İşletmenin borçlarının kayıtlı olduğu 320 Satıcılar Hesabında yer alan tutarların ödenmesinde mevzuatta belirlenen usullere uyulmadığı tespit edilmiştir.

İşletmenin uygulamakla yükümlü olduğu Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Ödemelerin yapılmasında öncelik” başlıklı 22’nci maddesinde aynen:

“MADDE 22 - (1) İşletmelerin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması hâlinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, bu ödemelerin yapılmasında sırasıyla;

1. Katkı payları hariç olmak üzere özlük haklarına ilişkin ödemelere,

   
   

2. Kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara,

3. Çeşidine bakılmaksızın Bakanlıkça belirlenen tutarın altındaki giderlere ilişkin ödemelere,

   ç) İhalesi yapılan temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, güvenlik, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmet alımları gibi yoğun emek gerektiren, düzenli ve kesintisiz yürütülmesi gereken hizmetlere ilişkin ödemelere,

4. Mevzuatları gereği döner sermaye gelirlerinden; personele yapılacak ek ödeme, katkı payı gibi ödemelere,

öncelik verilir.

1. İşletmelerin nakit mevcudunun yeterli olması durumunda ödemeler, ödeme emri belgelerinin muhasebe biriminin kayıtlarına giriş sırasına göre yapılır. Ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde Yönetmeliğin 20 nci maddesine göre yapılan kontroller sonucunda noksanlığı tespit edilerek tamamlanmak üzere işletmelerin ilgili birimine iade edilen ödeme emri belgelerindeki tutar, noksanlık tamamlanarak muhasebe birimi kayıtlarına alınır ve yeni giriş sırasına göre ödenir.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

   Maddenin (2) nolu fıkrası “nakit mevcudu yeterli olan işletmeler” için düzenlemeler içermekte olup bu fıkranın ödeme güçlüğü içinde bulunan DEÜ Döner Sermaye İşletmesi için uygulanabilirliği yoktur.

   Maddenin (1) nolu fıkrası ise “nakit mevcudu tüm ödemelerini karşılayamayan işletmeler” için yapılan düzenlemeleri içermekte olup, bulguya konu İşletme de bu sınıfta yer aldığından 320 hesapta kayıtlı borçlarını öderken bu fıkradaki düzenlemelere uygun hareket etmek zorundadır. Bu fıkradaki düzenlemeye göre; nakit mevcudu tüm ödemelerini karşılamaya yetmeyen İşletmelerin giderlerini muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödemesi esastır. Ancak (1) nolu fıkrada 5 konuda İşletmeye ödemeleri borcun kayda alındığı tarihe uymadan ödeme yapmasına izin verilmiş olup;

   1. Katkı payları hariç olmak üzere özlük haklarına ilişkin ödemelere,

      
      

   2. Kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara,

   3. Çeşidine bakılmaksızın Bakanlıkça belirlenen tutarın altındaki giderlere ilişkin ödemelere,

      ç) İhalesi yapılan temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, güvenlik, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmet alımları gibi yoğun emek gerektiren, düzenli ve kesintisiz yürütülmesi gereken hizmetlere ilişkin ödemelere,

   4. Mevzuatları gereği döner sermaye gelirlerinden; personele yapılacak ek ödeme, katkı payı gibi ödemelere,

öncelik verileceği belirtilmiştir.

DEÜ Döner Sermaye İşletmesinin 320 hesap dökümü incelendiğinde; 2017 yılında kayda alınmış borçları mevcut iken 2018, 2019 ve 2020 yılına ait borçların bir kısmının ödendiği, ödemesine öncelik verilen bu borçların tamamının firma ödemeleri olduğu ve mevzuatta belirtilen ve ödemelerine öncelik verilmesine onay verilen borç kapsamında bulunmadıkları görülmüştür.

İşletme cevabında; Muhasebat Genel müdürlüğünden alınan görüş çerçevesinde

1. Tedavi hizmeti verilirken, kesintisiz ve ertelenemez nitelikte olduğuna İdarece karar verilen mal ve hizmet alım bedellerinin Yönetmeliğin (ç) bendi kapsamında değerlendirilerek Döner Sermaye Saymanlık Müdürlüğüne yazı ile bildirilen firma alacaklarının; İdarenin talebi doğrultusunda sıra takip etmeksizin ödendiği;

2. 2018 yılında 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu Ek 45’inci maddesine istinaden feragat müessesesinin getirildiği ve feragat başvurusunda bulunan firmaların borçlarının öncelikli olarak ödendiğini

şeklinde açıklamada bulunmuştur.

Ancak İşletme; konuyla ilgili olarak cevap ekinde çok sayıda Muhasebat Genel Müdürlüğü görüş yazılarını gönderdiği halde, nakit yetersizliği nedeniyle ödenemeyen ve kayda alındığı tarih itibariyle sıraya alınan borçların sıraya riayet edilmeden ödenmesine gerekçe olarak öne sürdüğü:

1. Söz konusu firmalardan yapılan mal ve hizmet alımlarının Yönetmeliğin (ç) bendi kapsamında “kesintisiz ve ertelenemez nitelikte” olduğuna dair İdare tarafından verilen kararlara ilişkin yazılar ve ödeme talimat yazıları ile

2. Yine sıra takip edilmeksizin ödeme yapılan firmaların “feragat” düzenlemesini kabul ettiklerini kanıtlayan belgeleri (feragatname vb.)

cevabına eklemediğinden, açıklamaları kabul edilebilir nitelikte bulunmamıştır.

İşletmenin 320 hesapta kayıtlı borçlarının öderken mevzuata uygun hareket etmesi; hatalı uygulamasını değiştirerek firmalara olan borçlarını kayda alındıkları tarihleri dikkate almak suretiyle ödemesi gerektiği değerlendirilmiştir.