Belediye, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'ndan kaynaklanan bazı gelirleri ile özellikle idari para cezalarının tahakkuku ve tahsilinde sorunlar yaşandığı görülmüştür.

Bazı gelirlerin tahakkuku yeterince yapılamazken, tahakkuku yapılan bazı gelirlerin ise tahsil oranları düşük kalmaktadır. Belediyelerin öz gelirleri hizmetin kalitesi ve devamlılığı açısından çok önemlidir. Vergi gelirleri de öz gelirler içinde önemli bir paya sahiptir. Nitekim On Birinci Kalkınma Planı'nda (2019-2023) yerel yönetimlerin mali imkânlarını güçlendirmek için yerel yönetim öz gelirlerinin artırılması planlanmaktadır. Vergi gelirleri ile idari para cezalarının tahakkuk ve tahsilindeki sorunların çözümü öz gelirlerin artmasını sağlayacaktır.

Belediye tarafından gelir tahakkukları 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve diğer alt mevzuat hükümlerine göre yapılmaktadır. İlçe ve il belediyeleri ayrıca 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu gereği emlak vergisi toplamaya yetkilidir.

Tahsilat/tahakkuk oranı; idarelerce tahakkuk ettirilen gelirlerin ne kadarının tahsil edilip bütçe gelirine dönüştüğünü, dolayısıyla kamu idarelerinin tahsil kabiliyetini ölçen bir göstergedir. Bu oran, idarenin gelir performansına ilişkin bir ölçüt olarak kabul edilmektedir. İdeal olan, tahakkuk etmiş tüm gelirlerin tahsil edilebilmesidir.

Yapılan incelemelerde, 2023 yılında Belediyenin gelir kalemlerinden olan imar para cezalarında tahsilat/tahakkuk oranının %12,90, kira gelirlerinde ise bu oranın %56,99 olarak gerçekleştiği tespit edilmiştir. Tahsilat kapasitesi belediyeler için en önemli finansal göstergelerden biridir. Çünkü beklenen gelirlerin tahsil edilememesi idarelerin finansal güçlükler ile karşılaşmalarına yol açabilecektir. Tahsilat/tahakkuk oranlarının düşüklüğü, bu gelirlere ilişkin etkin bir gelir yönetiminin olmadığını göstermektedir.

Belediye cevabında; bulgu metninde düşük olduğu tespit edilen imar para cezaları ve kira gelirleri ile ilgili olarak icra biriminin çalışmalarını sürdürdüğünü, son ödeme tarihi dolan ve mahkeme süreçlerinde yürütmeyi durdurma kararlarının titizlikle takip edildiğini, tüm mükelleflerin tahsilata yönelik haciz işlemlerinin başlatılarak borçlu sicillerinin bankalara haciz yazılarının yazıldığını ve e-haciz sistemi kullanılarak araç yakalama ve araç şerhi ile tapu şerh işlemlerinin yapıldığını, bulgu konusu hususun takip edilerek tahsilat oranlarının artışının sağlanacağını ifade etmiştir.

Bazı gelir kalemlerinde tahsilat/tahakkuk oranının düşük olmasının sebepleri arasında; belediyelerin kendilerinden kaynaklanan sorunlar ile mevzuattan ve diğer kurumlardan kaynaklanan sorunlar gösterilebilir. Sonuç olarak; ilgili gelir kalemleri itibariyle tahsilat/tahakkuk oranlarında düşüklük olduğu açıktır. Bu orandaki düşüklük sürdürülebilir bir finansal yapının kurulmasında eksikliğe yol açmaktadır. Finansal olarak daha sağlam bir yapının kurulabilmesi için belediyelerin tahsil kapasitelerini yükseltmeye yönelik olarak personel sayısının yeterli hale getirilmesi, e-haciz ve e-tebligat yönteminin uygulanması gibi tüm araçların kullanılması, kurumlar arası veri paylaşımının sağlanması ve uygulayıcı personelin etkin eğitimi gibi unsurların bir bütün halinde değerlendirilmesi gerekmektedir.