2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Altyapı kazı izni harcı” başlıklı Mükerrer 79’uncu maddesinde;

“Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde umumi hizmet alanlarında yapılacak kazı işlemleri için belediyece verilecek altyapı kazı izni, altyapı kazı izni harcına tabidir. Bu harcın mükellefi altyapı kazı izni talebinde bulunanlardır.

Altyapı kazı izni harcının matrahı, öncelikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan birim fiyatlar olmak üzere Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı veya bunların ilgili birimlerince yayımlanan birim fiyatlarının, bu idarelerde kazı alanı türü itibarıyla birim fiyatının olmaması halinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatlarının, kazı alanıyla çarpılması sonucu bulunan ve alan tahrip tutarı olarak tanımlanan tutardır. Altyapı kazı izni harcı, alan tahrip tutarı üzerinden binde 2 oranında alınır. Cumhurbaşkanı belediye grupları iti-barıyla bu oranı yarısına kadar indirmeye, on katına kadar artırmaya yetkilidir.

Bu madde kapsamında verilecek altyapı kazı izinleri için ilgili belediyeden altyapı kazı izni belgesi alınır. Altyapı kazı izni başvuruları on beş gün içerisinde sonuçlandırılır...” hükmü tesis edilmiştir.

Ancak 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun “Tarifeler ve tüketicilerin desteklenmesi” başlıklı 17’nci maddesinin dokuzuncu fıkrasında “İletim veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından yapılacak altyapı çalışmaları, altyapı kazı ruhsat harcına tabi değildir. Ruhsat başvuruları dâhil olmak üzere altyapı çalışmalarında teminat sunulması koşulu aranmaz.” hükmü tesis edilerek iletim veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler söz konusu harçtan muaf tutulmuştur. Ayrıca 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Muafiyetler” başlıklı 21’inci maddesi gereği; “İSKİ’nin görevleri için kullandığı taşınmaz malları, tesisleri, işlemleri ve faaliyetleri her türlü vergi resim ve harçtan muaftır.” hükmüne istinaden İSKİ’de söz konusu harçtan muaftır.

Kanun hükümleri gereği muaf tutulanlar haricinde İdareden altyapı kazı izni talebinde bulunanlar, söz konusu harcı ödemekle mükelleftir. Harç gelirleri belirli bir hizmet karşılığı alınan bedeller olduğundan söz konusu tutarların izleyen yıl tahsil edilmesi de mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir. Altyapı Koordinasyon Müdürlüğünden elde edilen bilgi ve belgeler doğrultusunda kurum ve kuruluşlardan harç bedellerinin alınma zamanları şu şekildedir.

Tablo 9: Altyapı Kazı İzni Harcı Alınma Zamanları

31.12.2018 tarihi itibariyle 2018 yılı verilen ruhsatlara ilişkin tahsil edilmesi gereken 768.997,50 TL’nin bazı kurum ve kuruluşlardan cari yılda tahsil edilmediği, izleyen yıl tahsil edilmek üzere kayıt altına alındığı anlaşılmıştır. Söz konusu hatalı uygulama sadece 2018 yılına ilişkin olmayıp geçmiş yıllarda da söz konusudur.

Bu itibarla, belirli bir hizmet karşılığında altyapı kazı izni talebinde bulunanlarca ödenmesi gereken Altyapı Kazı İzni Harcı tutarlarının bazı kurum ve kuruluşlarca izleyen yıl itibariyle tahsili mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmekte olup, ruhsat başvurusu sırasında söz konusu harcın tahsili gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Mevzuat hükümleri gereği muaf tutulmuş olanlar haricinde kurum ve kuruluşlardan ruhsat harç bedellerinin cari yıl içerisinde alınması için; altyapı kurumlarının üst düzey yetkili temsilcilerinin katılımı ile yapılacak olan ilk AYKOME Toplantısında gündeme alınıp gerekli olan düzenlemelerin yapılması sağlanacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında, bulgu konusu tespite ilişkin ilk AYKOME toplantısında gündeme alınıp gerekli olan düzenlemelerin yapılmasının sağlanacağını belirtilmiş olup bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.