Belediye borç stoku hesaplaması ve borçlanılabilecek limitin bulunup bulunmadığı konularında sağlıklı bir sürecin işletilmediği, borçlanma üst limitinin yüzde onunu aşan iç borçlanmalarda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının onayının alınmadığı görülmüştür.

Belediyeler, görev ve hizmetlerinin gerektirdiği giderleri karşılamak amacıyla borçlanma yapabilmektedir. Bunların usul ve esasları 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68’inci maddesinde açıklanmıştır. Söz konusu maddenin (d) ve (e) fıkralarında;

“d) Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamaz. Bu miktar büyükşehir belediyeleri için bir buçuk kat olarak uygulanır.

e) Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketler, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarının yılı içinde toplam yüzde onunu geçmeyen iç borçlanmayı belediye meclisinin kararı; yüzde onunu geçen iç borçlanma için ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının onayı ile yapabilir.” denilmiştir.

Yukarıdaki (d) fıkrasında yer alan hükmün doğru bir şekilde uygulanabilmesi için en başta belediye borç stokunun sağlıklı bir şekilde hesaplanması gerekmektedir. Söz konusu hesaplama yapıldıktan sonra borçlanma üst limitine göre borçlanabilecek limitinin bulunup bulunmadığı ortaya çıkacaktır.

Konu ile ilgili yapılan incelemede, kurum borç stokunun Belediye ve bağlı kuruluşları üzerinden sağlıklı bir şekilde hesaplanmadığı, borçlanma kararından önce limitin varlığı konusunda resmi bir çalışma yapılmadığı görülmüştür. Bu durum, borçlanma üst limitine uygunluk durumu tam olarak bilinmeden borçlanma kararı alınmasına sebep olmaktadır.

Diğer taraftan iç borçlanmalarda borçlanma limitinin yüzde onunu aşan durumlarda meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı üzerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının onayının alınması gerekmektedir. Bu konuda üst limitin yüzde onunu aşan borçlanmaların sadece meclis kararı ile yapıldığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının onayının alınması yönünde bir sürecin işletilmediği tespit edilmiş olup, Kamu İdaresi tarafından verilen cevapta, bundan sonraki süreçte gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

Belediyeler açısından mali kural niteliğinde olan ve 68’inci maddede belirtilen usûl ve esaslara aykırı olarak borçlanan belediye yetkilileri hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun görevi kötüye kullanmaya ilişkin hükümlerinin uygulanacağı dikkate alındığında, belediye borç stokunun mevzuatın öngördüğü şekilde hesaplanarak, borçlanabilecek limitin bulunup bulunmadığı kontrol edilmeli ve ortaya çıkan sonuçların borçlanma kararlarından önce ilgili karar organlarına resmi bir çerçevede bildirimi yapılmalıdır. Ayrıca, borçlanma üst limitinin yüzde onunu aşan iç borçlanmalar konusunda da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının onayının alınması gerektiği değerlendirilmektedir.