Şirketin finansal olarak sıkıntı yaşaması sebebiyle yüksek tutarda ödenmemiş sosyal güvenlik prim borcu ile vergi borcu bulunmasına karşın reklam anlaşması yaptığı görülmüştür.

6102 sayılı Kanun’un “C) Tacir olmanın hükümleri” başlıklı 18'inci maddesinde her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. Belirtilen hüküm; tacirin öngörülü, konusunu bilen, hukuki ve fiili durumu kavrayabilme özelliklerine sahip olmasını gerektirmektedir. Basiretli iş adamı kavramı kısaca ticari hayatın gereklerini ve teamüllerini iyi bilmeyi ifade etmektedir. İZENERJİ A.Ş., her şirket gibi kâr elde etme gayesiyle tüzel kişiliğe haiz olarak kurulmuş bir organizasyondur. 6102 sayılı Kanun hükümleri gereğince kurulan Şirketin, anılan Kanun’un 16’ncı maddesine göre tacir niteliğine haiz olması nedeniyle ticaretine ilişkin tüm faaliyetlerinde basiretli bir tacir gibi hareket etmek zorunluluğu bulunmaktadır.

Yine 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'na göre; anonim şirket, yönetim kurulu tarafından yönetilir ve temsil olunur. Yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişiler, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve Şirket menfaatlerini gözetme yükümlülüğü altındadırlar.

Şirket yönetim kurulunun 24.08.2023 tarih ve 117 sayılı kararı ile 01.10.2023 tarihinde gerçekleşecek olan 92. İzmir Enternasyonel Fuarı etkinlikleri süresince gerçekleştirilecek olan Rock&More sahnesinin İZENERJİ A.Ş. sponsorluğunda yürütülmesi konusunda İZFAŞ A.Ş. ile sponsorluk sözleşmesi imzalanmasına karar verildiği, söz konusu kararda herhangi bir tutar belirtilmediği, ilgili yönetim kurulu kararı ile aynı tarihte İZFAŞ A.Ş. ile imzalanan “92. İzmir Enternasyonel Fuarı 2023 Reklam Hizmeti Sözleşmesi” konulu sözleşmede İZFAŞ A.Ş.’ye sözleşmede kararlaştırılan KDV dahil 3.000.000,00 TL tutarında reklam hizmet bedelinin ödeneceği, sözleşmeden doğan damga vergisinin de yine İZENERJİ A.Ş.’ye fatura edileceği hüküm altına alınmıştır.

İZFAŞ A.Ş.’ye sözleşme kapsamında ödenecek tutarın 1.000.000,00 TL’lik kısmı 20.09.2023 tarihinde, geriye kalan kısmı ise İZENERJİ A.Ş.’nin personel temin hizmeti kapsamında İZFAŞ A.Ş.’den olan alacaklarından mahsup edilmek suretiyle ödenmiştir.

Şirketin faaliyetlerini başta İzmir Büyükşehir Belediyesi, Belediyenin şirketleri, ESHOT Genel Müdürlüğü ve İZSU Genel Müdürlüğüne 696 sayılı KHK kapsamında personel tedarik hizmetinden %10 kar oranında elde ettiği gelirler ile faaliyetlerini sürdürmekte olup, esas faaliyet konusunun personel temin hizmeti sağlamak olduğu dikkate alındığında Şirketin herhangi bir reklama ihtiyacı bulunmamaktadır.

Şirket sermayesinin doğrudan ve dolaylı olarak İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlandığı, 31.12.2023 tarihi itibariyle ödenmeyen 839.335.780,47 TL vergi borcu ile 1.408.694.278,76 TL tutarındaki gecikmiş SGK prim borcunun olduğu dikkate alındığında yukarıda belirtilen şekilde bir sponsorluk, reklam anlaşması yapılmasının Şirketin menfaatlerine uygun bir işlem olmadığı düşünülmektedir.

Belediye şirketleri nitelikleri itibariyle birer ticaret şirketi olmalarının yanında kamu kaynağı kullanmaları nedeniyle ticari amaç güden diğer şirketlerden ayrılmaktadırlar. Bu bağlamda belediye şirketlerinin harcamalarını yaparken kamu kaynağı kullandıklarının bilincinde olmaları, yaptıkları harcamalar ile şirkete sağlanan faydanın derinlemesine irdelenerek hareket etmeleri, alınan hizmet karşılığı sağlanan faydanın hizmet için katlanılan maliyetle orantılı olması gerektiği düşünülmektedir.

Şirket cevabında özetle, Şirketin özel hukuk tüzel kişisi olduğunu, bununla birlikte kamu ortaklarının bulunması nedeniyle İZFAŞ tarafından düzenlenen Enternasyonel Fuarında Şirket faaliyetlerini ve üstlenmiş olduğu iklim değişikliği misyonunun tanıtımını sağlamak ve hizmetlerini anlatabilmek amacıyla reklam sözleşmesi yaptığını ifade etmiştir.

Bulguda da belirtildiği üzere, Şirket yürütmüş olduğu farklı faaliyet alanları bulunmasına rağmen esas gelirini İzmir Büyükşehir Belediyesi, Belediyenin şirketleri, ESHOT Genel Müdürlüğü ve İZSU Genel Müdürlüğüne sunduğu personel temin hizmetinden sağlamaktadır ve bu faaliyetler halihazırda 696 sayılı KHK hükümlerine göre yürütülmektedir. Dolayısıyla Şirketin esas gelirlerini zaten mevzuat kapsamında yürüttüğü ve reklama ihtiyaç duyulmayan kalemlerden elde ettiği, Şirketin ödeyemediği vergi ve sosyal güvenlik prim borçlarının bulunduğu, Şirketin görev, yetki ve sorumluluğunda bulunmamasına karşın Şirket yönetim kurulunun aldığı kararlar ile iklim değişikliği hususunda Şirkete görev verdiği iklim değişikliği hususunda reklam harcamalarının yapılmasının Şirket kaynaklarının etkin ve verimli olarak kullanılmadığını göstermektedir.

Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde; 696 sayılı KHK kapsamında personel temin hizmeti sağlayan ve reklama ihtiyacı olmayan İZENERJİ A.Ş.’nin yüksek tutarda bulunan vergi borcu ile SGK prim borcunu ödemek yerine İZFAŞ A.Ş. arasında KDV dahil 3.000.000,00 TL bedelli reklam anlaşmasının imzalanması, Yönetim Kurulu tarafından 6102 sayılı Kanun’un şirket menfaatlerini gözetme ve basiretli bir tacir gibi hareket etme yükümlülüklerini yerine getirmediği şeklinde değerlendirilmektedir.