Çeşitli sektörlerde bitirilen işlerden sonra alınan ve söz konusu işin şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak ifa edildiğini gösteren belgeye iş bitirme belgesi veya diğer adıyla iş deneyim belgesi denilmektedir. Söz konusu belge ihalelere katılımda yeterlik belgesi olarak kabul edilebilmekte, isteklilerin ihale konusu işi yerine getirebilecek düzeyde olduklarına delil olmaktadır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde isteklilerden mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak iş deneyim belgesi istenebileceği belirtilmiş, söz konusu belgenin kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde benzer işin “ihale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işleri” ifade edeceği belirtilmiştir.

Anılan Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 28’inci maddesinde;

“(1) İhale konusu iş veya benzer işlerle ilgili tek sözleşmeye dayalı olarak iş deneyimini gösteren belgeler değerlendirmeye alınır. Birden çok iş deneyimini gösteren belge hiçbir şekilde toplanamaz.

(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz.

…” hükmü yer almaktadır.

İhale mevzuatımız uyarınca belli istisnalar dışında isteklilerin ihaleye katılabilmesi için ihale konusu işle ilgili iş deneyimi belgesi sunmaları zorunlu tutulmuştur.. İstekliler, ihale konusu işle ilgili iş deneyimine sahip değillerse, idarelerin ihale öncesinde belirleyerek idari şartnamede yer verdikleri benzer işlerle ilgili iş deneyim belgelerini de bu kapsamda sunabilmektedirler.

Aday ve isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlerle ilgili iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde; tek sözleşmeye dayalı olarak alınmış iş deneyim belgeleri dikkate alınmaktadır. İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmamakta, bu şekildeki tutarlar iş deneyim belge tutarından ayrıştırılarak hesaplama yapılmaktadır.

Nitekim, Danıştay 13. Dairesinin E:2015/3473, K:2016/189 numaralı Kararı’nda iş deneyim belgesinin benzer iş kapsamında bulunmayan kısımlarına ilişkin parasal tutarın, belgeyi düzenleyen idareden gerekli bilgi ve belgeler temin edilerek ayrıştırılması, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği uyarınca benzer iş kapsamında olmayan deneyim tutarının yeterlik hesabında dikkate alınmaması gerektiği belirtilmiştir.

İdare ihaleleri üzerinde yapılan incelemelerde; Park ve Bahçeler Müdürlüğünce ihalesi yapılarak sözleşmeye bağlanan 2018/224985 ihale kayıt numaralı Avcılar İlçesi Dahilindeki Park, Bahçe ve Yeşil Alanların Bakım ve Onarım Hizmetlerinde Kullanılmak Üzere Araç Çalıştırılması İşi kapsamında geçerli tek teklif sahibi yüklenicinin iş deneyim belgesinde benzer iş kapsamında olmayan kısımların bulunduğu, bu kısımların parasal tutarının iş deneyim belgesinden ayrıştırılması gerekirken söz konusu işlemin yapılmadığı, iş deneyim belgesindeki yazılı tutarın ayrıştırılmadan kabul edilmesi sonucunda ihaleden elenmesi gereken firmanın üzerine ihalenin bırakıldığı tespit edilmiştir.

Söz konusu işe ilişkin idari şartnamede benzer işin tanımını “Sunulan İş Bitirme Tanımı İçerisinde Araç Kiralama Hizmeti Bulunan Benzeri İşler” olarak yapılmıştır.

Ayrıca şartnameye “İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 40'ından az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir.” hükmü konularak isteklilerin ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin teklif bedelinin en az %40’ı tutarında iş deneyim belgesi sunması zorunlu tutulmuştur.

İhaleyi kazanan isteklinin söz konusu ihalede teklif ettiği bedel 4.776.315,00 TL’dir. Buna göre söz konusu bedelin %40’ı olan 1.910.526,00 TL tutarında araç kiralama hizmeti bulunan benzer işlerde iş deneyim belgesine sahip olması gerektiği açıktır.

İhale dosyası üzerinde yapılan incelemede, ihalede geçerli teklif veren tek istekli bulunduğu, söz konusu isteklinin 2.090.958,26 TL tutarında 52 park ve 6 adet süs havuzu ile kamusal yeşil alanların her türlü bakım onarım işine ait iş deneyim belgesi sunduğu

görülmüştür. Söz konusu iş, bakım ve onarım işi olup personel çalışmasına dayalı hizmet alımı, mal alımı, araç kiralanması hizmet alımı ile bakım ve onarım yapım işlerinden oluşan karma bir iştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve Danıştay 13. Dairesinin kararı birlikte değerlendirildiğinde isteklinin sunmuş olduğu iş deneyim belgesi içerisinde yer alan parasal tutarların ayrıştırılarak iş deneyim belgesindeki araç kiralama hizmetine ilişkin parasal tutarın değerlendirmeye alınması gerektiği rahatlıkla anlaşılmaktadır.

İstekli tarafından sunulan 2.090.958,26 TL bedelli iş deneyim belgesi tutarı içerisinde araç kiralama kısmına ilişkin tutar sadece 539.273,70 TL’dir. İş deneyim belgesinin araç kiralama kısmına ilişkin tutar ihale tarihine göre güncellendiğinde, isteklinin 737.084,29 TL tutarında araç kiralama hususunda iş deneyimine sahip olduğu ortaya çıkmaktadır.

Yukarıda da yer verildiği üzere isteklinin teklif bedelinin %40’ı tutarında iş deneyim belgesi sunması idari şartnamenin gereğidir. Bu durumda, 4.776.315,00 TL teklif bedelinin

%40’ı olan 1.910.526,00 TL tutarında iş deneyim belgesi sunulması gerekirken, istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesindeki araç kiralama işine ilişkin tutar yalnızca 737.084,29 TL olmuştur.

İhale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlere ilişkin tutarların ayrıştırmaya tabi tutulmadan tümüyle iş deneyiminde değerlendirmeye alınması mümkün değildir. Söz konusu iş kapsamında da park ve bahçelerin her türlü bakım onarımı işi benzer iş kapsamında olmadığından istekli tarafından sunulan belgenin araç kiralama içeren kısmının ayrıştırılarak sadece buna ilişkin tutarın iş deneyimi olarak kabul edilmesi gerekmekteydi.

Bu nedenle işin idari şartnamesinde yer alan iş deneyimine ilişkin yeterlilik koşulunu sağlayamayan isteklinin ihaleden elenmesi gerekirken, ihalenin üzerine bırakılarak sözleşme imzalanmasında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Kamu idaresi cevabında özetle; Söz konusu işe ilişkin idari şartnamede iş bitirme tanımı içerisinde araç kiralama hizmeti bulunan işlerin benzer iş olarak kabul edildiği, bu nedenle içerisinde araç kiralama işleri olan iş deneyim belgelerinin bir bütün olarak kabul edildiği, böylece katılımı sınırlayıcı bilgi ve belgelerden kaçınılıp katılımı teşvik edici geniş bir benzer iş tanımı yapıldığı,

Yüklenici tarafından sunulan iş deneyim belgesinin de bir bütün olarak kabul edildiği, söz konusu iş deneyim belgesi teklif edilen bedelin yüzde 40’ının üzerinde olduğundan yeterli ve uygun görülerek hizmette aksama yaşanmaması ve kamu yararı gözetilerek değerlendirmeye esas alındığı,

Hali hazırda söz konusu işin sözleşmesi yürürlükte olduğundan yeni yapılacak ihale süreçlerinde bulguda belirtilen hususların dikkate alınacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında sunulan iş deneyim belgesi içerisinde araç kiralama hizmeti bulunan işlerin benzer iş olarak tanımlandığı, ihaleye sunulan iş deneyim belgesi incelenirken iş deneyim belgesi içerisinde araç çalıştırma hizmeti olduğundan iş deneyim belgesinin bütün olarak değerlendirildiği ifade edilmiştir.

Bulguda yer alan mevzuat hükümleri ile Danıştay 13. Dairesinin mezkûr Kararı’ndan iş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarlarının iş deneyiminde değerlendirmeye alınmayacağı, bu şekildeki tutarların iş deneyim belge tutarından ayrıştırılarak hesaplama yapılacağı açık bir şekilde görülmektedir.

İsteklinin iş deneyim belgesinde yer alan parasal tutarın ayrıştırılmaya tabi tutularak, iş deneyim belgesi içerisindeki yalnızca araç kiralama hizmetine ilişkin parasal tutarın değerlendirmeye alınması gerekirken, iş deneyim belgesinin bir bütün olarak kabul edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gibi, iş deneyimine ilişkin yeterlilik koşulunu sağlayamayan isteklinin ihaleden elenmesi gerekirken, ihalenin üzerine bırakılarak sözleşme imzalanmasında hukuki isabet bulunmamaktadır. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.