İdare tarafından 2015 yılı ve öncesinde, satışa konu olmayan ve kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanılmak veya tüketilmek üzere satın alınan mal veya hizmetler için ödenen katma değer vergisinin, ilgili hizmetin veya yapımın maliyet bedeline dâhil edilmek yerine, 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedildiği, yıllar itibariyle 190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının bakiyesinin gerçeği yansıtmadığı ve bu bakiyenin hatalı bir şekilde muhasebe kayıtlarından çıkarıldığı görülmüştür.

KDV Genel Uygulama Tebliği’nin B. Verginin Konusu ile İlgili Çeşitli Hususlar kısmının “2. Kamu Kurum ve Kuruluşları, Dernek ve Vakıflar ile Mesleki Kuruluşların Vergilendirilmesi” başlıklı bölümünde, 3065 sayılı Kanun’un (1/3- g) maddesinde sayılan; genel bütçeye dâhil idareler, özel bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, dernek ve vakıflar ile her türlü mesleki kuruluşların ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamına girmeyen, kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetlerinin vergiye tabi olmayacağına dair düzenlemeye yer verilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının niteliğine ilişkin 153’üncü maddesinin;

Birinci fıkrasında; bu hesabın, mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğuran katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılacağı, ikinci fıkrasında ise; mahalli idarelerin bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yapacakları, bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen Katma Değer Vergisini indirim konusu yapamayacakları ve bu tutarların ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edileceği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, İdarenin 2015 yılı ve öncesindeki nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın aldığı mal ve hizmetler için ödediği katma değer vergisini indirim konusu ettiği ve bu hatalı kullanıma İstanbul Maltepe Belediyesi 2015 yılı Düzenlilik Denetim Raporunda yer verildiği; bu yıldan itibaren bulguda ifade edilen nitelikteki harcamalar için ödenen katma değer vergisinin İdare tarafından 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabında izlenilmediği anlaşılmıştır. İdarenin 2015 yılı itibari ile 190-Devreden Katma Değer

Vergisi Hesabının bakiyesi 25.248.049,32 TL’dir.

İdare tarafından söz konusu hesabın işleyişine ilişkin yanlış uygulama düzeltilmekle birlikte daha önce hatalı olarak 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabında izlenilen ve dolayısıyla 190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabına aktarılan tutarlara ilişkin olarak bazı kayıtlar yapılmıştır. Yapılan bu kayıtla her ay sonu 190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı, 391- Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabında bulunan tutar karşılığında kapatılmıştır.

Bu durum aslında indirim konusu yapılmaması gereken KDV ile İdare tarafından çeşitli işlemler dolayısıyla tahsil edilen KDV’nin mahsup edilmesi sonucunu ortaya çıkarmakta ve 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabının da hatalı bilgi vermesine sebebiyet vermektedir.

Şöyle ki, 2022 yılı 1 numaralı yevmiyede 190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabında yer alan 7.103.241,92 TL’lik bakiyenin yıl içerisinde 391-Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabında yer alan bakiyeler ile mahsup edilmesi neticesinde yılsonunda 0,00 TL’ye düştüğü görülmüştür. Böylelikle 7.103.241,92 TL’lik KDV’nin 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına aktarılması engellenmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından; 190-Devreden KDV hesabının bakiyesinin 2015 yılı ve öncesinden kaynaklandığı, 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporundaki tespite istinaden 2016 Ekim-2019 Aralık dönemlerine ait KDV beyanlarının geriye doğru verilerek 24.06.2020 tarihli 1822 ve 1846 no.lu yevmiyelerle düzeltildiği, bu durumun 2022 yılının Aralık ayına kadar 391-Hesaplanan KDV’den 190-Devreden KDV tutarı düşülerek devam ettiği, 30.12.2022 tarihli ve 17872 no.lu yevmiye ile 391-Hesaplanan KDV hesabının artan bakiyesinin İdare adına 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabını doğurduğu ifade edilmiştir.

Öncelikle İdarenin 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporundaki 4 numaralı bulguda, İdarece satılan mal ve hizmetlere ait tahsil edilen KDV’nin eksik hesaplanması bulgu konusu edilmiş, İdare cevabından tamamen farklı bir konu ele alınmıştır. Bu nedenle İdare tarafından düzeltilen husus ile hâlihazırda bulgu konusu yapılan husus tamamen farklı konulardır. Ayrıca İdarenin yapmış olduğu düzeltme kaydında, 2015 yıllından itibaren hatalı olarak bakiye veren 190- Devreden KDV Hesabından çıkış yapılarak, bulgu konusu tespitteki hatalı uygulamaya devam edilmiştir.

Bulguda 2015 yılından önce alınan mal ve hizmetler ile yapım işleri kapsamında ödenen ve maliyete eklenmesi gereken KDV tutarlarının hatalı olarak 191-İndirilecek KDV Hesabında

izlenilmesi ve böylelikle 190-Devreden KDV Hesabında oluşan bakiyenin gerçeği yansıtmaması ve bu bakiyenin peyderpey hatalı olarak 190 Hesabından çıkarılması, bu nedenle de 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına aktarımının engellenmesi ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, İdare tarafından önceki yıllarda hatalı olarak 191-İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabında izlenilen tutarların tespitinin yapılarak, 190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı ile 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabının doğru bilgi vermesi sağlanacak şekilde düzeltilmesi gerekmektedir.