Fırat Kalkınma Ajansı tarafından kurum adına hesaplanan pay tutarına ilişkin tahakkuk ve ödeme işlemlerinin hatalı muhasebeleştirildiği görülmüştür.

5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun’un 19’uncu maddesinde; ajanslara, belediyelerin bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere yüzde bir oranında payın cari yıl bütçesinden aktarılacağı, Bakanlar Kurulunun belediyeler için belirlenen oranı yarısına kadar indirmeye yetkili olduğu belirtilmiştir. Bu yetki doğrultusunda Bakanlar Kurulu 2011/2168 sayılı kararı ile bu oranı yarıya indirmiş ve belediyelerin bütçe gelirleri üzerinden kalkınma ajanslarına aktaracakları pay oranını binde beş olarak belirlemiştir.

Hesaplanan ve ödenen payın nasıl muhasebeleştirileceği ise Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde gösterilmiştir. Yönetmelik’in, 363 Kamu İdare Payları Hesabı ile ilgili 276 ve 277’nci maddelerinde; hesabın bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben tahsil edilip, özel kanunları gereğince diğer kurumlara aktarılmak üzere hesaplanan tutarların izlenmesi için kullanılacağı, bütçe geliri olarak tahsil edilip özel kanunları gereğince diğer kurumlara aktarılmak üzere hesaplanan tutarlar bir taraftan bu hesaba alacak yazılırken 630 Giderler Hesabına borç yazılacağı, kayıtlı tutarlardan nakden veya mahsuben ödenen tutarların ise bu hesaba borç ve ilgili hesaplara alacak kaydedileceği belirtilmiştir.

Belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda, hesaplanan pay öncelikle 363 numaralı hesaba alacak kaydedilmeli, nakden veya mahsuben ödenmesine göre de 363 numaralı hesaptan çıkarılmalıdır.

Yapılan incelemelerde; 2021 yılında Kovancılar Belediyesi tarafından Fırat Kalkınma Ajansına aktarılacak pay tutarının 114.205,02 TL olduğu, bu tutarın 363 hesabına alınmadığı,

ödeme işleminin İller Bankası tarafından Kurumun gelirlerinden kesinti yapılmak suretiyle ilgili ajansa aktarılması yoluyla hesaben yapıldığı ve kurumun bu tutarı doğrudan gider olarak kaydettiği görülmüştür.

Kamu idaresi; Fırat Kalkınma Ajansının gelir kesin cetvellerini kendilerinden talep etmemesi ve alacaklarının kendilerine bildirilmemesi nedeniyle 363 hesabına kayıt yapılamadığını, sonraki dönem bu hesabın kullanılmasına dikkat edileceğini belirtmiştir.

Kalkınma ajansları, belediyelerden olan pay alacaklarını bu kurumlardan aldıkları gelir kesin hesap cetvelleri üzerinden hesaplayarak ilgili kuruma resmi bir yazı göndererek ödenecek payı ilgili kuruma bildirirler. Dolayısıyla Kurumdan herhangi bir bilgi almadan ve ödenecek payı bildirmeden İller Bankası aracılığı ile kesilmesi usulen doğru görünmemektedir. Bu nedenle Kurumun ilgili ajans ile irtibat kurarak ödenecek pay tutarının kendilerine bildirilmesini sağlaması ve bu payın doğru bir biçimde muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.