Belediyenin, Özel Kalem Müdürlüğü temsil ve tanıtım giderleri bütçesinden kanuni görevleri dâhilinde yapması gereken rutin işlerini, ücret karşılığında “banner” hizmet alımı olarak çeşitli yayın organlarında haber yaptırıldığı görülmüştür.

Belediyelerin “Görev, Yetki ve Sorumlulukları” 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14 ve 15’inci maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan madde hükümlerinde, mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla belediyelerce yerine getirilmesi öngörülen görevler ve sorumluluklar ile belediyelerin yetkileri sayılmıştır. 14’üncü maddenin birinci fıkrasında, “mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla” ibaresi bu husustaki sınırı da belirlemiştir.

Anılan Kanun’un “Belediyenin giderleri” 60’ıncı maddesinde ise, belediye giderlerinin neler olabileceği yine tek tek sayılmak suretiyle hüküm altına alınmıştır. Bu maddede zikredilen belediye giderleri 14 ve 15’inci maddelerde sayılan görevlerin yerine getirilmesi ve yetkilerin kullanılması ile ilgili giderlerdir.

Belediyelerin de kapsamına dâhil olduğu 2021/14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Tasarruf Genelgesi’nin “Temsil, Tören, Ağırlama ve Tanım Giderleri” başlıklı bölümünde, kamu kurum ve kuruluşlarınca mevzuattan kaynaklanan zorunluluklar gereği yapılan veya kurum faaliyetleri ile doğrudan ilgili olan tanıtım giderleri hariç olmak üzere basın ve yayın organlarına ilan- reklam verilmeyeceği belirtilmiştir. Genelgeye göre, belediyeler basın ve yayın organlarına ancak mevzuattan kaynaklı gerekçeler veya çeşitli faaliyetlerin vatandaşlara duyurulmasında zaruretin ya da mahalli müşterek menfaatin bulunması durumlarında ilan-reklam verebilecektir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu oldukları ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda oldukları

ifade edilmektedir.

Belediyenin kanuni görevleri dâhilinde yapılması gereken ve yapılmış olan iftar yemeği vermek, kaldırım çalışmaları yapmak, vatandaşa pide dağıtmak gibi mahalli müşterek nitelikli rutin işlerinin halka duyurulmak amacıyla ücret karşılığında çeşitli yayın organlarında haber niteliğinde (banner) verdirilmesini tanıtım-ilan giderleri kapsamında değerlendirmek mümkün görülmemektedir.

Yapılan incelemede, Belediyenin kanuni görevleri dahilinde yapılmış olan yukarıda birkaç örneği verilen rutin işlerini vatandaşlara tanıtımı amacıyla Özel Kalem Müdürlüğü bütçesinden çeşitli yayın organlarından toplam 1.844.496,90 TL banner (haber hizmeti) alındığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında, “5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15'inci maddesinde Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunmak” hükmü doğrultusunda sınırların belirlendiği belirtilmiş olsa da müşterek ihtiyaçların karşılanması noktasında sayma suretiyle ifade edilen bir hüküm bulunmamakta ve sınırların belirlendiği yönünde açık bir ibare yer almamaktadır.” ifadesine yer vermiş olup, söz konusu harcamların Belediye Kanunu’nun 60'ıncı maddesinin (k) bendi hükmündeki “Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri” kapsamında sosyal belediyecilik hizmeti olarak gerçekleştirildiğini ve temel belediyecilik hizmetlerini kapsamayan faaliyetler olduğunu, yapılan hizmetin daha geniş kitlelere ulaşması ve etkinleştirilmesi adına yerel medya kuruluşlarında “banner” hizmeti satın alındığını ifade etmiştir. Bununla birlikte gönderilmiş olan rapora istinaden konu hususunda görevli personellerin daha dikkatli olması ve mevzuat hükumlerinin titizlikle uygulanması konusunda gerekli tedbirler Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğünce alındığı, Özel Kalem Müdürlüğü bütçesinden 2023 yılı itibariyle banner hizmeti satın alınmadığı ve bütçeden bu yönde bir harcama gerçekleşmediği belirtilmiştir. Kamu idaresi göndermiş olduğu cevabın son kısmında ise; Belediyece yapılan çalışmaların halka tanıtma amaçlı olarak ulusal ve yerel gazetelerde yapılan ilanların bedelinin belediye bütçesinden karşılanmasının, 5393 sayılı Kanun’un 13-14 ve 60/k-p maddelerine uygun olduğundan yapılan ödemenin kamu zararı niteliği taşımadığını, söz konusu giderlerin Belediye faaliyetlerinin tanıtımı amacını taşımakta ve “Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri” niteliğinde olduğu ifade edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nda mahalli müşterek ihtiyaçlar denilmiş olup ayrıca bu ihtiyaçların neler olduğunun belirtilmesine gerek duyulmamıştır. Kanunun bu ifadesiyle belediyelerin ilgisine göre görev ve yetkilerini kullanırken "mahalli müşterek nitelikteki

ihtiyacın" dikkate alınması gerektiği anlaşılmaktadır. Kamu idaresi harcamaların sosyal belediyecilik olarak gerçekleştiğini belirtmiş olsa da, bulgu dikatlice okunduğunda belediyenin rutin olarak yaptığı temel ve sosyal belediye hizmetlerinin yerel ve ulusal medya kuruluşlarından banner hizmeti alımının bulgu konusu edildiği anlaşılacaktır. Yapılan bu hizmetlerin toplam 1.844.496,90 TL bedelle yerel ve ulusal medyada vatandaşa duyurulmasının sosyal belediyecilik anlayışıyla alakalı olmadığı açıktır. Konunun kamu zararı boyutunun, Sayıştay Denetim Raporuyla ilgisi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar ışığında Belediyenin kanuni görevleri dâhilinde yapması gereken rutin işlerinin, halka duyurulması amacıyla ücret karşılığında yayın organlarından haber hizmeti (banner) satın almaması gerekmektedir.