Çevre temizlik vergisi (ÇTV) mükellef kayıtları ile işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı mükellef sayıları ile vergi mükellefi sayıları arasında uyumsuzluk olduğu tespit edilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Çevre temizlik vergisi” başlıklı Mükerrer 44’üncü maddesine göre, Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar çevre temizlik vergisine tabidir.

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığından Üsküdar Belediyesi mücavir alanları içerisinde aktif olarak faaliyette bulunan işyerlerinin listesi istenmiş ve kurum bu işyerlerinin toplam sayısının 36.936 adet olduğuna dair bilgi, belge ve verileri yazılı olarak tarafımıza iletmiştir.

Ruhsat ve Denetim Birimi kayıtlarında ise 10.447 aktif ruhsat verilen işyerleri olduğu,

1.045 adet işyerinin belediyeden ruhsat alma zorunluluğu olmadığı ve 16.116 adet işyeri için çevre temizlik vergisi mükellefiyeti kurulduğu tespit edilmiştir.

Dolayısıyla vergi mükellefi sayısı olan 36.936 ile 16.116 çevre temizlik mükellefi arasında ki fark olan 20.820 kişiye çevre temizlik mükellefiyeti kurulmadığı tespit edilmiştir.

Ancak işyeri kapandığı halde vergi mükellefiyeti sonlandırılmayanlar, ruhsat başvurusu yapmış ve sonuçlandırılamayanlar, ruhsatsız çalıştığı tespit edilip tutanak altına alınanlar vb. işyerleri olması sebebiyle daha sağlıklı karşılaştırma yapmak adına işletme yoğunluğu göz önünde bulundurularak örneklem yapılmış ve Yalıboyu Caddesi, Allame Caddesi, Söğütlüçayır ve Üçpınarlar Caddesinde bulunan işyerlerine verilen işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı mükellefleri, vergi mükellefleri ve çevre temizlik verisi mükellefleri karşılaştırılmıştır.

Aşağıda yer alan tabloda görüleceği üzere anılan dört cadde yer alan idare tarafından işyeri ve çalıştırma ruhsatı verme yetki ve sorumluğunda olan ve ruhsat verme yetkisi olmadığı halde çevre temizlik vergisi mükellefiyeti kurulması gereken yerler ile İdare tahakkuk servisinden alınan çevre temizlik vergisi mükellefleri karşılaştırıldığında 76 işyerine ÇTV mükellefiyeti kurulmadığı, Üçpınarlar caddesinde ise İdare tarafından işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verilen işyerlerinin 6 adetine de çevre temizlik vergisi mükellefiyeti kurulmadığı tespit edilmiştir.

Tablo 12: Çevre Temizlik Vergisi Mükellefiyeti Kurulmayan İşyeri Sayısı

Denetim tespitimiz üzerine idare tarafından; Çevre temizlik vergisi mükellef kayıtları ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı mükellef kayıtları ve vergi mükellefi sayıları arasında uyumsuzluk olmasının doğal ve düzeltilmesinin mümkün olmadığı, farklı mevzuatların işyerini farklı farklı tanımladığını, bir yerde birden fazla işyerinin faaliyette bulunabileceğini ve ÇTV açısından asıl olan bina veya bağımsız bölüm olduğunu ifade edilmiştir. Ayrıca bir bağımsız bölümde çok sayıda işyeri de olsa sadece bu bağımsız bölüme ilişkin vergi alınacağını ve bütün işyerleri tek mükellef sayılacağını belirtilmiştir.

Ancak her bir bağımsız bölümün tek mükellef kabul edilmesi mümkün değildir. Bir yerde bilfiil ticari veya sınai faliyette bulunmak amacıyla bir araya getirilen maddi ve maddi olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği yapılara işyeri denir. Dolayısıyla bir bağımsız bölümde birden fazla işyeri olabilir ve bu işyerlerinin herbiri için ayrı ayrı mükellefiyet kurulması gerekir.

Sonuç olarak, çevre temizlik vergisi gelirlerini ilişkin tahakkuk ve tahsilat işlemlerinin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için mükellefiyetlerin doğru ve güvenilir verilere istinaden tesis edilerek kontrol ve denetim faaliyetlerinin etkin bir biçimde yürütülmesi gerekmektedir.