Büyükşehir belediyesinin parkomatlı park yerlerinin işletmesini meclis kararıyla belediyenin şirketine 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın verildiği görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun,

“Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinde,

“Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

…

(l) fıkrasında, Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek.

…

(f) fıkrasında, Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.”

“Büyükşehir belediyesinin gelirleri” başlıklı 23’üncü maddesinde,

Büyükşehir belediyesinin gelirleri şunlardır:

…

(f) fıkrasında, “7 nci maddenin (f) bendine göre tespit edilen park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe ve ilk kademe belediyelerine, nüfuslarına göre dağıtılacak %50'sinden sonra kalacak %50'si”

“Şirket kurulması” başlıklı 26’ncı maddesinde,

“Büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. Genel sekreter ile belediye ve bağlı kuruluşlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler. Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983

tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir.”

düzenlemeleri yer almaktadır.

5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine göre otoparkların 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesinin devredilebilmesi mümkündür. Maddeye göre sadece otoparklar devredilebilecektir. Yol kenarlarında işletilen parkomatlı park yerleri otoparktan farklıdır. 5216 sayılı Kanunu’nun 7’nci maddesinin (f ) fıkrasında, , “… durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek…” ve aynı maddenin (l) fıkrasında, “Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek.” yer alan düzenlemelerden ikisinin farklı olduğu, parkomatlı park ile otoparkın aynı şey olmadığı anlaşılmaktadır. 5216 sayılı Kanun’un 23’üncü (f) fıkrasında, “7 nci maddenin (f) bendine göre tespit edilen park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe ve ilk kademe belediyelerine, nüfuslarına göre dağıtılacak %50'sinden sonra kalacak %50'si.” denilerek parkomatlı park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin %50’sinin ilçe belediyelerine verileceği belirtilmiştir. Otoparkların işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe belediyelerine dağıtılmasıyla ilgili bir hükme yer verilmediği göz önüne alındığında otopark ve parkomatlı park yerlerinin ayrı olduğu daha net ortaya çıkmaktadır.

Belediye meclisinin 13.02.2017 gün ve 87 sayılı kararıyla otopark ve parkemetre hizmetleri 10 yıllığına aylık 50.000,00TL bedelle Ulaşım A.Ş.’ye tahsis edilmiştir. Büyükşehir Belediyesi, 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine istinaden 9 adet mahaldeki toplam 1571 adet parkomatlı park yerlerini 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisinin 13.02.2017 gün ve 87 sayılı kararıyla Ulaşım A.Ş.’ye tahsis etmesi mümkün değildir. Yukarıda belirtilen Kanun maddeleri ve yapılan açıklamalara göre büyükşehir belediyesi otoparkların işletmesini aynı Kanun’un 26’ncı maddesine göre şirketine devredebilir iken, (f) fıkrasında belirtilen parkomatlı park yerlerinin kiralanması veya işletmesinin devredilmesi ise 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi kapsamına girmemektedir. Parkomatlı park yerlerinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak ihale edilmesi gerekmektedir. İlçe belediyelerinin de gelir elde edebileceği ve

pay sahibi olması gereken kiralama işlemini, Büyükşehir Belediyesi kendi şirketine ihalesiz bir şekilde meclis kararıyla vermesi 5216 sayılı Kanun’a aykırıdır.

Kamu idaresi cevabında, 5216 sayılı Kanun’un 7/l’deki “otopark” terimi ile f fıkrasındaki “araç park yeri” terimleri mezkûr mahallerin fiziksel mahiyet farklarını ifade etmekte olup işletme mahiyeti bakımından herhangi bir farklılık ifade etmediği,5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesindeki hükme bakıldığında otopark teriminin iktisadi/ticari bir işletme birimi olarak zikredildiğinin aşikar olduğu, Otopark Yönetmeliği’nin ilgili maddelerinden bahsedilerek yol üstü otoparklarının ticari mahiyette bir işletme olarak tarif edildiği, 5216 sayılı Kanun’un 7/1-f ve l fıkralarındaki “otopark” ve “araç park yerleri” ibarelerinin Kanunun konu bakımından ilgisi cihetiyle söz konusu fıkralarda kullandığı ayrı terimler olup her ikisi de ticari işletme hususiyeti bakımından “otopark işletmesi” mahiyetini ifade ettiği, Otopark Yönetmeliği’nin ilgili hükümleri de dikkate alındığında, belli bir bedel karşılığında araçların park yapmasına izin verilen alanların işletilmesi işinin “Otopark ve Garaj İşletmeciliği” olarak kabul edilmesi söz konusu olduğu, nitekim söz konusu faaliyet için Gelir İdaresi Başkanlığının mükellefiyet kaydına esas olarak kabul ettiği faaliyet adının da “Otopark ve Garaj İşletmeciliği (Bisiklet Parkları ve Karavanların Kışın Saklanması Dâhil)” olmasının anılan hususu ifade ettiği, ilgili mevzuat ve yapılan açıklamalar nazara alındığında, 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesindeki “otopark” tabirinin aynı Kanunun m.7/f ve l fıkralarındaki fiziki mahallere (otopark ve araç park yeri) şamil olduğu düşünülerek,.7/f’de zikredilen fiziki mahallerin 26’ncı madde kapsamında zikredilen “otopark” işletmesi kapsamında belediye şirketine tahsis edildiği, kamusal alanda yürütülen ve doğrudan kamu düzeniyle alakalı bir işletmenin Belediyemizin kontrol ve denetiminde işletilmesi amaçlandığı, söz konusu amacın kamu düzeninin sağlanması ve dolayısıyla kamu menfaatinin temini maksadına matuf olduğu, parkomatlı (yol üstü) park yerlerinin işletmesinin de 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi kapsamında devredilebileceği ve söz konusu parkomatlı park yerlerinin işletmesinin Belediye şirketine devredilmesi işleminin Kanuna aykırılık teşkil etmediği ifade edilmiştir.

İdare cevabında belirtilen ifadelere katılmak mümkün değildir. Bulguda bahsedilen husus parkomatlı park yerlerinin işletmesini meclis kararıyla belediyenin şirketlerine 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın verilmemesi gerektiğidir. Kamu idaresi cevabında belirtilen Otopark Yönetmeliği’nin ve diğer açıklamaların konu ile ilgisi bulunmamaktadır.

5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine göre otoparkların işletilmesi 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle devredilebilir. Maddeye göre sadece otoparklar devredilebilecektir. Yol kenarlarında işletilen parkomatlı park yerleri ile otoparklar farklıdır. 5216 sayılı Kanunu’nun 7’nci maddesinin (f ) fıkrasında, , “… durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek…” ve aynı maddenin (l) fıkrasında, “Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek.” yer alan düzenlemelerden ikisinin farklı olduğu, parkomatlı park ile otoparkın aynı şey olmadığı anlaşılmaktadır. 5216 sayılı Kanun’un 23’üncü (f) fıkrasında, “7 nci maddenin (f) bendine göre tespit edilen park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe ve ilk kademe belediyelerine, nüfuslarına göre dağıtılacak %50'sinden sonra kalacak %50'si.” denilerek parkomatlı park yerlerinin işletilmesinden elde edilen gelirin %50’sinin ilçe belediyelerine verileceği belirtilmiştir. Otoparkların işletilmesinden elde edilen gelirin ilçe belediyelerine dağıtılmasıyla ilgili bir hükme yer verilmediği göz önüne alındığında otopark ve parkomatlı park yerlerinin ayrı olduğu açıkca anlaşılmaktadır.

Parkomatlı park yerlerinin Ulaşım A.Ş.'ye ihalesiz verilmesiyle ilgili meclis kararının iptal edilerek 2886 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak ihale edilmesi gerekir.