Karar Künyesi
İdare tarafından 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 252 Binalar Hesabında izlenen varlıklar için 2023 yılında yapılan amortisman ayırma işleminin 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı kullanılmadan doğrudan varlığın kayıtlı değerinden düşülmek suretiyle gerçekleştirildiği görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 42’nci maddesinde; kurumların muhasebesinin, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin ikinci bölümünde belirlenen ve muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan temel muhasebe kavramları ile faaliyet sonuçları, bütçe uygulama sonuçları, nazım hesaplara ilişkin ilkeler ve varlıklar, yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar ilkelerinden oluşan bilanço ilkeleri ile üçüncü bölümünde belirlenen muhasebe standartları, kurallar ve uygulamalara ilişkin hükümler çerçevesinde yürütüleceği belirtilmiştir.
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 2’nci bölümünde yer alan “Varlıklara ilişkin ilkeler” başlıklı 9’uncu maddesinde ise bilançoda duran varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıkların maliyetlerini, bunlardan yararlanılan dönemlere dağıtmak amacıyla her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarlarının bilançoda ayrıca gösterileceği hükme bağlanmıştır.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının niteliğine ilişkin 202’nci maddesinde; bu hesabın maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılacağı; hesabın işleyişine ilişkin 203’üncü maddesinde ise maddi duran varlıklar hesapları için amortisman ayırma işleminin yılsonunda 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak, 630 Giderler Hesabına borç kaydedilmek suretiyle gerçekleştirileceği belirtilmektedir.
Yapılan incelemede, 2023 yılı sonunda Kamu İdaresi tarafından 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 252 Binalar Hesabında izlenen varlıklar için yapılan amortisman ayırma işleminin 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı kullanılmadan doğrudan varlıkların kayıtlı değerinden düşülmek suretiyle gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Aşağıdaki tabloda söz konusu işlemler gösterilmiştir.
Tablo 9: Doğrudan Duran Varlığın Değerinden Düşülerek Gerçekleştirilen Amortisman Ayırma İşlemleri
Hesap Adı | Borç Tutarı (TL) | Alacak Tutarı (TL) |
251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı | - | 628.841.873,90 |
Diğer Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri | - | 170.563.546,24 |
Enerji Nakil Hatları | - | 63.682,74 |
Genel Mezarlıklar | - | 369.758,92 |
Köprüler | - | 71.220.064,15 |
Otoparklar | - | 22.124.366,63 |
Parklar ve Yeşil Alanlar | - | 24.689.557,21 |
Pazar Yeri | - | 14.988.743,96 |
Rekreasyon Alanları | - | 29.353,18 |
Su Kuyuları | - | 88.561,22 |
Sulama Kanalları | - | 947.038,45 |
Üst Geçitler | - | 3.473.695,39 |
Yolcu Terminalleri (Otogarlar) | - | 16.730,06 |
Yollar | - | 320.266.775,75 |
252 Binalar Hesabı | - | 82.548.817,20 |
Alışveriş ve İş Merkezleri | - | 35.589.802,17 |
Atölyeler | - | 28.197,09 |
Bakımevi ve Huzurevleri | - | 76.474,06 |
Diğer | - | 8.544.442,67 |
Diğer Binalar | - | 562,00 |
Düğün, Tören ve Konferans Salonları | - | 58.134,20 |
Eğitim ve Dinlenme Binaları | - | 386.157,15 |
İbadet Yerleri | - | 2.409,50 |
Kreş ve Gündüz Bakımevleri | - | 6.331,59 |
Kurs Merkezleri | - | 20.893,44 |
Mesleki Eğitim Merkezleri | - | 1.387.471,91 |
Sergi ve Fuar Alanları | - | 1.458.619,21 |
Sinema, Tiyatro ve Opera Salonları | - | 269.298,58 |
Spor Sahaları | - | 16.055.387,41 |
Spor Salonları | - | 17.246.348,69 |
Veteriner Klinikleri ve Hayvan Hastaneleri | - | 1.418.287,53 |
630 Giderler Hesabı | 711.390.691,10 | - |
Binaların Amortisman Giderleri | 82.548.817,20 | - |
Yeraltı ve Yerüstü Düzenlerinin Amortisman Giderleri | 628.841.873,90 | - |
Genel Toplam | 711.390.691,10 | 711.390.691,10 |
2023 yılı için yapılan amortisman ayırma işleminde 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı için toplam 628.841.873,90 TL’lik tutar ile 252 Binalar Hesabı için toplam 82.548.817,20 TL’lik tutar doğrudan ilgili varlıkların değerinden indirilmiş olup 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı kullanılmamıştır.
Yukarıda yer alan denetim tespiti uyarınca, İdare tarafından söz konusu hatanın düzeltildiği bildirilmiş olsa da 2024 yılında yapılan işlemin 2023 yılı mali tablolarında oluşan hatayı düzeltici etkisi bulunmamaktadır.
Sonuç olarak, İdare kayıtlarında olan duran varlıklara ait amortisman giderlerinin anılan mevzuat hükümlerine aykırı olarak ilgili duran varlıkların kayıtlı değerlerinden düşülmesi sonucunda 2023 yılı Bilançosunda 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 628.841.873,90 TL, 252 Binalar Hesabı 82.548.817,20 TL, 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı ise 711.390.691,10 TL noksan görünmektedir.