Belediye tarafından özel kalem müdürlüğüne yapılan atamaların incelenmesi sonucunda; özel kalem müdürlüğüne yapılan atamaların kısa süreli olduğu, bu müdürlüğe atamaların yapılabilmesi amacıyla kadronun boş tutulduğu ve söz konusu kadronun

mevzuatın düzenleniş amacına aykırı olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “İstisnai memurluklar” başlıklı 59’uncu maddesine göre, özel kalem müdürlüklerine yapılan atamalar bu Kanun’un atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümleriyle bağlı değildir. Özel kalem müdürlüğüne atanan memurların bulundukları kadrolar emeklilik aylığının hesabında ve diğer memurluklara naklen atanmalarında herhangi bir sınıf için kazanılmış hak sayılmayacaktır. Kanun’un 60’ıncı maddesinde ise, istisnai devlet memurluklarına atama yapılacak kişinin bu Kanun’un 48’inci maddesinde yazılı genel şartları taşıması yeterli görülmüştür.

Adı geçen Kanun’un “İstisnai memurluklara atananlara bu Kanunun uygulanacak hükümleri” başlıklı 61’inci maddesinin ilk iki fıkrasında;

“60 ıncı madde gereğince istisnai memurluklara atananlar hakkında bu Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün hükümleri uygulanır.

Ancak istisnai bir memuriyet kadrosuna atananlar, atandıkları kadronun derece aylığının ilk kademesini kazanılmış hak olarak elde ettikleri tarihten itibaren, haklarında bu kanunun kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine dair hükümleri uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünce belediyeler ve belediyelerin bağlı kuruluşlarında özel kalem müdürlüğü kadrolarına yapılacak açıktan ve naklen atamalara ilişkin olarak yayımlanan 03.06.2009 tarih ve B.05.0.MAH.0.08.01.00/900-14626 sayılı Genelge’de; istisnai memuriyet niteliğindeki özel kalem müdürlüğü kadrosuna atama yetkisinin sınırsız bir yetki olmadığı, bu yetkinin memuriyete sınavsız girişin bir yöntemi gibi kullanımına hukuken imkân bulunmadığı, bu nedenle de bu kadroya atanacakların seçiminde belediye başkanının bir seçim dönemi boyunca çalışabileceği ehliyet ve liyakat sahibi kişilerin seçilmesi gerektiği, özel kalem müdürlüğü kadrolarına atanacakların öncelikle belediyede çalışan memurlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar arasından seçilmesinin esas olduğu, bu şekilde yapılacak atamalarda Bakanlığın iznine gerek kalmadığı ve bu kadroya yapılacak açıktan atamaların ise kadro derecesi ve görevin özellikleri de dikkate alınarak yükseköğrenim mezunlarına öncelik verilmesi şartıyla Bakanlığın iznine tabi olduğu belirtilmiştir.

04.04.2005 tarih ve 5119/1 karar numaralı Sayıştay Genel Kurulu Kararı’nda; sadece

hizmetin gereği olarak kullanılması gereken istisnai memurluk kadrolarının Devlet memurluğuna girmede esas olan sınav sistemini aşmaya yönelik olarak diğer memur kadrolarına naklen atanma amacıyla kullanılmasının, Anayasa ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile getirilmiş bulunan kanun önünde eşitlik ve kamu görevi hizmetine girmede eşitlik ile liyakat ilkesinin ihlali anlamına geldiği, bu yolla Devlet memurluğu kadrolarının liyakat esasına uymayan ve bu kadroların gerektirdiği niteliklere sahip bulunmayan kişilerin atanmasına imkân sağlayabileceğini, 657 sayılı Kanun’un anılan 59’uncu maddesi hükümleri uyarınca açıktan istisnai memurluk kadrolarına atananların bir müddet sonra Devlet memurluğuna alınma için açılmış bulunan sınavlara katılmadan ve dolayısıyla bu sınavlarda başarılı olmadan diğer memurluk kadrolarına atanmaları hususunun uygulama ve sonuçları bakımından Hazine menfaatlerini zarara uğratıcı nitelikte olabileceği ifade edilmiştir.

18.04.1999 tarihli ve 23670 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’in “Sınav şartı” başlıklı 8’inci maddesinde;

“Görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir.” denilmektedir.

Yönetmelik’in geçici 8’inci maddesine göre, kurumların kendi görevde yükselme ve unvan değişikliği yönetmeliklerini altı ay içerisinde bu Yönetmelik’e uygun hale getirmesi gerekmektedir. Bu kapsamda Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik 04.07.2009 tarih ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Belediyenin özel kalem müdürlüğü kadrosundan başka kurumlara atanan kişilerin atandıkları kurumlar tarafından çıkarılan görevde yükselme ve unvan değişikliği yönetmelikleri ile Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik incelendiğinde; müdür, şube müdürü ve şef kadrolarının görevde yükselmeye tabi kadrolar arasında oldukları ve söz konusu yönetmeliklerde, görevde yükselmeye tabi kadrolara atanacaklarda aranacak genel şartlar arasında görevde yükselme sınavında başarılı olma şartı bulunduğu anlaşılmaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, belediyelerde yer alan istisnai memuriyet niteliğindeki özel kalem müdürlüğü kadrosuna yapılacak atamalarda sınırsız bir yetkinin olmadığı, bu kadronun istisnai memuriyetten naklen atama ile

memuriyete sınavsız girişin bir yöntemi gibi kullanımına hukuken imkân bulunmadığı, görevde yükselmeye tabi kadrolara atanacaklarda aranacak genel şartlar arasında görevde yükselme sınavında başarılı olma şartının bulunduğu ve bu şekilde yapılacak atamaların 657 sayılı Kanun’un üç temel ilkesinden birisi olan “liyakat ilkesine” aykırı olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünce yayımlanan Genelge’de, belediyelerde ataması yapılacak olan özel kalem müdürlerinin, bir seçim dönemi boyunca çalışabilecek ehliyet ve liyakat sahibi kişilerden seçilmesinin esas olduğu belirtilmiştir.

22.03.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile kurulan Pursaklar Belediyesinde, özel kalem müdürlüğü kadrosuna aşağıdaki tabloda ayrıntısı gösterilen toplam 8 kişinin atamasının yapıldığı görülmüştür. Yapılan bu atamalara ilişkin incelemede, Belediyede fiili olarak özel kalem müdürü görevi yapmakta olan bir personelin bulunmasına rağmen ihdas edilen özel kalem müdürlüğü kadrosunun yapılan atamalar dışında sürekli olarak boş tutulduğu, bu kadroya ataması yapılan kişilerin kısa süreliğine bu kadroyu işgal ettiği, bir kısmının görevde yükselme sınavına tabi olan kadrolara sınavsız atamalarının yapıldığı bir kısmının ise memur olarak atandığı tespit edilmiştir. Bu duruma ilişkin ayrıntılı tablo aşağıda yer almaktadır.

Tablo 6: Özel Kalem Müdürlüğüne Yapılan Atamalar

İstisnai memuriyet niteliğindeki özel kalem müdürlüğü kadrosuna yapılacak atamaların, yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Bahse konu atamalar Başkanlığımızın gerek iş ve işlemleri gerekse ziyaretçi yoğunluğu göz önünde bulundurularak, mevzuat kapsamı içerisinde yapılmıştır. Ancak atanan kişilerin başka kurumlara naklen gitmesi gibi durumlarda hizmetlerin devamlılığı ilkesi göz önünde bulundurularak, yeni atamalar yapılmıştır. Bundan sonraki süreçte daha titiz davranılacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi tarafından özel kalem müdürlüğüne yapılan atamaların mevzuat kapsamında ve atanan kişilerin başka kurumlara naklen geçişleri nedeniyle hizmetlerin devamlılığı ilkesine istinaden yapıldığı ifade edilmekle birlikte Belediyede fiili olarak özel kalem müdürü görevi yapmakta olan bir personelin bulunmasına rağmen istisnai memuriyet niteliğindeki bu kadroya atama yapılmasının ve yapılan atamalar dışında bu kadronun boş tutulmasının, ayrıca bu kadroya atananlardan; bir kısmının en az 10 en çok 154 gün sonrasında naklen atamalarının, bir kısmının ise görevde yükselme sınavına tabi olan kadrolara en az 7 en çok 17 gün sonrasında sınavsız atamalarının yapılmasının bulguda yer verilen mevzuat hükümlerine uygun olmadığı değerlendirilmektedir.