YÜNTAŞ’ın, 2020 yılı mali tablolarında yer alan Demirbaşlar ile Makine ve Cihazlar Hesaplarındaki kayıtlar fiili durumu yansıtmamaktadır.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda envanter defteri, bilanço esasına göre tutulacak defterler arasında sayılmış ve 185’inci maddesinde aşağıdaki gibi tanımlanmıştır:

“Envanter defteri ve bilanço günü: Envanter defterine işe başlama tarihinde ve müteakiben her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançolar kaydolunur ve

bu tarihe "bilanço günü" denir. Envanter defteri ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olur.”

Buna göre her hesap dönemi sonunda çıkarılan envanterin bu deftere kaydolacağı belirtilmiştir. Envanter kavramı ve envanterin nasıl çıkarılacağı ise anılan Kanun’un “Envanter çıkarmak” başlıklı 186’ncı maddesinde şu şekilde açıklanmaktadır:

“ Envanter çıkarmak, bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir.

Şu kadar ki, ticari teamüle göre tartılması, sayılması ve ölçülmesi mutat olmayan malların değerleri tahminen tesbit olunur.

Mevcutlar, alacaklar ve borçlar işletmeye dahil iktisadi kıymetleri ifade eder.”

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu da 66’ncı maddesinde, envanter çıkarma konusunda 213 sayılı Kanun ile paralel hükümler içermektedir. Söz konusu maddede;

“III - Envanter (1) Her tacir, ticari işletmesinin açılışında, taşınmazlarını, alacaklarını, borçlarını, nakit parasının tutarını ve diğer varlıklarını eksiksiz ve doğru bir şekilde gösteren ve varlıkları ile borçlarının değerlerini teker teker belirten bir envanter çıkarır.

1. Tacir açılıştan sonra her faaliyet döneminin sonunda da böyle bir envanter düzenler. Faaliyet dönemi veya başka bir kanuni terimle hesap yılı on iki ayı geçemez. Envanter, düzenli bir işletme faaliyetinin akışına uygun düşen süre içinde çıkarılır.

2. Maddi duran malvarlığına dâhil varlıklarla, ham ve yardımcı maddeler ve işletme malzemeleri düzenli olarak ikame ediliyor ve toplam değerleri işletme için ikinci derecede önem taşıyorsa, değişmeyen miktar ve değerle envantere alınırlar; şu şartla ki, bunların mevcutları miktar, değer ve bileşim olarak sadece küçük değişikliklere uğramış olsunlar. Ancak, kural olarak üç yılda bir fiziksel sayım yapılması zorunludur.

3. Aynı türdeki stok malvarlığı kalemleri, diğer aynı nitelikteki veya yaklaşık aynı değerdeki taşınabilir malvarlığı unsurları ve borçlar ayrı ayrı gruplar hâlinde toplanabilir ve ortalama ağırlıklı değer ile envantere konulabilir.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıdaki yasal düzenlemelere göre; Şirket bilanço günündeki mevcutlarını, alacaklarını, borçlarını saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve

müfredatlı olarak gösterecek bir envanter çıkarmalı ve buna bağlı değerleri envanter defterinde kayıt altına almalıdır.

YÜNTAŞ’ın 2020 yılsonu hesap ve kayıtlarının teyidi amacıyla; 255-Demirbaşlar Hesabı ve 253-Makine ve Cihazlar Hesabında kayıtlı bulunan taşınır mal ve malzemenin sayımı kapsamında olarak yerinde yapılan incelemeler neticesinde aşağıda yer alan hususlara rastlanılmıştır:

-2020 yılında Şirket yönetim binasına alınan demirbaşlar kayıtlara alınmakla birlikte daha önceki yıllarda kayıtlara alınan bazı demirbaşların varlığıyla ilgili bilgi edinilememiştir.

• YÜNTAŞ’ın Gazlıgöl Kaplıca İşletmesine ait demirbaşlarının çoğunun yıllar itibariyle atıl duruma düştüğü, kayıtlardan düşülmesi gerekenlerin kayıtlardan düşülmediği, sağlıklı bir takip sisteminin olmadığı görülmüştür.

• YÜNTAŞ’ın işlettiği işletmelere ait kayıtlı demirbaşlardan örneklem yoluyla seçilen demirbaşlardan bazılarının varlığıyla ilgili bilgi edinilememiş ve geçmiş yıllarda atıl duruma düştü ise kayıtların akıbeti konusunda açıklama yapılamamıştır.

-2020 yılı ve öncesinde envanter çalışması yapılmamış, işletmede kayıtlı envanterin mevcut durumu konusunda envanter defteri çıkarılmamıştır.

Söz konusu denetim tespiti sonrasında Şirket tarafından, daha önceki yıllar itibariyle kendi kendini itfa etmiş veya atıl duruma gelmiş varlıkların tutanak altına alınarak kayıtlardan düşüldüğü ve gerekli kayıtların yapıldığı belirtilmiştir. Ancak, düzeltme kayıtlarına ilişkin herhangi bir bilgi ve belge gönderilmemiştir.

Diğer yandan, bulguda belirtilen muhasebe kaydının ilgili yılı içinde yapılmaması nedeniyle 2020 yılı bilançosunun, 255-Demirbaşlar Hesabı ve 253-Makine ve Cihazlar Hesabı yönünden hatalı bilgi içermesine sebep olunmuştur.

Şirket mali tablolarında yer alan Demirbaşlar Hesabı ile Makine ve Cihazlar Hesabındaki kayıtların fiili durum ile uyumlu olması gerekmektedir.