Karar Künyesi
Toptancı Halinde Bir Kişiye Birden Fazla İşyerinin Kiraya Verilmesi
İdarenin yönetiminde bulunan toptancı halinde bazı kişilere birden fazla işyeri kiralık olarak verilmiştir.
Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in “Kiralama ve satış” başlıklı 28’inci maddesinin üçüncü fıkrasında;
“Toptancı halindeki işyerleri, üretici, üretici örgütü, komisyoncu veya tüccarlara kiralanır ya da satılır. Aynı toptancı halinde/şubesinde bir kişiye doğrudan veya dolaylı olarak en fazla bir işyeri kiralanabilir veya satılabilir. İşyeri, adi şirketlere/ortaklıklara ya da birden fazla gerçek veya tüzel kişiye kiralanamaz veya satılamaz.” denilmektedir.
Aynı Yönetmelik’in “Geçiş hükümleri” başlıklı Geçici 1’inci maddesinin on beşinci fıkrasında;
“Aynı toptancı halinde/şubesinde birden fazla işyeri bulunanlar ile bir işyerini kullanan adi şirketler/ortaklıklar ya da birden fazla gerçek veya tüzel kişiler, durumlarını 1/7/2015 tarihine kadar 28 inci maddenin üçüncü fıkrasına uygun hale getirir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; aynı toptancı halinde bir kişiye doğrudan veya dolaylı olarak en fazla bir işyeri kiralanabilir veya satılabilir. Birden fazla işyeri bulunanların durumu mevzuatta belirtilen tarihe kadar uygun hale getirilmelidir.
İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Nizip Meyve ve Sebze Toptancı Halinde bazı kişilere birden fazla işyerinin kiralık olarak verildiği tespit edilmiştir.
Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; Nizip Toptancı Halinde bulunan işyerlerine ilişkin kiralama ve devir işlemlerinin İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığına bağlı Kiralama Şube Müdürlüğünce yürütüldüğü ifade edilmiştir.
Ancak, bulguda belirtilen hususa ilişkin herhangi bir cevap verilmemiştir.
Sonuç itibarıyla, Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince Nizip Meyve ve Sebze Toptancı Halinde bir kişinin birden fazla işyerini kiralık olarak kullanması durumunun sonlandırılması gerekmektedir.
Toptancı Halinde Faaliyet Gösteren İşyerlerinden Teminat Alınmaması
İdarenin yönetiminde bulunan toptancı halinde faaliyet gösteren işyerlerinden teminat alınmamıştır.
Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in “Teminat”
başlıklı 31’inci maddesinde;
“(1) Belediye, özel ve işletim yetkisi devredilmiş toptancı hallerinde faaliyet gösterenler, ticarî güvenin sağlanması ve tarafların haklarının korunması amacıyla bu maddeye göre teminat verir.
Birinci fıkrada öngörülen teminat, nakit olarak verilebileceği gibi bu tutara eşit olarak banka teminat mektubu, Hazine bonosu, Devlet tahvili, hisse senedi, mali sorumluluk sigortası ve gayrimenkul rehni olarak da verilebilir. Teminatlarla birlikte, onuncu ve on üçüncü fıkralarda belirtilen hususlara yönelik olarak ilgili belediyeye bu tür teminatı alış ve satış, düzenleme ve transfer konusunda yetki veren bir gayri kabili rücu yetki belgesi de verilir.
Halde faaliyet gösterenlerden alınacak teminat tutarı, kiracılar için haldeki işyerinin, malikler için ise bulunduğu toptancı halinde kiralama yoluyla işletilen emsal işyerinin bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzere her yılın Ocak ayında belediye meclisince belirlenir.
(…)”
hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; ticari güvenin sağlanması ve tarafların haklarının korunması amacıyla kiracılar için haldeki işyerinin, malikler için ise bulunduğu toptancı halinde kiralama yoluyla işletilen emsal işyerinin bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzere her yılın ocak ayında belediye meclisi tarafından belirlenen teminat tutarlarının toptancı hallerinde faaliyet gösteren işyerlerinden alınması gerekmektedir.
İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Büyükşehir Belediye Meclisinin 15.01.2021 tarih ve 9 sayılı kararıyla teminat tutarlarının 15.000,00 TL olarak belirlendiği ancak Nizip Meyve ve Sebze Toptancı Halinde faaliyet gösteren 56 işyerinden teminat alınmadığı tespit edilmiştir.
Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; Nizip Toptancı Halinde faaliyet gösteren işyerlerinden teminat alınması için çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir.
Sonuç itibarıyla, Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince Nizip Meyve ve Sebze Toptancı Halinde faaliyet gösteren işyerlerinden teminat alınması gerekmektedir.
Toptancı Halinde Faaliyet Gösteren Bazı İşyerlerinin Hal Kayıt Sistemine Kayıtlı Olmaması ve Bazı İşyerlerinden Hal Rüsumu Tahsilatı Yapılmaması
İdarenin yönetiminde bulunan toptancı halinde faaliyet gösteren bazı işyerleri merkezi hal kayıt sistemine kayıtlı değildir ve bazı işyerlerinden hal rüsumu tahsilatı yapılmamıştır.
Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in;
“Toptancı hal yönetim biriminin görev, yetki ve sorumlulukları” başlıklı 19’uncu maddesinde;
“(…)
g) İşyerleri ile burada faaliyet gösteren üretici, üretici örgütü, komisyoncu ve tüccarlara ilişkin bilgileri sisteme kaydetmek, kayıtlı bilgileri güncellemek, sisteme kaydedilenlerin her biri için dosya açmak ve ilgili evrakı bu dosyada muhafaza etmek,
(…)
i) Bildirim işlemleri ile hal rüsumuna ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, bildirimciler tarafından iletilen analiz sonuçlarını aynı gün içinde sisteme işlemek,
(…)”,
“Malların satışı” başlıklı 36’ncı maddesinin beşinci fıkrasında;
“Malların toptan veya perakende satışını yapanlar ile malları taşıyanlar ve depolayanlar, bunların toptancı halinden satın alındığını veya toptancı haline bildirildiğini belgelemek zorundadır.”,
“Bildirimci ve diğer kişiler ile bunların sisteme kaydı” başlıklı 40’ıncı maddesinin ikinci fıkrasında;
“Bildirimciler, sisteme kaydolmak zorundadır. Birinci fıkrada belirtilen sıfatlardan birden fazlasına sahip olanların kaydında, her bir sıfata ilişkin bilgiler sisteme işlenir. 34 üncü maddenin on dördüncü fıkrası hükmü saklıdır.”,
“Bildirim” başlıklı 41’inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında;
“Bildirim miktarı veya üzerindeki mallar, üretildiği yerden veya girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerden her ne sebeple olursa olsun sevkinden önce sisteme bildirilmek zorundadır.”,
“Hal rüsumu” başlıklı 44’üncü maddesinin yedinci fıkrasında;
“Hal rüsumu, bildirim işleminin tamamlanmasıyla tahakkuk eder. Rüsumun hesaplanmasında, toptan satış bedeli esas alınır.”
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; toptancı hallerinde faaliyet gösteren işyerlerinin merkezi hal kayıt sistemine kayıtlı olması ve işyerlerinden bildirim işleminin tamamlanmasıyla tahakkuk eden hal rüsumu tahsilatının yapılması gerekmektedir.
İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Nizip Meyve ve Sebze Toptancı Halinde faaliyet gösteren 56 işyerinden 27 adedinin merkezi hal kayıt sistemine kayıtlı olmadığı ve 44 adet işyerinden hal rüsumu tahsilatı yapılmadığı tespit edilmiştir.
Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından özetle; Nizip Toptancı Halinde faaliyet gösteren işyerlerinden hal rüsum tahsilatının yapılması ve hal kayıt sisteminin aktif hale getirilmesi için çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir.
Sonuç itibarıyla; Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince Nizip Meyve ve Sebze Toptancı Halinde kayıt dışı faaliyet gösteren
işyerlerinin merkezi hal kayıt sistemine kayıtlarının yapılması ve işyerlerinden hal rüsumu tahsilatının yapılması gerekmektedir.