Belediyenin sürekli işçiler için kıdem tazminatı karşılığını yıl sonu yerine yılbaşında ayırması ve yıl içinde emekli olan personele ödenen kıdem tazminatının ayrılan karşılıktan düşülmemesi nedeniyle 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının muhasebe kayıtlarında hatalı görünmesine neden olunmaktadır.

1475 sayılı İş Kanunu’nun “Kıdem tazminatı” başlıklı 14’üncü maddesine göre, bu Kanun’a tabi işçilere, hizmet akitlerinin bu maddede sayılan durumlarda sona ermesi halinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenecektir.

Kanun’un aynı maddesinde; “…

Bu maddede belirtilen kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet akidleri veya toplu iş sözleşmeleri ile işçi lehine değiştirilebilir.

Ancak, toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez.” denilmektedir. Bir hizmet yılı için ödenebilecek azami emeklilik ikramiyesi tutarı 2018 yılının ilk 6 aylık döneminde 5.001,76 TL, ikinci 6 aylık döneminde ise 5.434,42 TL’dir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 281’inci maddesine göre, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının kullanılması, Yönetmelik’in 330’uncu maddesine göre ise, uzun vadeli olan kıdem tazminatlarının 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında izlenmesi gerekmektedir. Aynı zamanda, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 6’ncı maddesinde belirtilen ihtiyatlılık ilkesi gereği bu Yönetmelik’te belirtilen durumlarda ayrılan karşılıkların gider olarak muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.

Hazine ve Maliye Bakanlığının 20.05.2016 tarihli, 90192509-140.02-9430 sayılı ve Kıdem Tazminatı konulu genel yazısında uygulama birliğini sağlamak amacıyla muhasebe kayıtlarına ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Bu yazıya göre, dönem sonlarında kamu idarelerinden alınan kıdem tazminatı hesaplama listesinin toplam tutarı muhasebe birimlerince 630 Giderler Hesabına borç, 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına alacak kaydedilmelidir.

Bahsedilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi sonucunda, muhasebenin ihtiyatlılık ve tam açıklama kavramları uyarınca işçilerin çalıştıkları günler için ödenmesi muhtemel kıdem tazminatı tutarlarının dönem sonu itibariyle muhasebe kayıtlarında

gösterilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Belediye tarafından karşılık ayrılan kıdem tazminatları 372 ve 472 hesaplarında izlenmeli, ilgili yıl için ayrılan kıdem tazminatı tutarı 630 Giderler Hesabına kaydedilmeli ve kıdem tazminatı ödemesi yapıldığında 372 hesabına borç kaydı yapılmalıdır. Aynı zamanda, işçiler için ayrılacak olan kıdem tazminatı hesaplanırken en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenebilecek azami emeklilik ikramiyesi tutarı da dikkate alınmalıdır.

Pursaklar Belediyesi ile yetkili sendika arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesi’nde işçiler için 60 gün üzerinden kıdem tazminatı ödeneceği belirlenmiştir. Belediyede çalışan sürekli işçilere ödenmesi öngörülen kıdem tazminatı tutarı, tavan tutarın üzerinde kaldığından, kıdem tazminatı karşılıkları tavan tutar üzerinden hesaplanmaktadır. Ancak, denetlenen kamu idaresinin kıdem tazminatı karşılığı ayırma işlemini dönem sonunda değil yılbaşında yaptığı tespit edilmiştir. 2018 yılının ikinci 6 aylık dönemindeki kıdem tazminatı tavan tutarının ilk 6 aylık dönem için öngörülen tutardan daha yüksek olması nedeniyle sürekli işçiler için ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılığı muhasebe kayıtlarında eksik görünmektedir.

Yapılan incelemede, 2018 yılı içinde yalnızca bir sürekli işçiye kıdem tazminatı ödemesi yapıldığı, bu kişi için daha önce kıdem tazminatı karşılığı ayrılmasına rağmen kıdem tazminatı ödemesinde 372 veya 472 hesabına borç kaydı yapılmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, kıdem tazminatı karşılığı ayırma işlemi sırasında 630 Giderler Hesabının kullanılmasına rağmen kıdem tazminatının ilgili kişiye ödenmesi sırasında tekrar 630 Giderler Hesabının kullanıldığı görülmüştür. Her ne kadar bu durum 2018 yılı içinde bir kere gerçekleşmiş olsa da bu uygulamanın devam etmesi durumunda ilgili hesapların hatalı görünmesine neden olunmaya devam edilecektir.

Yukarıda belirtilen hatalı uygulamalar birlikte değerlendirildiğinde, 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı ile 630 Giderler Hesabının muhasebe kayıtlarında ve yıl sonu mali tablolarında olması gerekenden 88.186,96 TL fazla göründüğü tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “Sürekli işçiler için ayrılan Kıdem Tazminatı tutarlarının muhasebe işlemleri yapılırken, Devletçe belirlenen bir hizmet yılı için ödenebilecek azami emeklilik ikramiyesi tutarı göz önünde bulundurulacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi tarafından bulgu konusu hususa dikkat edileceği ifade edilmekle birlikte geriye dönük düzeltme yapılamayacağından bulguda belirtilen söz konusu hesaplar 2018 yılı mali tablolarında hatalı gözükmektedir.