İçme-kullanma suyunun etkin kullanılması ve israfının önlenmesi, su temin ve dağıtım sistemlerindeki su kayıplarının kontrol edilmesi amacıyla yayımlanan mevzuat gerekliliklerinin tam olarak yerine getirilmediği görülmüştür.

1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 410’uncu maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ve 421’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine dayanılarak hazırlanan ve 08.05.2014 tarihli ve 28994 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği’nin “Su kayıplarının tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde; içme suyu temin ve dağıtımı ile ilgili idarelerin, su kayıp miktarlarını tespit etmekle yükümlü olduğu, bu kapsamda sisteme giren su hacmi ve debisinin sürekli olarak ölçülerek elde edilen verilerin elektronik ortamda muhafaza edilmesi ve şebekeden izinli tüketim miktarının belirlenmesi gerektiği, “Su kayıplarının azaltılması” başlıklı 9’uncu maddesinde; büyükşehir ve il belediyelerinin su kayıplarını 2023 yılına kadar en fazla %30, 2028 yılına kadar ise en fazla %25 düzeyine; indirmekle yükümlü olduğu; 11’inci maddesinde ise; bu Yönetmelik’te belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenlerin 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ve ilgili diğer mevzuata göre sorumlu oldukları, idarelerin, stratejik planlarında su kayıplarını azaltmaya yönelik faaliyetlerine yer vermeleri gerektiği hükme bağlanmıştır.

16.07.2015 tarihli ve 29418 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliği’nin 5’inci maddesinde, İdarenin; idari ve fiziki su kayıplarının ölçüme dayalı olarak belirlenmesini, şebekenin ve sistemin şartnamelere ve uygulama projelerine uygun yapılmasını, kullanılan malzemelerin standartlara uygun olarak temin edilmesini, sistemde ana basınç bölgesi ve alt bölgelerin oluşturulmasını, şebekede etkili bir basınç ve debi yönetimi ile optimum işletme şartlarının sağlanmasını, sistemin izlenmesi ve kayıt altına alınmasını ve etkili bir su yönetim sistemini sağlamakla yükümlü olduğu hükmü yer almaktadır.

Tebliğin 6’ncı ve devamı maddelerinde ise su kayıplarının önlenmesi, kullanılacak malzemeler, abonelik hizmetleri ve izinsiz su kullanımı konularında idarenin yapacağı işler hakkında ayrıntılı bilgi verilmektedir.

İdarenin söz konusu Tebliğ’de yer alan gereklilikleri yerine getirip getirmediği konusunda yapılan incelemede;

• Mevcut alt yapı tesisleri ile üst yapıların sürdürülebilir bir şekilde işletilmesi ve korunması maksadıyla kurulan Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) veri tabanının abone veri tabanı ile uyumlu olmadığı,

• Şebekenin hidrolik modellemesinin ve kalibrasyonunun çalışmalarına başlanıldığı ancak henüz tam olarak sonuçlanmadığı,

• İçme-kullanma suyu temin ve dağıtım sistemini kontrol edebilmek için alt bölgelere ayrıldığı ancak imalatı yapılan alt bölgelerde sıfır basınç testinin uygulanmadığı,

• İdarelerin sistemi yönetebilmek gayesiyle kullandığı CBS veri tabanı, hidrolik modelleme, veri kontrol ve izleme sistemi (SCADA) ile tahakkuk-tahsilat (abone), halkla ilişkiler gibi yazılımların ve verilerinin henüz birbiriyle entegre olarak çalışmadığı,

• Bedelsiz su kullanan ibadethaneler, halk çeşmeleri ve kamu kurumları tarafından kullanılan suları ölçen su sayaçlarının bulunmadığı, bu nedenle bedelsiz tüketilen su miktarının takip edilemediği,

• Bedelsiz su kullanıp abone olmayanlar için abonelik tesis edilmediği, hususları tespit edilmiştir.

Belediyenin, İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği gereğince her yıla ilişkin su kayıpları yıllık raporları ve envanter formlarını, Şubat ayı sonuna kadar Bakanlığa gönderdiği görülmüştür. Belediye gönderdiği raporda 2023 yılında sisteme giren su miktarının 24.728.867 m3 (100%), faturalandırılmış su tüketiminin

13.068.128 m3 (52,85%) ve gelir getirmeyen su miktarının ise 11.660.739 m3 (47,15%) olduğunu belirterek gelir getirmeyen su miktarı yani 11.660.739 m3 (47,15%) suyun, 6.910.739 m3’ünün su kayıpları (27,94%) olduğu, 4.750.000 m3’ünün ise faturalandırılmamış izinli su tüketimi (19,21%) olduğu bilgisini vermiştir. Bu şekilde Belediye su kayıplarının %30 altında (27,95%) oranında olduğunu raporda bildirmiştir.

Ancak yukarıda belirtildiği üzere bedelsiz su kullanan ibadethaneler, halk çeşmeleri ve kamu kurumları tarafından kullanılan suların sayaçlarının bulunmadığından faturalandırılmamış izinli su tüketiminin 4.750.000 m3 (19,21%) olması sadece tahmini bir bilgi mahiyetindedir. Yönetmelik’in gereği yapılıp bedelsiz su kullananların aboneliklerinin yapılması ve su sayaçlarının takılıp ölçüm yapılması durumunda faturalandırılmamış izinli su tüketimin belirlenmesi ve su kayıplarına ilişkin doğru oranlara ulaşılması mümkün olacaktır.

Belirtilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde, içme-kullanma suyunun etkin kullanılması, israfının önlenmesi, su temin ve dağıtım sistemlerindeki su kayıplarının kontrol edilmesini sağlamak amacıyla Yönetmelik ve Tebliğ hükümlerine uygun çalışmaların tamamlanması gerekmektedir.