Karar Künyesi
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Merkezi Kütüphane binası yapım işinde geçici kabulün yapıldığı, yaklaşık 18 aylık sürede ısıtma soğutma sistemi de dahil bütün işletme giderleri bütçeden ödenmesine rağmen yüklenicisine eksikliklerin giderilmesi için imkan verilmediği, bu nedenle Kütüphane bölümünün akademisyen ve öğrencilerinin kullanımına açılmadığı, kesin kabulden sonra iade edilmesi gereken kesin teminat mektubunun süresi dolduğu halde yenilenmediği, tespit edilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun ;
1’inci maddesinde, Kanun’un amacının kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını düzenlemek olduğu,
3’üncü maddesinin (g) fıkrasında, kamu kaynaklarının borçlanma suretiyle elde edilen imkânlar dahil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerleri ifade ettiği,
8’inci maddesinde her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu ve yetkili mercilere hesap vermek zorunda olduğu belirtilmiş,
71’inci maddesinde de kamu zararı, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmıştır.
Yapılan incelemede; Üniversitenin Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığınca
20.357.000.- TL bedelle ihalesi yapılan 2015/10768 İhale kayıt No.lu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yemekhane ve Merkezi Kütüphane Yapım İşine ait ihale sözleşmesi 20.05.2015 günü yapılarak iş yeri yükleniciye teslim edilmiştir. Sözleşme kapsamında bulunan Yemekhane Binasının kısmi geçici kabulü 06.10.2017 günü yapılarak, fiilen kullanıma açılmış, aynı sözleşme kapsamında yer alan Kütüphane Binasının kısmi geçici kabulü ise, 26.4.2018 günü itibar tarihi olarak kabul edilmek üzere 26.6.2018 tarihinde yapılmıştır.
Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığınca, 31.12.2018 gün ve 88135644-755.06.01- E.96656 sayılı yazı ile işin geçici kabulünün yapıldığı belirtilerek, binanın kullanılabileceği Rektörlük Makamına bildirilmiştir. Rektörlük Makamınca binanın yönetimi Kütüphane ve Dokümantasyon Başkanlığına teslim edildiği,
Kütüphane Binasına Elektronik Belge Yönetim Sisteminin taşındığı, bazı kütüphane malzemelerinin alınarak binaya monte edildiği, bina içi soğutma, ısıtma ve kısmen personelin çalıştırılması gibi işletmeye yönelik giderlerin yapılmasına rağmen, binanın asli işlevi olan, Üniversite bünyesinde eksikliği hissedilen kütüphane ve dokümantasyon hizmetleri yönünden kullanımının engellendiği, garanti dönemi için tutulan kesin teminatın zamanaşımına uğratıldığı, tespit edilmiştir.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ile Yüklenici … A.Ş. + …A.Ş arasında bağıtlanan Sözleşmenin 8’inci Maddesinin ikinci fıkrasında İhale Dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralaması belirtilmiş, bu sıralamanın birinci sırasında Yapım İşleri Genel Şartnamesi, ikinci sırasında İdari Şartname, üçüncü sırasında ise Sözleşme yer almıştır. Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Tanımlar” Başlıklı 4’üncü maddesinde Yapı Denetim Görevlisi, idare tarafından işlerin denetimi için görevlendirilecek bir memur veya bir heyeti ve/veya idare dışından bu işleri yapmak üzere görevlendirilen gerçek veya tüzel kişi veya kişiler olarak tanımlanmıştır. Genel Şartnamenin 14’üncü maddesinin birinci fıkrasında, sözleşmeye bağlanan her türlü yapım işlerinin, idare tarafından görevlendirilen yapı denetim görevlisinin denetimi altında, yüklenici tarafından yönetileceği ve gerçekleştirileceği, aynı maddenin 4’üncü fıkrasında, yüklenici ile yapı denetim görevlisi arasında anlaşmazlık olması durumunda anlaşmazlığın 51’inci madde hükümlerine göre idarece karara bağlanacağı belirtilmiştir. Genel Şartnamenin 15’inci maddesinde yapı denetim görevlisinin yetkileri sayılmış olup, madde irdelendiğinde özetle yapı denetim görevlisi veya görevlilerinin yapım işinin yürütülmesinde tek yetkili olduğu anlaşılmaktadır.
Genel Şartnamenin, “Yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumlulukları” başlıklı 25’inci
maddesinde;
“(1) Taahhüt konusu yapım işinin her türlü sorumluluğu, kesin kabul işlemlerinin idarece onaylanacağı tarihe kadar tamamen yükleniciye aittir. Yüklenici, gerek malzemenin şartnameye uygun olmamasından ve gerekse yapım işlerinin kusur ve eksiklerinden dolayı, idarece gerekli görülecek bütün onarım ve düzeltmeler ile sürekli bakım işlerini kendi hesabına derhal yapmak zorundadır. Yüklenici bu zorunluluğa uymadığı takdirde, idare, kendisinden bir yazı ile yükümlülüklerini yerine getirmesini isteyecektir. Bu talimatın yükleniciye tebliği tarihinden başlamak üzere işin özelliğine göre, talimat yazısında idarece daha uzun bir süre verilmemişse, yüklenici on gün içinde yükümlülüklerini yerine getirmeye fiilen başlamadığı veya başlayıp da belirlenen süre içinde teknik gereklerine göre işi bitirmediği takdirde idare, söz konusu onarım, düzeltme ve bakım işlerini, bütün giderleri yükleniciye ait olmak üzere 4734 sayılı Kanunda gösterilen usullerden biri ile yaptırabilir. İdare bu işler için yüklenicinin teminatından veya varsa diğer alacaklarından ödeme yapmaya yetkilidir.
İdare, yüklenicinin yaptığı işlerde kesin kabul tarihine kadar geçen zaman içinde herhangi bir aksaklık gördüğü takdirde, bu aksaklıkları yukarıda belirtildiği şekilde düzelttirip onarmakla birlikte, işin niteliğine göre aksaklığı tespit edilen yapım işlerinin kesin kabul işlemlerini uygun bir tarihe erteleyebilir. Bu takdirde kabulü ertelenen kısım için, idarenin uygun göreceği bir tutarda teminat alıkonur.
…
Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi, kesin kabul onay tarihinden itibaren de on beş yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 4735 sayılı Kanunun 27 nci maddesi hükümleri uygulanır.”denilmektedir.
Genel Şartnamenin 41'inci maddesinde geçici kabule yönelik düzenlemelere yer verilmiştir. 41’inci maddesinin;
beşinci fıkrasının (b) bendinde özetle, kabul komisyonunun, kabule engel nitelikte olmamakla birlikte yapılan işte kusur ve eksiklikler tespit etmesi durumunda, komisyonun, geçici kabul tutanağını tanzim ederek gördüğü kusur ve eksiklikleri ayrıntısıyla gösterir bir liste
düzenleyeceği ve bunların giderilmesi için gerekli olan süreyi tutanağa bağlayarak idareye bildireceği,
12’nci fıkrasında, Geçici Kabul için yapılan incelemede, teknik olarak kabulünde sakınca görülmeyen ve işin idareye teslimini ve kullanılmasını ve/veya işletilmesini engellemeyen, giderilmesi de mümkün olmayan veya fazla harcama ve zaman kaybını gerektiren, kusur ve eksiklikler görülecek olursa yüklenicinin varsa hakediş veya teminatından uygun görülecek bir nefaset bedeli kesilmek şartı ile, işin idare tarafından bu hali ile kabul edilebileceği, bu tutarın işin kabul edilebilirliğine ilişkim %5 lik kısmında dikkate alınmayacağı, belirtilmiştir.
Genel Şartnamenin 25 ve 42’nci maddeleri birlikte irdelendiğinde, Geçici Kabul ile kesin kabul arasındaki sürenin işin teminat süresi olduğu, bu süre içinde her ne şekilde olursa olsun tespit edilen hata ve kusurlu imalatların bu süre içinde giderilmesi için yükleniciye tebligat yapılacağı, yüklenicinin eksiklikleri gidermemesi durumunda gerekirse idarenin, yüklenicinin nam ve hesabına eksiklikleri yaptıracağı hüküm altına alınmıştır.
Şartnamenin 43’üncü maddesinin birinci fıkrasında ise, yüklenicinin, işlerin, teminat süresi içindeki bakımını yapmak ve tümünü iyi bir şekilde korumak ve çıkabilecek kusur ve aksaklıkları gidermek zorunda olduğu, bu çerçevede, yapı ve yapıyı oluşturan makine, ekipman ve tesisatın işler halde ve kullanıma hazır biçimde bulunmasını sağlamaya dönük periyodik bakım hizmetlerinin verilmesine ve gerekli hallerde malzeme/parça değişimi yapılmasına ilişkin giderlerin karşılanmasının da yükleniciye ait olduğu, kullanma ve işletme sonucu olmaksızın ortaya çıkan kusur ve aksaklıkların giderilmesi ve teminat süresince işlerin bakım giderleri yükleniciye ait olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan, işin teminatının süresinin dolduğu, dolayısıyla işin teminatının süresinin 31.12.2018 tarihinde dolmuş olması nedeniyle teminat mektubunun hükümsüz hale geldiği ve yenisinin de alınmadığı tespit edilmiştir. Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 458’inci maddesinin birinci fıkrasında, özetle teminat mektupları ve diğer kıymetli evrakın idarenin muhasebe işlemlerini yürüten muhasebe birimi tarafından korunması ve takip edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Söz konusu işin geçici kabulü 06.10.2017 tarihinde yapılmıştır. İşin dosyasında ve yerinde yapılan incelemede hukuken geçerli bir Geçici Kabul Tutanağının tanzim edildiği, Geçici Kabul Tutanağı ekinde ve daha sonra idarece yaptırılan iki adet incelemede işyerinde
çeşitli eksikliklerin varlığının tespit edildiği, bu tespitlerden bir kısmının yükleniciye tebliğ edilerek tebligatın yapıldığı ancak yüklenicinin fiilen iş yerine girişine müsaade edilmediğine dair yüklenicinin Üniversite üst yönetimine müracaatının olduğu tespit edilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun; 11’inci maddesinde, üst yöneticinin kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden sorumlu olduğu hükme bağlanmıştır.
2020 yılının Şubat ayında Kütüphane binası hizmete açılmış olsa da; geçici kabul tutanağının mevcudiyeti ile yüklenicinin teminat süresindeki imalat düzeltmeleri ve noksanlıklarını tamamlaması için engellemelerin kaldırıldığının, sözleşme sonucu ortaya çıkan binanın kullanımdan doğan eksikliklerinin giderilerek asli işlevi de dahil, tam teşekküllü kullanıma açıldığının tespiti için konunun devam eden denetim dönemlerinde izlenmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.