yetkilidir. Bu hüküm, yukarıda belirtilenlerin tek meskene hisse ile sahip olmaları halinde hisselerine ait kısım hakkında da uygulanır. Muayyen zamanda dinlenme amacıyla kullanılan meskenler hakkında bu hüküm uygulanmaz. Geliri olmadığını belgelemenin usul ve esaslarını belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir” hükmü yer almaktadır.

Anılan hükmün verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan 20.12.2006 tarih ve 2006/11450 sayılı Bakanlar Kurulu Kararname’sinin 1’inci maddesinde “1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü gereğince kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup onsekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, özürlülerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2’yi geçmeyen tek meskene sahip olmaları halinde (intifa hakkına sahip olunması hali dahil), söz konusu meskene ait bina vergisi oranı, 2007 ve müteakip yıllar için sıfıra indirilmiştir.’’ denilmektedir.

Kanun ve adı geçen Bakanlar Kurulu Kararı birlikte değerlendirildiğinde, gelirleri kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2'yi geçmeyen tek meskeni olması halinde Kanun'un Bakanlar Kuruluna verdiği yetkiye istinaden bu meskenlere ait vergi oranları sıfır olarak uygulanmaktadır.

12.05.2005 gün ve 25813 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 44 seri numaralı Emlak

Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin II- Hiçbir Geliri Olmadığını Beyan Eden Mükelleflerin Geliri veya İkinci Bir Meskeni Bulunduğunun Tespit Edilmesi Halinde Yapılacak İşlemler başlıklı kısmında, indirimli vergi oranından yararlanma şartlarını taşımadığı halde, gerçek dışı taahhütte bulunmak suretiyle indirimli vergi oranından yararlanan mükellefler ile durumunda meydana gelen değişikliği bildirmeyen mükelleflerden alınması gereken verginin cezalı olarak ve gecikme faizi ile birlikte alınacağı belirtilmiştir. 57 seri no.lu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin 2. Emlâk Vergisi Bildirimlerinin Yeniden Düzenlenmesi, Mükelleflerden Bildirim Dışında Bir Belge Talep Edilmemesi ve Devredenin Mükellefiyetinin Re'sen Sona Erdirilmesi başlıklı bölümünde, Belediyelerce, emlâk vergisi işlemlerinde mükellefler tarafından bildirilen hususların teyidinin, mükelleflerden belge istenmeden ilgili kurum ve kuruluşlardan yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Ortahisar ilçesi dahilinde indirimli emlak vergisinden yararlanan mükellef sayısı 3.177 kişidir. Bu kişilerin yukarıda belirtilen şartları taşıyıp taşımadığına ilişkin yapılan resmi yazışmalar sonucunda 33 kişinin aktif sigortalılığının bulunduğu; 126 kişinin gelir getirici faaliyetinin olduğu ve 14 kişinin de indirimli emlak vergisinden yararlandığı meskeninin brüt 200 m2’den büyük olduğu tespit edilmiştir. 1.435 kişinin ise üzerine kayıtlı birden fazla taşınmazının olduğu anlaşılmış ancak bu taşınmazların kaçının mesken olduğu veya mükellefin bu taşınmazlardan gelir elde edip etmediği tespit edilememiştir. Diğer taraftan bazı dönemlerde SGK kayıtları veya gelir getirici faaliyetleri bulunan kişilerin ise ilgili dönemlerde indirimli emlak vergisinden yararlanma hakkının olup olmadığı tespit edilememiştir. Bu durum Kanun’un sağladığı indirim hakkından yararlanma şartlarını taşımadığı halde emlak vergisinden muaf olanların yaptıkları bildirimlerin güncel olup olmadığına ilişkin Belediye tarafından yürütülen bir çalışmanın olmadığını ortaya koymaktadır. Bu yönde bir çalışmanın yapılmaması ise şartları taşımayan kişilerin emlak vergisi indiriminden faydalanmasına ve dolayısıyla Belediyenin emlak vergisi gelirlerinin azalmasına neden olmuştur.

Kamu idaresi cevabında; "Belediyemiz tarafından indirimli emlak vergisi muafiyetinden faydalanan 3177 kişiden muafiyet sınırı olan 200 m2 den büyük meskenlerin, aktif sigortalılığı devam edenlerin, gelir getirici faaliyeti olan ve üzerine kayıtlı birden fazla taşınmazın olduğu tespit edilen kişilerin muafiyetleri kaldırılmış ve cezalı tarhiyat yapılmış olup; tahsiline başlanmıştır." denilmektedir.

Sonuç olarak Belediye tarafından bulguda tespit edilen kişilerin muafiyetlerinin kaldırılarak cezalı tarhiyat işlemlerinin başlatıldığı belirtilmiştir. İndirimli Emlak Vergisi

muafiyetinden faydalananların şartlarında meydana gelen değişiklikler belirli aralıklarla kontrol edilmelidir. Bulgu 7’de de belirtildiği üzere belediyenin önemli öz kaynaklarından biri olan emlak vergisinin, oluşturacak güçlü bir bilgi sistemi altyapısıyla etkin bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir.