İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğüne ait Metrohan hizmet binası giriş katında bulunan taşınmazın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/g maddesine göre pazarlık usulü ile 17.09.2014 tarihinde İBB’nin iştiraki konumundaki şirkete 1 yıllığına kiraya verildiği görülmüştür.

2886 sayılı Kanun’un, 1’inci maddesinde kapsamdaki idarelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği, 36’ncı maddesinde bu Kanun’a göre yapılacak işlere ilişkin ihalelerde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün esas olduğu, ancak 44’üncü maddede gösterilen işlerin belli istekliler arasında kapalı teklif usulüyle, 45’inci maddede gösterilen işlerin açık teklif usulüyle, 51’inci maddede sayılan işlerin pazarlık, 52’nci maddede gösterilen işlerin de yarışma usulüyle yaptırılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Mezkur Kanun’un “Pazarlık Usulüyle Yapılacak İşler” başlıklı mezkûr 51’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde hangi işlerin bu kapsamda ihale edilebileceği şu şekilde açıklanmıştır:

“ Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi,”

Anlaşılacağı üzere taşınmazların kiralanması hususunda bu fıkra kapsamında pazarlık usulünün uygulanabilmesi için şu iki şartın birlikte mevcudiyeti gerekmektedir:

1. Taşınmazın, Devletin özel mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlardan olması.

2. İşin özelliği, idareye yararlı olması veya ivediliği gereği kapalı ya da açık teklif yöntemlerinin kullanılamıyor olması.

Dolayısıyla, bir taşınmazın Kanun’un 51’inci maddesinin (g) fıkrasına binaen pazarlık usulüyle kiraya verilebilmesi için kiraya verilecek taşınmazın, Devlete ait taşınmaz kavramının karşılığı olan, Genel Bütçeli Kuruluşlara ait taşınmazlar yani tapuda Hazine adına kayıtlı bulunması gerekmektedir.

Nitekim bu durum Belediyeye ait bir taşınmaza (Hazine taşınmazı olmayan) yönelik olarak Antalya 2. İdare Mahkemesince verilen 31.10.2006 tarih ve 2006/1861 sayılı Kararı onayan Danıştay 13. Dairesinin vermiş olduğu 21.10.2008 tarih ve 2008/6874 sayılı kararda da şu şekilde açıkça ifade edilmiştir:

“Mülkiyeti belediyelere ait taşınmazların "Devletin özel mülkü" ve "Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden (kayalar, tepeler, dağlar, kaynaklar, sahipsiz şeyler, akarsular, kıyılar vb.) olmadığının tartışmasız olduğu, bu nedenle belediyelere ait taşınmazların 2886 sayılı Yasa'nın 51. maddesinin (g) bendi kapsamında kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi yoluyla devrinin olanaklı olmadığına oy çokluğuyla karar verildi.”

Diğer taraftan, Mezkur Kanun ile kiraya verilen taşınmazın kira süresi bitiminde yeniden ihaleye çıkılarak kiraya verilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede; Metrohan hizmet binası girişinde bulunan taşınmazın 2886 sayılı Kanun’un 51/g maddesine göre pazarlık usulü ile İBB’nin iştiraki konumundaki şirkete 17.09.2014 tarihinde 1 yıllığına kiraya verildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; ilgili taşınmazın 2022 yılında mevcut kira sözleşmesinin bitmesinin akabinde bulguda belirtilen şekilde ihaleyle kiraya verileceği ifade edilmiştir.

Netice olarak, İdarenin mezkûr taşınmazını kira sözleşmesinin bitmesi sonrasında ihale ile kiraya vermesi gerekmekte olup, ihalenin de 51/g bendine göre pazarlık usulü ile değil tahmin edilen kira bedeli dikkate alınarak 2886 sayılı Kanun’un cevaz verdiği şekilde kapalı veya açık ihale yöntemine göre yapılması gerekmektedir.