Karar Künyesi
Edirne Belediyesi Şehirlerarası Otobüs Terminali içerisinde işletmeci tarafından yolcu bekleme salonu izni ile inşa edilen alanın amaç dışı olarak ticari mahiyette kullanıldığı ve Belediyenin kontrol ve denetim yükümlülüğünü etkin şekilde yerine getirmediği tespit edilmiştir.
Edirne Belediyesi Şehirlerarası Otobüs Terminali, mülkiyeti Edirne Belediyesine ait bir parsel üzerinde yer almaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinde;
“ Belediyenin yetkileri ve imtiyazları şunlardır:
“…
Toptancı ve perakendeci hâlleri, otobüs terminali, fuar alanı, mezbaha, ilgili mevzuata göre yat limanı ve iskele kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek. …”
hükmü yer almaktadır.
Bu yetkiye dayanılarak mülkiyeti Edirne Belediyesine ait Edirne Şehirlerarası Otobüs Terminali ilgili Bakanlıktan alınan görüşe uygun olarak alınan Meclis Kararı ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre ihale edilerek bir şirkete 20.01.2012 tarihinde yapılan sözleşme ile kiralanmıştır. Gerek terminalin işletme hakkı gerekse içindeki yerlerin kiralama hakkı 7 yıl süre ile ihale edilmiş ve yer teslimi 20.01.2012 tarihinde yapılmıştır.
Belediyece inşa edilerek 2000 yılında işletmeye açılan ve 20.01.2012 tarihinde kiralanan Şehirlerarası Otobüs Terminali içinde 16 adet bilet satış yazıhanesi ve bunlara bağlı 42 adet peron, 5 adet büfe, 1 adet WC, 1 adet içkisiz lokanta, 1 adet ayakkabı ve lostra salonu, 1 adet hediyelik eşya dükkânı, 1 adet kuaför salonu, 1 adet tost, hamburger salonu, 1 adet pastane - kafeterya, 1 adet çay ocağı bulunmaktadır.
Yer tesliminde yaşanan bazı sorunlar nedeni ile sözleşme süresi konusunda hukuki ihtilaf başlamış ve sözleşme bitim tarihi olan 20.01.2019’da yüklenici Terminal İşletmeciliğini bırakmadığından işgalci durumuna düşmüştür.
Yüklenici hakkında 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesine istinaden sözleşme bitim tarihi olan 20.01.2019’dan 2022 yılı sonuna kadar SPK lisanslı değerleme uzmanının ecrimisil tespit raporlarına ve encümen kararlarına istinaden ecrimisil tahakkuk ettirilmeye başlanmıştır.
Edirne Şehirlerarası Otobüs Terminalinin işletilmesine ilişkin Edirne Belediye Meclisi tarafından alınan 05.05.2022 tarih ve 2022/98 sayılı Karar ile 05.08.2022 tarih ve 2022/176 sayılı Karar’a istinaden başlatılan ihale hazırlıkları devam etmekle birlikte kiracılığın tespitine ilişkin yargı süreci de halen devam ettiğinden ihalenin ilan aşamasına geçilememiştir.
Terminal binası ihale dosyası ile yaşanan hukuki süreçler detaylı olarak incelenmiş, Edirne Belediyesi yetkilileri ile terminal binası 27.09.2022 tarihinde yerinde ziyaret edilerek hukuk dışı bir durumun olup olmadığı tetkik edilmiştir.
Yapılan incelemeler sonucunda, muhtelif tarihlerde alınan Belediye Encümen kararlarıyla terminal içinde H Blok normal katta bazı işyerlerinin vasfının değiştiği ve terminal alanı içerisinde bazı fonksiyon alanlarının tesis edildiği, yolcu bekleme salonu olarak yapım izni alınan kapalı alanın hukuk dışı olarak İşletmeci tarafından başka amaçla kullanıldığı görülmüştür.
Terminal İşletmecisi tarafından 25.01.2013 tarihinde Belediye Başkanlığına sunulan talep dilekçesi incelendiğinde, yolcuların hareket saatlerine kadar bekleme yapacakları kapalı alan olmadığı ve bu amaçla 180 m²’lik kafeterya ve bekleme salonu yapılmasının talep edildiği görülmüştür. Her ne kadar ihaleye ilişkin idari ve teknik şartnamede yolcu bekleme salonuna yönelik bir düzenleme olmamasına rağmen Belediye tarafından talep dilekçeleri ve vatandaşların talepleri dikkate alınmış, 14.02.2013 tarih ve 2013/198 sayılı Edirne Belediye Encümen Kararı’yla Terminalin orta bölümünde sökülebilir malzemeden 180 m²’lik bir yolcu bekleme salonu yapılmasına, kafeterya talebinin ise uygun olmadığına karar verilmiştir.
Yerinde yapılan incelemede, yolcu bekleme salonu olarak yapılan kapalı alanın tamamına yakınının işletmeci tarafından market ve fast food satış yeri olarak kullanıldığı, yolcuların ihtiyacını karşılayacak şekilde dizayn edilmiş bir bekleme salonu görünümünde olmadığı ve tamamı kapalı olmayan terminal binasında kış şartlarında vatandaşların bekleme
salonu hizmeti alacakları başkaca bir kapalı alanının da bulunmadığı tespit edilmiştir.
Yukarıdaki tespitlere ilişkin olarak Kamu İdaresi cevabında;
Terminal İşletmesi için ihaleye çıkılması ya da Edirne Belediyesi tarafından işletilmesine yönelik Belediye Meclisince 2023 yılında karar alındığı, ancak halen bu kapsamda bir gelişmenin olmadığı,
Yalnızca yolcu bekleme salonu yapılması amacı ile Belediye Encümeninden alınan izne dayalı olarak yapılan kapalı alanda ticari faaliyetlerin olduğunun Belediye tarafından da kabul edildiği, ancak bunların bu alana farklı kısımlardan taşınan ticari yerler olduğu ifade edilmiştir.
Sonuç olarak;
İşletmeci tarafından yolcu bekleme salonu adı altında izin alındığı, ancak alınan izne aykırı olarak ticari faaliyet alanı yaratılarak yolcuların bekleme alanlarının kısıtlandığı, Belediye tarafından bu hukuk dışı duruma karşı bir denetim ve yaptırım işleminin bu güne kadar uygulanmadığı ve 20.01.2019 tarihinden itibaren fuzuli işgalin devem ettiği görülmüştür.
Fuzuli işgalci durumundaki Terminal İşletmecisi hakkında edimini yerine getirmeyerek vatandaşları mağdur etmesi, hukuk dışı kullanımı nedeni ile gerekli hukuki sürecin başlatılması gerekmektedir.