Ankara Üniversitesine bağlı birimlerin mal ve hizmet alımlarında ihtiyaçların parçalara bölünerek ihalesiz alındığı, doğrudan teminle yapılan alıma esas mal veya hizmetin piyasa fiyat araştırması yapılmasına yetecek kadar teknik özellikleri ile teslim şartlarının belirlenmediği, piyasa fiyat araştırmalarının gerçekçi yapılmadığı ve bazı mal ve hizmet alımlarının teslim ve belgelerinde hatalar yapıldığı görülmüştür.

1-) Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığınca belirli bir hizmete yönelik ihtiyacın bölünerek doğrudan teminle aynı firmadan alındığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde belirtilen ilkelere aykırı olarak ihtiyaçların kısımlara bölünerek doğrudan temin limitine çekilerek karşılanması; saydamlık, rekabetin sağlanması, ihtiyaçların uygun şartlarda karşılanması, kaynakların verimli kullanılması ve yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olması şeklindeki temel ilkelere aykırılık arz etmektedir.

Yapılan uygulamada;

2018 Yılında doğrudan teminle P…… Şirketinden 64.400,00 TL bedelle “Ankara Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği, ISO 5001 Enerji Yönetim Sistemi Belgelendirme Hizmet Alım İşi”,

2019 Yılında doğrudan teminle aynı şirketten 88.250,00 TL bedelle “Ankara Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği, ISO5001 Enerji Yönetim Sistemi Kurulum Süreci Uygulama Danışmanlık ve İç Denetim Hizmeti Alım İşi”,

2019 Yılında yine doğrudan teminle aynı şirketten bu sefer 69.800,00 TL bedelle “Ankara Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı 6331 Sayılı Kanun İş Sağlığı ve İş Güvenliği Uygulama Eğitim, Danışmanlık ve Denetim Hizmeti Alınması İşi” alınmıştır.

Bu işler birbirleriyle ilgili ve birbirlerini tamamlayan işler olduğundan parçalara bölünmeden aynı ihale kapsamında alınmasa gereken işlerdir. Başkanlığın ihale yapmak yerine ihtiyacı parçalara bölmek suretiyle doğrudan temin usulüyle aynı firmadan temin etmesi 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde belirtilen ilkelere aykırılık arz etmektedir.

2-) Doğrudan teminle yapılan alıma esas mal veya hizmetin piyasa fiyat araştırması yapılmasına yetecek kadar teknik özellikleri ile teslim şartlarının belirlenmesi gerekir. Doğrudan temin bir ihale usulü olmaktan çıkarılmıştır. Dolayısıyla da doğrudan teminde teknik şartname düzenlenmesi zorunlu değildir. Ancak özellikli ve/veya piyasada hazır bulunmayan mal ve hizmet alımlarında, piyasada fiyat araştırması yapılabilmesi için satın alınacak mal veya

hizmetin teknik özelliklerinin ve teslim süresinin önceden belirlenmiş olması gerekir. Aksi halde tedarikçilerin fiyat vermesi mümkün olmayacağı gibi muayene ve kabul işlemlerini yapacak olanlar da hangi kriterlere göre bu işlemleri yürütecekleri bilemeyeceklerinden teslim edilen mal ve hizmeti olduğu gibi kabul etmek zorunda kalırlar.

3-) Doğrudan teminle yapılan alıma esas mal veya hizmetin piyasa fiyat araştırması gerçekçi yapılmamaktadır. Bu işle görevlendirilen personel bir firmayla fiyat konusunda anlaştığında o firmanın “yan teklif bulma”sını istemekte ve bu tür teklifler alım dosyasına konulmaktadır. Mevzuatımızda yan teklif uygulaması olmamakla birlikte alım dosyasındaki teklifler incelendiğinde bütün tekliflerin esasında alım yapılan firma tarafından ya doğrudan ya da dolaylı olarak düzenlendiği görülmektedir.

4-) 21.12.2019 tarihli ve HYS-2019-14632922 numaralı ödeme emri belgesiyle bütçe gideri gerçekleştirilen, doğrudan teminle 180 adet konferans koltuğu alımında nakliye ve montaj dahil olmak üzere fiyat alınmıştır. Ancak satın alınan 180 adet koltuğun Üniversitenin Gölbaşı yerleşkesinde bulunan depoya konulduğu ve konferans salonlarına montajlarının yapılmadığı görülmüştür. Alım yapılan firmadan teminat alınmamıştır. Bu durumda firma, koltukların ihtiyaç duyulan konferans salonlarına nakliyesi ve montajını yapmaz ise İdarenin her hangi bir yaptırım imkanı olmayacaktır.

5-) 25.12.2019 tarih ve 48141 yevmiye numaralı muhasebe işlem fişiyle bütçe gideri gerçekleştirilen 33 Adet Binek Hizmet Aracı, 2 Adet Hafif Ticari Taşıt Kiralama ve 35 Adet Taşıt Takip Sistemi Hizmeti İşi alıma ait faturanın tarihi 31.12.2019, hizmet işleri kabul tutanağı ile hak edişin tarihi de yine 31.12.2019 olarak yazılarak imzalanmıştır. 25.12. 2019 tarihinde bütçe gideri yapılan alımda 31.12.2019 tarihini kapsayacak şekilde düzenlenen evrak gerçeği yansıtmamaktadır.

6-) 23.12.2019 tarih ve 150442974 numaralı muhasebe kaydıyla bütçe gideri gerçekleştirilen Ankara Üniversitesi Tandoğan Yerleşkesi-Gölbaşı Yerleşkesi/Sıhhiye Köprüsü (Celal Bayar Bulvarı)-Gölbaşı Yerleşkesi Arası Personel Taşıma ve Tandoğan Yerleşkesi- Gölbaşı Yerleşkesi Arası Ring Servis Hizmeti İşi alımına ait faturanın tarihi 31.12.2019, hizmet işleri kabul tutanağı ile hak edişin tarihi de yine 31.12.2019 olarak yazılarak imzalanmıştır.

23.12. 2019 tarihinde bütçe gideri yapılan alımda 31.12.2019 tarihini kapsayacak şekilde düzenlenen evrak gerçeği yansıtmamaktadır.

7-) 23.12.2019 tarih ve 150109671 numaralı muhasebe kaydıyla bütçe gideri

gerçekleştirilen Ankara Üniversitesi Beşevler 10.Yıl Yerleşkesi Fen Fakültesi tescilli A ve B Bloklara Ait Restorasyon İşi 4 no’lu hak edişi ekinde yer alan Sosyal Güvenlik Kurumundan alınan e-borç sorguma işlemi 13.12.2019 tarihinde yapılmış ve yüklenicinin SGK’ya 31.12.2019 tarihi itibariyle yasal ödeme süresi geçmiş vergi borcu olmadığı bildirilmiştir.

8-) 2019/193430 İhale kayıt numaralı 9.129.820,00 TL sözleşme bedeli olan 140 Adet Diş Üniti ve Fötöyü alımı ihalesi kapsamında teslim alınan ünit ve fötöyülerin kurulumu yapılmadan depoya kaldırıldığı görülmüştür.

Adı geçen işin teknik şartnamesinde;

“Cihazlar (sistem) ve dinamik el aletleri en az 2 (iki) yıl garantili olacak ve bu garanti üretici veya Türkiye temsilcisi ve varsa yetki verilen satıcı firma tarafından ürün tesliminde verilecektir. Garanti süresince bakım, onarım ve yedek parçadan hiçbir ücret talep edilmeyecektir: Yine garanti süresince cihazlar periyodik olarak yılda 2 kez firmanın teknik elemanı tarafından ücretsiz kontrol edilecektir.”,

“Satıcı firma cihazları ücretsiz olarak monte edecek ve tüm malzeme ve aksesuarları ile çalışır durumda teslim edecektir. Nakliye ve montaj için gerekli tüm malzeme ve masraflar firma tarafından karşılanacaktır” düzenlemeleri bulunmaktadır.

Yüklenici 17.12.2019 tarihli yazısıyla kuruma teslim ettiği cihazları yeni bina olarak gösterilecek yere depodan nakliyesi dahil olmak üzere şartnamede belirtildiği şekilde eksiksiz tam çalışır halde kuracağını taahhüt etmiştir.

Bu taahhüt yazısında garanti süresiyle ilgili bir ifade bulunmamaktadır. Söz konusu cihazlar esasında yeni yapılacak diş hastanesinde kullanılmak üzere alınmıştır. Ancak yeni diş hastanesi işinin tasfiyesi söz konusu olup yapılacak ihalenin tarihi ve yapım süresi belirsiz olduğundan geçen süre cihazların garanti süresini azalmaktadır. Diğer taraftan yüklenicinin 547.820,00 TL tutarındaki kesin teminatının yarısı iade edilmiştir. Kalan 273.950,00 TL tutarındaki teminatın geçerlik süresi 30.12.2021 tarihine kadardır. Bu tarihten önce cihazların kurulumu tamamlanamaz ise idarenin elinde herhangi bir yaptırım gücü de kalmayacaktır.

9-) 11.11.2019 tarihli ve 41010 yevmiye numaralı Ön Muhasebe Kaydına ekli evrakın incelenmesinde; Ankara Üniversitesi eğitim Bilimleri Fakültesi Dekanlığının O………Ltd. Şirketi ile 03.08.2018 tarihinde Belgelendirme Hizmeti alımı için sözleşme imzaladığı ancak bu hizmetin alım için 15.10.2018 tarih ve 27 sayılı onay belgesiyle izin verildiği ve 18.10.2018

tarihli Piyasa Araştırması Tutanağıyla fiyat ve firma belirlendiği görülmüştür. Bir başka ifadeyle önce firmayla sözleşme imzalanmış arkasından gerekli onay ve piyasa araştırma tutanağı düzenlenmiştir.

Yukarıda belirtilen uygulamaların düzeltilmesi için Kurumun İç Denetim Biriminin daha geniş ve kapsamlı incelemeler yapması ve düzenlenen raporların akademik personel dahil olmak üzere tüm personel tarafından sahiplenilmesi gerekir.