Belediyenin genel bütçe vergi gelirlerinden aldığı paydan her ay kesilen İller Bankası Anonim Şirketi sermaye payının Belediyenin mali tablolarında gösterilmediği tespit edilmiştir.

6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanun’un “Ortaklık Yapısı ve Sermaye” başlıklı 4’üncü maddesinde İller Bankasının ortaklarının il özel idareleri ve belediyeler olduğu belirtilmiştir. Aynı maddenin sermaye tavanına ulaşıncaya kadar Bankanın ödenmiş sermayesine eklenecek olan kaynakların sayıldığı 3’üncü fıkrasının a bendinde;

“2/7/2008 tarihli ve 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanuna göre her ay Maliye Bakanlığı ve İller Bankası tarafından dağıtılacak vergi gelirleri paylarının toplamı üzerinden aylık olarak yüzde iki oranında kesilecek miktarlar.” denilmektedir.

08.02.2011 tarih ve 27840 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6107 sayılı Kanun 4759 sayılı İller Bankası Kanunu’nu yürürlükten kaldırmıştır. Ancak 6107 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce de 4759 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin a fıkrasına göre ortaklık payı kesintisi yapılmaktaydı.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere İller Bankasının belediyelerin genel bütçe vergi gelirlerinden aldığı paylardan kesmiş olduğu sermaye payı kanuni dayanağı olan bir paydır. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının niteliğini belirten 178’inci maddesine göre, kanuni yetkilere dayanılarak mali kuruluşların sermayesine iştirak edilen tutarlar ile bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararların bu hesaba kaydedilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, İller Bankası tarafından kesilen bu paylar 240 hesabında izlenmelidir.

Aynı zamanda, adı geçen Yönetmelik’in 240 hesabının işleyişini anlattığı 180’inci maddesinde;

“(1) Mali kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   
   

   1. Ödeneğine dayanılarak nakden verilen sermaye bir taraftan bu hesaba borç, 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830- Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

      …” hükmü yer almaktadır.

      
      

      Bu mevzuat hükmüne göre, nakden verilen sermayeler 240 hesabına borç kaydedilirken karşılığında ise 103 hesabına ya da ilgili diğer hesaplara alacak kaydı yapılması gerekmektedir. İller Bankası Anonim Şirketi sermaye paylarının genel bütçe vergi gelirlerinden belediyeye aktarılan paylardan doğrudan kesilmesi nedeniyle Belediyenin 240 hesabının karşısında 600 Gelirler Hesabını kullanması gerekmektedir.

      Kemalpaşa Belediyesinin muhasebe kayıtlarının incelenmesi sonucunda, 4759 sayılı Kanun gereği kesilen sermaye payı tutarlarının 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına kaydedilirken 6107 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 08.02.2011 tarihinden sonra kesilen sermaye payı tutarlarının bu hesaba kaydedilmediği tespit edilmiştir. İller Bankası Anonim Şirketi tarafından kesilen ancak Kemalpaşa Belediyesi tarafından muhasebe kayıtlarında gösterilmeyen sermaye payı tutarları aşağıdaki şekildedir:

      Tablo 9: Muhasebe Kayıtlarında Gösterilmeyen İller Bankası Sermaye Payları

      
      

      Yılı	240 Hesabına Eksik Kaydedilen Tutar (TL)
      2011	139.953,04
      2012	168.761,62
      2013	198.556,87
      2014	281.277,77
      2015	356.023,07
      2016	298.083,58
      2017	472.294,88
      2018	322.486,63
      Toplam	2.092.484,42

      İller Bankası Anonim Şirketi tarafından doğrudan kesilen sermaye paylarının 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına kaydedilmemesi sonucu bu hesap, mali tablolarda 2.092.484,42 TL eksik görünmektedir. Aynı zamanda, bu payın 2018 yılı faaliyet dönemine ait 322.486,63 TL’lik kısmı 600 Gelirler Hesabına kaydedilmediğinden bu hesabın da söz konusu tutar kadar eksik görünmesine neden olunmuştur.

      Kamu idaresi cevabında; “Sayıştay Denetçileri tarafından yapılan denetim sırasında edinilen bilgilere göre İller Bankasından belediyemize aktarılan paylardan yapılan sermaye payı kesintilerinin 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler hesabına aylık olarak izlenmesine devam edilmekte olup, kayıtlara alınmayan tutarlar İller Bankası ile gerekli mutabakat sağlanarak ödenek durumu da dikkate alınarak muhasebe kayıtlarına alınması

      sağlanacaktır.” denilmektedir.

      
      

      Sonuç olarak kamu idaresi tarafından Belediyeye aktarılan paylardan yapılan sermaye kesintilerinin 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında aylık olarak izlenmesine devam edildiği ve kayıtlara alınmayan tutarların İller Bankası ile gerekli mutabakat sağlanarak muhasebe kayıtlarına alıncağı ifade edilmiş olmakla birlikte 2018 yılı içerisinde İller Bankası ortaklık paylarının tamamının muhasebe kayıtlarına alınmaması sebebiyle denetim görüşü verilen 2018 yılı mali tablolarında 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı ve 600 Gelirler Hesabı bulguda belirtilen tutarlar kadar hatalı gözükmektedir.