Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen ilaçlama faaliyetlerinden bir kısmının ilçe belediyelerine devrinden önce yapılan ön çalışmada bu hizmetlerin etkin, etkili ve ekonomik olarak yürütülebileceğine dair objektif değerlendirmelere yer verilmeden ilgili ilçe belediyelerine devredildiği ve söz konusu belediyelerce anılan hizmetlerin maliyet etkin olarak yerine getirilemediği tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde; “Bu Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir.<span>” hükmü yer almaktadır.</span>

Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesinin 2023 yılı faaliyetlerinin incelenmesi sırasında; daha önce Büyükşehir Belediyesi tarafından yerine getirilen vektörle mücadele (erişkin hale gelen ve üreyen sivrisinekler ile yapılan mücadele) çalışmasının bir kısmının 10.01.2023 tarihli ve 18 sayılı Meclis Kararı ile ilçe belediyelerine devredildiği ve devredilen görevler sebebiyle ilçe belediyelerinin Büyükşehir Belediyesinin aynı görevi yürütmek için katlandığı maliyetlerden çok daha fazlasına katlanmak durumunda kaldığı görülmüştür.

‌Tablo 11: Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Vektörle Mücadele Maliyetlerinin Karşılaştırması

* EKAP kayıtlarında; Halfeti ilçesinin 2023/168322 kayıt numaralı ilaçlama ihalesinin sözleşme bedeli 21.300.000,00 TL görünmekle beraber ihale dosyasına ulaşılamadığı için hesaplamalara dahil edilmemiştir.

Tabloda yer verilen bilgiler ile İdarenin katlandığı maliyetler değerlendirildiğinde;

Büyükşehir Belediyesinin; Şanlıurfa İlinin nüfus olarak %51’ine, yüzölçümü olarak

%28’ine denk gelen 4 ilçenin ilaçlama faaliyetleri için 5.842.000,00 TL’si ilaç bedeli, 3.248.000,00 TL’si bu hizmetlerde kullanılan araçlar için ayrılan amortismanın tutarı, 2.440.000,00 TL’si akaryakıt bedeli ve 2.400.000,00 TL’si de bu hizmeti yerine getirebilmek için gerekli personele yol-yemek yardımı dahil personel ödemesi olmak üzere toplam 13.930.000,00 TL maliyet bedeli üzerinden vektörle mücadele hizmetini etkin bir şekilde yürüttüğü tespit edilmiştir.

Ayrıca Büyükşehir Belediyesi, bahsi geçen hizmette kullanılacak etken maddelerin cinsi, etken maddelerin oranları, ilaçlama faaliyetlerinin dönemleri, haşerelerin ilaçlara bağışıklığı vb. teknik konularda üniversitelerle ortak projeler kapsamında bilgi alışverişinde bulunarak süreçleri maliyet etkinliğinin ötesinde biyolojik mücadele kapsamında da sağlıklı olarak yürütmektedir.

Büyükşehir Belediyesinin ilaçlama faaliyet alanı dışında kalan 9 ilçe ise Şanlıurfa ilinin nüfus olarak %49’u ve yüzölçümü olarak %72’sini oluşturmakla beraber, 9 ilçe tarafından vektörle mücadele kapsamında yapılan ihalelerin toplam bedelinin 113.147.017,64 TL’ye ulaştığı, bu çerçevede sadece ilaç gideri olarak 91.640.500,00 TL harcama yapıldığı görülmüştür.

Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararında ise devredilen hizmetin 9 ilçe belediyesine maliyeti 2023 yılı için 18.450.000 TL olarak hesaplanmış, bu tutarın da %30’unun ilçenin yüzölçümüne, %70’inin ilçenin nüfusuna oranlanarak ilgili idarelere ödenek olarak aktarılacağı karara bağlanmıştır.

İlaçlama hizmet için Büyükşehir Belediyesince ilçe belediyelerine aktarılan ödenek tutarı ile ilçe belediyelerinin bu hizmet için katlandığı maliyetler karşılaştırıldığında, söz konusu hizmetin ilçe belediyelerince 94.697.017,64 TL tutarında ve 5,1 katı fazlası ile yürütüldüğü görülmektedir. Hatta Büyükşehir Belediyesinin ilaçlama faaliyet alanı dışında kalan her bir ilçenin tek başına sadece ilaç gideri tutarının, Büyükşehir Belediyesinin söz konusu hizmet için katlandığı tüm maliyet kalemlerinden yüksek olduğu anlaşılmaktadır.

Yapılan değerlendirmeler neticesinde vektörle mücadele hizmetinin; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde Kanun’un amacı olarak belirtilen kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli olarak kullanılmasını ve vektörle mücadelenin daha sağlıklı yürütülmesini sağlamak amacıyla alanında uzman personele sahip ve maliyetleri çok daha düşük seviyede bulunan Büyükşehir belediyesi tarafından tek elden yürütülmesi gerektiği düşünülmektedir.