Karar Künyesi
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3-i maddesine dayanılarak çıkarılan Kültür
Varlıkları İhale Yönetmeliği’ne göre belli istekliler arasında birim fiyat teklif alma ihale usulü ile ihale edilen 464.887,01-TL sözleşme bedelli ‘‘Sapanca Rüstempaşa Hamamı Restorasyon ve Konservasyon Yapım İşi’’nde, ayrıntılı gerekçe raporu düzenlenmeden yaklaşık maliyette tespit edilen fiyata göre yüksek fiyat verilen bazı imalat kalemlerinde iş artışına gidildiği, düşük fiyat verilen bazı imalat kalemlerinden ise vazgeçildiği görülmüştür.
5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8 inci maddesinde;
“Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” denilmektedir.
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ‘‘Temel İlkeler’’ başlıklı 5’inci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü bulunmaktadır.
4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (i) bendine dayanılarak hazırlanan Kültür Varlıkları İhale Yönetmeliği’nin ‘‘Yaklaşık Maliyetin Tespiti’’ başlıklı 9’uncu maddesinde;
‘‘…
Uygulama işlerinde yaklaşık maliyet aşağıdaki hususlar dikkate alınarak hazırlanır.
Restorasyon projesi bulunması durumunda, projesine dayalı olarak, uygulama işinin bünyesindeki imalat kalemleri ile yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır.
İhale konusu uygulama işine ait proje ile mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir.
…’’ denilerek yaklaşık maliyet hazırlanırken restorasyon uygulama işlerinde, işin projesine göre mahal listelerinin hazırlanması ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere işin
bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla iş kalemi bazında metraj listelerinin düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir.
Aynı yönetmeliğin 24’üncü maddesinde; belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan işlerde Kültür Turizm Bakanlığı tarafından restorasyon işlerinde yeterli oldukları tespit edilip resmi gazetede yayımlanan istekliler arasından en az beş istekliye davet yapılması ve bu beş istekli arasından en az üç istekliden teklif alınması gerektiği hükme bağlanmıştır.
Söz konusu yapım işine ilişkin ihale dokümanı ve son hakedişine ekli yapılan işler listesi incelendiğinde; bazı iş kalemlerine yüklenici tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile piyasa rayiçlerine göre çok düşük tutarlı teklifler verildiği; bazı iş kalemlerine ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile piyasa rayiçlerine göre aşırı yüksek tutarlı teklifler verildiği; ayrıntılı gerekçe raporu düzenlenmeden düşük tutarlı teklif verilen iş kalemlerinden vazgeçildiği yüksek tutarlı teklif verilen iş kalemlerinde ise iş artışına gidilerek yükleniciye avantaj sağlandığı görülmüştür.
Bunun yanında söz konusu ihaleye ilişkin inşaat işinde otuz iki adet iş kalemi öngörülmüş, ihaleye davet edilen firmalardan üç tanesi teklif vermiştir. İkinci ve üçüncü firmaların teklifleri incelendiğinde; iki iş kalemi hariç tüm birim fiyat tekliflerinin küsuratlarına kadar aynı olduğu tespit edilmiştir.
Yaklaşık maliyete göre çok düşük fiyat verildiği halde imalatından vazgeçilerek yapılmayan kalemler aşağıda gösterilmiştir;
Tablo 10 : İmalatından Vazgeçilen Düşük Tutarlı Kalemler
Sıra No
İş Kalemi No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Ölçü Birimi
Miktarı
Birim Yaklaşık Maliyet
(TL)
Teklif Edilen Birim Fiyat
(TL)
Toplam Yaklaşık Maliyet Tutarı
(TL)
Toplam Birim Fiyat
(TL)
1
ÖZEL-8
FİBER BETONDAN PREKAST SÖVE YAPILMASI
MT
9
260,00
2,00
2.340,00
18,00
2
ÖZEL-9
FİBER BETONDAN PREKAST DENİZLİK YAPILMASI
MT
2
210,00
1,00
420,00
2,00
3
V.0229/2
Düz Satıhta Her Boyda Marmara Mermeri (Beyaz) Bedeli (İşlenebilirlik ve yüz açma bedeli ödenmez)
M3
53,51
2.250,00
1,00
120.397,50
53,51
4
V.1430/A
Düz Satıhta Çürütülen Yerlerde Mermer Kaplaması Yapılması İşçiliği
M2
54
721,21
7,00
38.945,34
378,00
TOPLAM
162.102,84
451,51
Ayrıca inşaat işleri dışında yapım işinin kapsamına dahil olan elektrik işleri için 39.314,05- TL yaklaşık maliyet belirlendiği halde yüklenicinin söz konusu elektrik işlerine 3.385,50 TL teklif verdiği ve yükleniciye elektrik işi de yaptırılmadığı tespit edilmiştir.
Vazgeçilen iş kalemlerinde en büyük farkı oluşturan düz satıhta her boyda Marmara mermeri pozu ve onun işçiliğidir. Söz konusu pozlara işin projesinde yer verilmediği gibi bu pozların yaklaşık maliyetine esas teşkil eden mahal listeleri ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre oluşturulan metraj cetvelleri bulunmamaktadır. Nitekim 53,51 metreküplük iş kaleminden herhangi bir gerekçe gösterilmeden vazgeçildikten sonra yerine aynı ölçülerde başka bir imalat kalemi eklenmemiştir.
Yaklaşık maliyette tespit edilen fiyata göre çok yüksek fiyat teklifi verilen ve neredeyse tamamında iş artışına gidilen kalemler aşağıda gösterilmiştir;
Tablo 11: Yaklaşık Maliyette Belirlenen Fiyatlarına Göre Yüksek Teklif Verilen İş Kalemleri
İş Artışı
İş Kalemi No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Ölçü Birimi
Miktarı
Birim Yaklaşık Maliyet
(TL)
Teklif Edilen Birim Fiyat
(TL)
Toplam Yaklaşık Maliyet Tutarı
(TL)
Toplam Birim Fiyat
(TL)
Var
14.018
Dolgunun elle tokmaklanarak sıkıştırılması
M3
17.80
9,95
70,00
177,11
1.246,00
Yok
ÖZEL-1
THERMO IROKO DECK (20 x 90 x 1000-3000mm)
M2
174
340,00
680,00
59.160,00
118.320,00
Var
ÖZEL-6
LİKEN ÖNLEYİCİ MALZEME İLE TEMİZLİK VE KORUMA YAPILMASI
M2
286
10
85,00
2.860,00
24.310,00
Yok
V.0710
Klasik Geçmeli Dövme Demir Parmaklık
Yapılması ve Yerine
KG
Konması
46
44,38
2.041,48
250,00
11.500,00
Var
V.0902/B
500 Doz Hidrolik Kireç Harcı ile Moloz Taş Duvar Yapılması İşçiliği
M3
6
424,36
1.000,00
2.546,16
6.000,00
Var
V.1753/B
Hidrolik Kireç Harcı ile Moloz Taş Duvarda Derz Yapılması
M2
83
56,63
156,00
4.700,29
12.948,00
Var
V.1825
AHŞAP HATIL HAZIRLANMASI VE YERİNE ÇAKILMASI
MT
15
8,04
300,00
120,60
4.500,00
Var
V.2041/A
Meşe Kerestesinden Kemerli İç Bükey veya Dış Bükey Satıhlı Pencere Yapılması ve Yerine Konması
M2
2
895,79
1.791,58
2.000,00
4.000,00
Var
V.2105
Ahşap Üzerine Sentetik Esaslı Vernikli Ahşap Koruyucu Sürülmesi
M2
2
16,81
33,62
500
1.000,00
Var
Y.16.050/03
Beton santralinde üretilen veya satın alınan ve beton pompasıyla basılan, c 16/20 basınç dayanım sınıfında beton dökülmesi (beton nakli dahil)
M3
51
150,65
7.683,15
300
15.300,00
Yok
Y.19.085/001
Elastomerik reçine esaslı sıvı plastik kaplama malzemesi ile 2 kat halinde toplam 1 mm kalınlıkta su yalıtımı yapılması
M2
174
12,11
2.107,14
45,00
7.830,00
Var
Y.21.001/02
Ahşaptan düz yüzeyli beton ve betonarme kalıbı yapılması
M2
76
36,24
2.754,24
150,00
11.400,00
Yok
Y.23.015
Ø 14- Ø 28 mm
nervürlü beton çelik çubuğu, çubukların kesilmesi, bükülmesi ve yerine konulması.
TON
1.700
1.751,08
2.976,84
4.000,00
6.800,00
Var
Y.23.071
Her türlü profil demirlerin münferit veya birleşik olarak hazırlanması ve yerine tespit edilmesi
TON
10.05
3.605,91
36.239,40
12.000,00
120.600,00
Var
Y.25.002/02
Demir yüzeylere iki kat antipas, iki kat sentetik boya yapılması
M2
133
18,03
2.397,99
90,00
11.970,00
TOPLAM
84.198,87
357.724,00
Yapılan iş artışı sonucunda bulgu konusu sözleşmeye sekiz yeni iş kalemi eklenmiş ve yukarıdaki tabloda gösterilen iş kalemlerinin imalat miktarlarında artışa gidilmiştir. Anılan iş artışlarının da gerçekleştirilmesi sonucunda yükleniciye toplam 598.896,93-TL hakediş ödemesi yapıldığı görülmüştür.
Bu itibarla sözleşmeye dahil edilen sekiz yeni iş kalemine ilişkin tutarın 23.998,98 TL olduğu değerlendirildiğinde; olması gerekenden fazla tutarlar ile yaptırılan iş kalemlerine toplam 574.897,95-TL (598.896,93-23.998,98) ödeme yapılmıştır.
Sonuç olarak;
-Yaklaşık maliyete esas imalat miktarlarının gerçekçi tespit edilmemesi,
-Yaklaşık maliyetleri toplamı 201.416,89-TL olan iş kalemlerine yüklenici tarafından toplam 3.837,01-TL teklif verilmesi ve söz konusu imalatların yaptırılmaması,
-Buna karşın yaklaşık maliyeti toplam 84.198,87- TL olarak belirlenen iş kalemlerine yüklenici tarafından toplam 357.724,00 TL teklif verilmesi ve bu imalatlarda iş artışına gidilmesi
- İkinci ve üçüncü istekli firmaların neredeyse tüm iş kalemlerine ilişkin tekliflerinin eşit olması hallerinin Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde sayılan temel ilkelerden olan rekabet, güvenilirlik, eşit muamele, kaynakların verimli kullanılması ve gizlilik ilkelerine aykırı olduğu değerlendirilmektedir.
Kamu idaresi cevabında; Aynen ‘‘Belediyemiz tarafından bulguda belirtilen hususlara iştirak edileceği, ihalelerde yer alan rekabeti engelleyici hususlar ile ilgili olarak da bundan böyle yapılacak ihalelerde bulguda yer alan hususlara dikkat edilecektir.’’ Denilmektedir.
Sonuç olarak Kamu İdaresince verilen cevapta; ihalelerde yer alan rekabeti engelleyici hususlar ile ilgili olarak da bundan böyle yapılacak ihalelerde bulguda yer alan hususlara dikkat edileceği belirtilmiştir. Takip eden denetimlerde İdarenin yapmış olduğu ihaleler ile ilgili olarak bulguda belirtilen hususlara riayet edilip edilmediği izlenecektir.