Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin (GYMY) “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendinde;

“Dönemsellik: Kamu idarelerinin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır.”denilmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin“380 Gelecek aylara ait gelirler hesabı”na ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 286’ncı maddesinde;

“Bu hesap, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan peşin tahsil edilmiş gelirlerin izlenmesi için kullanılır.”

Aynı Yönetmelik’in “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 287’nci maddesinde;

“Gelecek aylara ait olarak peşin tahsil edilen gelirler, ilgili oldukları ay sonlarında tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izlenir.”

Aynı Yönetmelik’in “480 Gelecek yıllara ait gelirler hesabı”na ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 335’inci maddesinde;

“ Bu hesap, dönem içinde tahsil edilen ancak, gelecek yılların faaliyet hesaplarına dâhil edilecek olan gelirlerin izlenmesi için kullanılır.”

Aynı Yönetmelik’in “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 336’ncı maddesinde;

“(1) Peşin tahsil edilen gelirlerden takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenler, ilgili oldukları yılda tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izlenir.

(2) Dönem sonunda, bu hesapta yer alıp tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalan peşin tahsil edilmiş gelirler düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gelecek aylara ait gelirler hesabına aktarılır.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde GYMY’nde yer verilen dönemsellik ilkesi gereği peşin olarak tahsil edilen birden fazla yıla ilişkin kira gelirlerinin, tahsil edildiği döneme ilişkin olan kısmının 600-Gelirler Hesabında, gelecek aylara ilişkin kısımlarının 380-Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabında, gelecek yıllara ilişkin olan kısımlarının ise 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabında takip edilmesi gerekmektedir. Dönem sonunda ise 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabında yer alıp gelecek bir yıla ilişkin olan peşin tahsil edilmiş kira gelirlerinin, düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile 380- Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabına aktarılması gerekmektedir. Kısacası peşin tahsil edilen kira gelirleri, ilgili oldukları dönemlerin faaliyet sonuçlarına yansıtılmalıdır.

2018 mali yılına ilişkin hesap ve işlemlerin incelenmesi sonucunda; İdare tarafından peşin tahsil edilen kira bedellerinin tamamının 600-Gelirler Hesabına kaydedilmek suretiyle cari dönemin faaliyet sonucuna yansıtıldığı görülmüştür.

Yukarıda belirtildiği üzere; peşin olarak tahsil edilen birden fazla yıla ilişkin kira gelirlerinin tamamının 600- Gelirler Hesabına kaydedilmesi nedeniyle, İdarenin 2018 yılı mali tablolarındaki 380-Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı ve 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı ile 600-Gelirler Hesabında 2.386.585,06 TL tutarında hatalı bilgi oluşmuştur.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemizde Muhasebe birimimize ulaşan bilgiler doğrultusunda bulguda belirtilen hesaplar kullanılmakta olup bulgudaki tespit ve tavsiyelere istinaden Muhasebe biriminde yıllık peşin tahsil edildiği bilgisi bulunmayan diğer peşin tahsil edilen kira listesi Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanlığından tedarik edilerek 2019 yılından itibaren bu hesapta izlenmeye başlanmıştır.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; muhasebe biriminde yıllık peşin tahsil edildiği bilgisi bulunmayan diğer peşin tahsil edilen kira tutarların 2019 yılından itibaren ilgili hesaplarda izlenmeye başlanacağı belirtildiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Ancak, bulgumuzda belirtilen muhasebe kaydının yılı içinde yapılmaması nedeniyle 2018 yılı mali tablolarındaki 380-Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı ve 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı ile 600-Gelirler Hesabının hatalı bilgi içermesine sebep olunmuştur.