Kurumsal gelir alacaklarının takibi sürecinde etkinlik sağlanamadığı tespit edilmiştir. Kurumun bilançosu incelendiğinde 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı’nda

• 2016 yılında 761.207,79 TL,

  
  

• 2017 yılında 1.197.952,48 TL

  
  

• 2018 yılında 1.853.823,31 TL

tutarında kayıtlar olduğu görülmektedir. 3 yıl içerisinde kurum takipli alacaklarında 2,43 kat artış gerçekleşmiştir. Bu durum, tahakkuk ettirilerek 120 Gelir Tahakkukları Hesabı'na alınan miktarların yıl içerisinde çok düşük miktarının tahsil edilebildiğini göstermektedir.

2017 mizan cetvelinin 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı'nın borcunda önceki yıllardan devirle birlikte 1.227.678,19 TL kayda karşılık 29.725,71 TL alacak kaydı ile yalnızca

%2,42’lik bir tahsilat performansı ortaya konmuştur. 2018 yılı için bu miktarlar sırasıyla 2017 yılından da devredenlerle birlikte 1.926.836,06 TL ve 73.012,75 TL olarak %3,79 tahsilat performansı şeklinde gerçekleşmiştir. 2018 yılında bu Hesaba 699.157,87 TL eklenmiş olup tahsilat yukarıda anıldığı gibi 73.012,75 TL düzeyinde kalmış; yalnızca 2018 yılında Hesaba dâhil edilen miktarın tahsilata oranı ise %9,57 olarak gerçekleşmiştir. Bu da kurumsal tahsilatın

tahakkuka oranla çok düşük kaldığını göstermektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 38'inci maddesine göre “Kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.” Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 16'ncı maddesinde de paralel bir hüküm bulunmaktadır. Yönetmelik’in 86'ncı maddesine göre 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan, dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilat ve terkinlerin izlenmesi için kullanılmaktadır. Yönetmelik’in 88'nci maddesinin b fıkrasının beşinci bendine göre ise bu hesapta kayıtlı tutarlardan mali yılsonuna kadar tahsili gerekenlerden tahsil edilemeyen tutarlar, mali yılsonunda takibat servisine devredilerek bu hesaba alacak, 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı'na borç kaydedilir. 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı’na ilişkin işlemlerin tanımlandığı 90'ıncı maddenin "1/A/1" cümlesine göre ise ilgili servislerce muhasebe servisine bildirilen takibe alınmış alacaklar, düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile gelirlerden takipli alacaklar hesabına borç, ilgisine göre gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabına alacak kaydedilerek takip kayıtları yapılır. İlgili servislerce takibe alma işlemi gün sonuna kadar muhasebeye bildirilir. Sason Belediyesi’nce 120 kodlu Hesaptan 121 Hesabına alınma işlemi hukuki takibat başlatılmadan, yalnızca hesap kaydı şeklinde gerçekleşmekte olup süreç Yönetmelik ve 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine aykırı gerçekleşmektedir. Kamu alacaklarının takip ve tahsili, 6183 Sayılı Kanun hükümlerine göre yapılmaktadır. Bu Kanun’un 54'üncü maddesine göre ödeme müddeti içinde ödenmeyen kamu alacağı bu maddede yazılı usuller kullanılarak Kanun’un 55 ve izleyen maddeleri uygulanmak suretiyle tahsil dairesince cebren tahsil olunabilmektedir. Kurum, bu Kanun ve Yönetmelik hükümlerini yerine getirmeden, bir başka deyişle zorla tahsilata gitmeden alacağını yalnızca muhasebe işlemine tabi tutmaktadır. Bunun sonucu olarak da tahsilat çok düşük kalmaktadır.

Kurum mizan cetveline göre en büyük gelir kalemi 8.624.182,66 TL’lik toplam gelirin

%86,72’sini oluşturan ve 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’dan kaynaklanan Merkezi İdare Vergi Gelirlerinden Alınan Paydır. Bunun dışındaki tahsilat çok düşük kaldığından gelirin gideri karşılama oranı %79,10’dur. Su geliri tahsilatı tahakkuka göre yaklaşık %17,60; vergi geliri tahsilatı tahakkuka göre yaklaşık %9’dur.

Kurumsal tahsilatlarda etkinliğini artırılması bakımından tahsil edilemeyen miktarların takibinin muhasebe kaydı düzeyinde kalmaması ve hukuki süreçlerin uygulamaya konması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; Kurumsal tahsilatların artırılması için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 54'üncü maddesine göre ödeme müddeti içinde ödenmeyen kamu alacaklarının bu maddede yazılı usuller kullanılarak, Kanun'un 55 ve izleyen maddeleri uygulamak suretiyle cebren tahsili yoluna gidileceği bildirilmiştir.

Sonuç olarak Kurum yanıtında bulguda sözü edilen 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri doğrultusunda tahsilata gidileceği taahhüt edilmiştir. Tahsil edilen gelirler kurumsal hizmetlerin sürekliliği ve kalitesi bakımından önem arz ettiğinden ve Kurumun gelirleri oldukça kısıtlı düzeyde kaldığından uygulamanın en hızlı sürede başlatılması gerekmektedir.