Muhtelif tarihlerde Kurum Başkan Yardımcısı tarafından verilen onaylar ile Kuruma ait spor tesislerinde bulunan havuzların bir bölümünün 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması

Hakkında Kanuna aykırı olarak Keçiören Belediyesi Bağlumspor Kulübü Derneğine ücretsiz olarak tahsis edildiği, bu alanların gelir elde etmek amacıyla kullanıldığı ve elde edilen gelirin Kurum bütçesiyle ilişkilendirilmeksizin doğrudan adı geçen spor kulübü tarafından tahsil edildiği tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda kamu geliri; “Kanunlarına dayanılarak toplanan vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay veya benzeri gelirler, faiz, zam ve ceza gelirleri, taşınır ve taşınmazlardan elde edilen her türlü gelirler ile hizmet karşılığı elde edilen gelirler, borçlanma araçlarının primli satışı suretiyle elde edilen gelirler, sosyal güvenlik primi kesintileri, alınan bağış ve yardımlar ile diğer gelirler” şeklinde tanımlanmıştır.

Anılan Kanunun “Bütçe ilkeleri” başlıklı 5’inci maddesinde; bütçenin, kamu malî işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlayacağı, tüm gelir ve giderlerin gayri safi olarak bütçelerde gösterileceği, belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesinin esas olduğu, bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama sonuçlarının raporlanmasında açıklık, doğruluk ve malî saydamlığın esas alınacağı ve kamu idarelerinin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde gösterileceğine ilişkin hükümler yer almaktadır.

“Gelirin dayanakları” başlıklı 37’nci maddesinde;“ …,

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelirlerinin kanuni dayanaklarının bütçelerinde gösterileceği, bütçelerde yer alan gelirlerin, ilgili kanunlarında belirtilen usullere göre tarh, tahakkuk ve tahsil edileceği,

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin topladığı vergi, resim, harç ve benzeri gelirlerden diğer idare, kurum ve kuruluşlara verilecek payların, geliri toplayan kamu idaresi bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerden karşılanacağı,”

“Bağış ve yardımlar” başlıklı 40’ıncı maddesinde; “Herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından, kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanamaz, benzeri adlar altında tahsilat yapılamayacağı…” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıya alınan mevzuat hükümlerine göre, 5018 sayılı Kanun gereğince, kamu gelirlerinin kanunlarına dayanılarak yetkili kamu idarelerince toplanacağı, toplanmasına ilişkin hukuki dayanakların bütçelerinde gösterileceği, tüm gelir ve giderlerin bütçelerinde

gösterilmesi gerektiği, belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesinin temel prensip olduğu, tahsis edilecekse bu durumun mutlaka hukuki dayanağının olması gerektiği, tüm gelir ve giderlerin gayri safi olarak bütçelerinde gösterilmesi gerektiği, mevzuatla konulan bu yükümlülüklerin yine mevzuatlarında öngörülen usullere göre tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin yapılabileceği, herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından kamu hizmetinin karşılığı olarak veya ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanamayacağı veya benzeri adlar altında tahsilat yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Ücrete tabi işler” başlıklı 97’nci maddesine göre; “Belediyeler bu kanunda harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkilidir. Belediye'ye tekel olarak verilmiş işler kendi özel hükümlerine tabidir.” hükmü bulunmaktadır. Söz konusu hükme göre, belediyelerce 2464 sayılı Kanunda harç veya katılma payı konusu olan yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmetlerden ücret alınabilecektir. Diğer taraftan, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 59’uncu maddesinin (e) fıkrasında, belediye meclisi tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığı alınacak ücretler belediyelerin gelirleri arasında gösterilmiştir.

2018 yılı Belediye Gelir Tarifesinde, kişiler tarafından spor tesislerinden yararlanılması durumunda alınması gereken ücretler belirlenmiş olup, spor kulüplerinden bir kulvar kirası olarak aylık 50 TL alınacağı düzenlenmiştir. Yapılan incelemede, söz konusu cüzi ücretin 2018 yılı içerisinde tahsilinin sağlanmadığı görülmüştür.

Öte taraftan söz konusu kulvarların adı geçen spor kulübü tarafından işletildiği yani spor kulübü tarafından görevlendirilen kişilerce verilen hizmetler karşılığında ücret belirlenmek suretiyle gelir elde edildiği ve söz konusu gelirin Kurum bütçesiyle ilişkilendirilmeksizin tahsilatının yapıldığı görülmüştür. Kuruma bağlı amatör spor kulübü olsa dahi hukuki çerçeveye oturmuş akdi bir ilişki olmaksızın Kuruma ait bir spor tesisinin işletilmesine izin verilmesi, bu alanlardan gelir elde edilmesi ve elde edilen gelirin Kurum bütçesiyle ilişkilendirilmeksizin tahsilin yapılması başta 5018 sayılı Kanunun yukarıya alınan maddeleri olmak üzere birçok mevzuata aykırılık taşımaktadır.

5018 sayılı Kanunda verilecek hizmet karşılığı elde edilecek gelirler de kamu geliri olarak sayılmış olup, söz konusu kamu gelirinin ancak Kanunda öngörüldüğü şekilde tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin yetkili kamu idaresince yapılabileceği, bu yetkinin başka bir

gerçek veya tüzel kişiye devrinin mümkün olmadığı hususu açıktır.

25.10.2016 tarih ve “Kulvar Tahsisi” konulu Başkan Yardımcısı tarafından verilen onayda;

“… Müdürlüğümüze bağlı Kalaba Spor Tesisi(havuz), Etlik Spor Tesisi(Olimpik havuz), Aktepe Spor Tesisi(Havuz), Mevlana Spor Tesisi(havuz) kulvarların ve su topu oynayabileceğiniz havuzların tarafınıza uygun görülen saatlerde ücretsiz olarak tahsis edilmiştir.” denilmektedir.

Yukarıda belirtildiği üzere, 2018 yılı Gelir Tarife cetvelinde spor kulüpleri için cüzi bir ücret belirlenmiş olmakla birlikte yukarıda belirtilen Başkan Yardımcısı onayıyla bu hizmetlerden ücretsiz olarak yararlandırılması 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna aykırılık teşkil etmektedir. Nitekim bu onay bağlamında, cüzi olarak belirlenmiş ücretin tahsili sağlanmamıştır.

4736 sayılı Kanun’un 1’inci maddesinin birinci fıkrasında, belediyelerin de içinde olduğu kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı maddenin ilerleyen fıkralarında bu hükümden muaf tutulacak kişi ve kurumların ancak Cumhurbaşkanı Kararıyla tespit edilebileceği belirtilmiştir. Yukarıda belirtilen Kanun ile muaflıklar ve ticari gayeyle yapılacak indirimler dışında herhangi bir indirim yapılması yasaklanmıştır. Bu bağlamda, Kuruma ait spor tesislerinde bulunan havuzların bir bölümünün amatör spor kulübüne ücretsiz olarak kullandırılmasının 4736 sayılı Kanun karşısında geçerliliği bulunmamaktadır.

Bu itibarla, kamu gelirinin kanuna dayanılarak belediye meclisi tarafından gelir tarife cetvelinde belirlenip Kurumun yetkilendirdiği kamu görevlilerince toplanıp bütçeye gelir kaydedilmesi ve akabinde bütçeden Kanun Koyucunun koymuş olduğu mevzuat kısıtlamaları çerçevesinde yardım yapılması 5018 sayılı Kanun ve ilgili diğer mali mevzuatın amir hükmüdür.

06.12.2012 tarih ve 28489 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6360 On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun değişikliği ile birlikte belediyelerin amatör spor kulüplerine ayni yardımın yanı sıra bir önceki yıl genel bütçe vergi gelirlerinden

belediyeler için tahakkuk eden miktarın binde on ikisini geçmemek kaydıyla nakdi yardım yapabilmesinin önü açılmıştır. Bu düzenlemeye uygun olarak, 2018 mali yılı içinde Keçiören Belediyesi Bağlumspor Kulübü Derneğine 01.02.2018 tarih ve 68 sayılı Meclis Kararı ile

500.000 TL tutarında nakdi yardım yapıldığı, yapılan yardımın da ilgili mevzuata ve bütçe limitlerine uygun olarak gerçekleştirildiği görülmüştür.

Ancak yukarıda belirtildiği çerçevede, Başkan Yardımcısı onayıyla Kuruma ait spor tesislerinde ücretsiz kulvar tahsisinin yapılması, bu alanların gelir elde edilmek amacıyla işletilmesine izin verilmesi, gelir elde edilmesi ve elde edilen gelirin Kurum bütçesiyle ilişkilendirilmeksizin adı geçen amatör spor kulübüne toplama yetkisinin(tahsis edilmesi) verilmesi ilgili mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Nihai olarak, söz konusu uygulamanın 5018 sayılı Kanun, 5393 sayılı Kanun ve 2464 sayılı Kanun hükümlerine uygun bir şekilde tesis edilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Kuruma ait spor tesislerinin Bağlumspor Kulübü Derneğine ücretsiz olarak kullandırılması ve bu alanlardan elde edilen gelirlerin spor kulübünce tahsil edilmesi hususunda tespit edilen bulgu üzerine durum İşletme ve İştirakler Müdürlüğümüz ile paylaşılmış olup, ilgili müdürlük Teftiş Müdürlüğümüzden gelen değerlendirmeye müteakip gereken işlemleri Kanunlara uygun olarak yerine getireceğini bildirmiştir. Ayrıca konu üzerindeki çalışmalar kapsamında, söz konusu spor tesisleri Bütçe İçi İşletme olarak Kurumumuz bünyesine alınmıştır.” denilmiştir.

Sonuç olarak Kamu idaresi tarafından bulgu konusuna iştirak edildiği, Kuruma ait spor tesislerinin Bağlumspor Kulübü Derneğine ücretsiz olarak kullandırılması ve bu alanlardan elde edilen gelirlerin spor kulübünce tahsil edilmesi hususunun İşletme ve İştirakler Müdürlüğü ile paylaşıldığı ve bu birimin Teftiş Müdürlüğünden gelen değerlendirmeye müteakip gereken işlemleri Kanunlara uygun olarak yerine getireceği belirtilmiştir. Ancak bulguda da ayrıntıları ile açıklandığı üzere, söz konusu uygulamanın 5018 sayılı Kanun, 5393 sayılı Kanun, 2464 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine uygun bir şekilde yeniden tesis edilmesi gerekmektedir. Ayrıca söz konusu spor tesislerinin bütçe içi işletme olarak Kurum bünyesine alınması söz konusu uygulamanın hatalı bir uygulama olduğu durumunu ortadan kaldırmamaktadır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.