5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 11’inci maddesi ile Büyükşehir Belediyesine verilen imar denetim yetkisinin kullanılmadığı görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 11’inci maddesinde;

“Büyükşehir belediyesi, ilçe belediyelerinin imar uygulamalarını denetlemeye yetkilidir. Denetim yetkisi, konu ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi istemeyi, incelemeyi ve gerektiğinde bunların örneklerini almayı içerir. Bu amaçla istenecek her türlü bilgi ve belgeler en geç onbeş gün içinde verilir. İmar uygulamalarının denetiminde kamu kurum ve kuruluşlarından, üniversiteler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından yararlanılabilir.

Denetim sonucunda belirlenen eksiklik ve aykırılıkların giderilmesi için ilgili belediyeye üç ayı geçmemek üzere süre verilir. Bu süre içinde eksiklik ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi eksiklik ve aykırılıkları gidermeye yetkilidir.

Büyükşehir belediyesi tarafından belirlenen ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar, gerekli işlem yapılmak üzere ilgili belediyeye bildirilir. Belirlenen imara aykırı uygulama, ilgili belediye tarafından üç ay içinde giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32 ve 42 nci maddelerinde belirtilen yetkilerini kullanma hakkını haizdir. Ancak 3194 sayılı Kanunun 42 nci madde kapsamındaki konulardan dolayı iki kez ceza verilemez” hükümlerine yer verilmiştir.

Söz konusu mevzuat uyarınca büyükşehir belediyelerinin ilçe belediyelerinin imar uygulamalarını denetleyebilme, denetim sonucunda imara aykırı uygulamalar hakkında İmar Kanunu 32 ve 42’nci maddelerinde belirtilen yıkım ve para cezası verebilme yetkileri bulunmaktadır.

Aydın Belediyesi 6360 sayılı Kanun ile 31 Mart 2014 tarihinden itibaren büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.

Yapılan incelemede Aydın Belediyesinin Büyükşehire dönüştürüldüğü tarihten 2023 yılı sonu itibari ile İlçe Belediyelerinin imar uygulamaları üzerine direkt bir denetimde bulunmamış; herhangi bir imara aykırılıktan dolayı İmar Kanunu'nun 32 ve 42'inci maddelerinde belirtilen yetkileri kullanmamıştır.

Kamu İdaresi cevabında, 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 11’inci maddesi ile Büyükşehir Belediyesine verilen imar denetim yetkisinin kullanılması konusunda bulgudaki tespitler doğrultusunda gerekli özen ve hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, 5216 sayılı Kanunu'nun 11’inci maddesi uyarınca, tespit edilen belli konularda ilçe belediyelerinin imar uygulamaları denetlenmelidir.