Büyükşehir Belediyesinin muhasebe kayıtlarındaki tahakkuk hesaplarında yer alan gelir kalemlerine ilişkin tahakkuk tutarları ile gelir servisinden ve diğer tahakkuk birimlerinden alınan aynı gelir kalemlerine ait tahakkuk tutarları arasında uyumsuzluk olduğu görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde:

“Bu Yönetmeliğin amacı, il özel idaresi, belediye, bağlı idare ve birliklerin; gelir ve gider bütçelerinin hazırlanması, kesin hesabın çıkarılması, hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması, işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesi, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi; mali tablolarının zamanında, doğru, muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş bütçe ve muhasebe ilkeleri çerçevesinde, uluslararası standartlara uygun, yönetimin ve ilgili diğer kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak ve kesin hesabın çıkarılmasına temel olacak; karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkili çalışmasını sağlayacak şekilde hazırlanması ve yayımlanmasına ilişkin usul, esas, ilke ve standartların belirlenmesidir.”

hükmü yer almaktadır.

Madde hükmünden anlaşılacağı üzere belediyenin faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi ve mali tabloların gerçeği ve doğruyu yansıtması bütün muhasebe ve kayıt sisteminin öncelikli amacıdır. Aksi takdirde bu verilere dayanılarak yapılacak işlemler sağlıksız ve verilecek kararlar hatalı olacaktır.

Yönetmelik’in 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabını açıklayan “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 87’nci maddesinin birinci fıkrasının a/1 alt bendinde de;

“İlgili servislerce tahakkuk bordroları ile ya da tahakkuk fişleri ile muhasebe birimine bildirilen gelirlerden alacak tahakkukları, düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle ilgili hesaplara

alınarak tahakkuk kayıtları yapılır. Gün içindeki gelirlerden alacak tahakkukları gün sonuna kadar muhasebe servisine bildirilir. ………. Nitelikleri itibarıyla tahakkuku tahsiline bağlı bütçe geliri olarak yapılan tahsilatlar, bu hesapla ilişkilendirilmez.”

denilerek, tahakkuk birimlerince yapılan tahakkuk kayıtlarının, muhasebe işlemlerinin gerçekleştirilmesini teminen, muhasebe biriminin bilgisine sunulması ve bu işlemin günlük düzenler ile yürütülmesi öngörülmüş, aynı maddenin devamında da tahakkuklardan yapılacak terkin ve tahsilat işlemlerinin yine muhasebe biriminin bilgisi dahilinde nasıl gerçekleştirileceğine açıklık getirilmiştir.

Yapılan incelemede, Büyükşehir Belediyesinin muhasebe birimi tarafından muhasebe hesaplarında izlenen gelir tahakkuk kayıtları ile gelir servisince ve diğer tahakkuk birimlerince tutulan tahakkuk verileri arasında aşağıdaki tabloda gösterilen farklılıkların olduğu ve tam bir denkliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.

Tablo 9: Muhasebe İle Tahakkuk Birimlerinin Tahakkuk Kayıtları Arasındaki Farklar Tablosu

Bu itibarla, muhasebe birimi ile gelir servisinin ve diğer birimlerin, gelirlere ilişkin tahakkuk kayıtlarında farklılık bulunduğundan, 2020 yılı Bilançosu 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı itibariyle doğru ve güvenilir bilgi sunmamaktadır.

Her ne kadar İdare, bulgu konusu hususta bahsedilen farkların, hesap kodlarının alt düzeylerindeki kayıt farklılıklarından ve rapor hazırlamadaki kriterlerden kaynaklandığını ve yazılım firmasıyla irtibata geçilerek gerekli çalışmaların yapılmasının sağlanacağını belirtmekte ise de; tahakkuk birimlerinde tutulan kayıtlar ile, tahakkuku tahsile bağlı kalemler hariç, muhasebede kayıtlı bulunan gelir kalemlerinin tahakkuk verilerinin aynı olması muhasebe sistematiğinin gereğidir. Bulguda belirtilen tespite istinaden İdarece yapılan alt hesap kodlarıdaki düzeltme çalışmalarından sonra dahi farklılıkların tamamı giderilememiş ve bu farklılıkların raporlama kriterlerinden kaynaklandığı doğrulanamamış olduğundan değerlendirmemiz devam etmektedir.