Karar Künyesi
Meram Belediyesi tarafından birim fiyat teklif usulü ile ihale edilen bazı yapım işlerinde proje hazırlanmadan ihaleye çıkıldığı görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarece uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde;
“Bu Kanun kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce aşağıda belirtilen hususlara uyulması zorunludur:
…
Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, bina işleri hariç, yapım işlerinde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir.
…” denilmektedir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinde;
…
Proje zorunluluğu; bina işlerinde uygulama projesi, diğer işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımları için uygulama projesi, yapılamayan kısımları için kesin proje; doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işler ile ihale konusu
işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ise ön ve/veya kesin projenin hazırlanması ve yaklaşık maliyetin söz konusu projelere dayanılarak hesaplanması gerekir.
Mahal listesi hazırlanması; ön, kesin veya uygulama projelerine dayalı olarak, işin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır.
…” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinde yapım işlerinde proje olmadan ihaleye çıkılamayacağı belirtilmiş, hangi işler için uygulama projesi yapılması gerektiği, hangi işler için ön veya kesin proje ile ihaleye çıkılabileceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre yapım işlerinde uygulama projesi yapılması, uygulama projesi yapılamıyorsa işin durumuna göre ön veya kesin proje hazırlanması, projeye dayalı olarak mahal listesi ve mahal listesindeki ölçü ve tariflere göre metraj cetveli hazırlandıktan sonra ihaleye çıkılması gerekmektedir.
Meram Belediyesi tarafından muhtelif mahallelerde tretuvar yapımını kapsayan 3 ayrı yapım işinin herhangi bir proje (ön veya kesin proje) hazırlanmadan birim fiyat teklif usulü ile ihale edildiği, ihtiyaçların ihale öncesinde araştırılarak gerçekçi bir ihtiyaç listesinin hazırlanmadığı ve bu durumdan kaynaklı olarak ihalede belirlenen miktarlar ile yapılan işler listesinde yer alan fiili uygulama rakamları arasında belirgin sapmalarla karşılaşıldığı görülmüştür. Bu şekilde ihaleye çıkılmasının yükleniciler açısından öngörülebilirliği azaltabileceği ve rekabet ortamının oluşmasını olumsuz yönde etkileyebileceği değerlendirilmektedir.
Kamu idaresi cevabında; “2018 yılında ihaleleri gerçekleştirilen; 58 mahallede tretuvar yapımı, 27 Mahallede Tretuvar Yapımı ile 22 Mahallede Tretuvar yapım ihaleleri ile ilgili olarak, belirtilen yapım işinin gerçekleştirileceği mahalleler coğrafi, fiziki şartlar, nüfus ve trafik yoğunluğu ile işin teknik nitelikleri bakımından üç ayrı kısımda incelenmiş ve üç farklı ihale yapılmıştır.
Bahsi geçen ihaleler birim fiyatlı yapım ihaleleri olup, ihale dosyalarında teknik şartnamelerde öncellikli çalışma planlanan mahalleler belirtilmiş ve yaklaşık maliyet de belirtilen mahallerdeki sokak planlarına göre hesaplanmıştır. Ayrıca bahsi geçen ihale dosyalarından anlaşılacağı üzere ihalelerde belirtilen mahalleler dışında bir yapım söz konusu olmamıştır.2018 yılı düzenlilik değerlendirme raporunda belirtilen görüşleriniz doğrultusunda
bundan sonraki ihalelerde uygulama yılına ait çalışma planlanan işlerde mahal listeleri hazırlanacaktır. Bu doğrultuda yaklaşık maliyet hesaplanacak ve imar plan uygulama, fiziki sokak şartlarının her yerde farklılık göstermesi sebebi ile yine hazırlanan şartnamelerde asgari geçerlikte olan bir ön projeye yer verilecek ve ilgili Kamu İhale kanunları kapsamı ve yine ilgili mevzuatlar doğrultusunda ihale edilmesi için azami özen ve gayret gösterilecektir.” denilmektedir.
Sonuç olarak Kamu İdaresi tarafından bulgu konusu yapılan hususa iştirak edilip bundan sonraki işlerin ilgili mevzuatlar doğrultusunda ihale edilmesi için azami özen ve gayretin gösterileceği ifade edilmiştir. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.