Şirket tarafından Afyonkarahisar Belediyesi YÜNTAŞ Gençlik Spor Kulübü Derneği ile Afyonkarahisar Belediye Gençlik Spor Kulübü Derneğine nakdi yardımda bulunulmuş ve bu yardımlara süreklilik kazandırılmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 29’uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde;

“…

Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.” hükmü yer almaktadır.

Ayrıca, 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun 10’uncu maddesinde;

“Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere, benzer amaçlı derneklerden, siyasi partilerden, işçi ve işveren sendikalarından ve meslekî kuruluşlardan maddî yardım alabilir ve adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunabilirler.

5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, dernekler kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütebilirler. Bu projelerde kamu kurum ve kuruluşları, proje maliyetlerinin en fazla yüzde ellisi oranında aynî veya nakdî katkı sağlayabilirler. (Ek cümle: 18/2/2009-5838/7 md.) 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesi çerçevesinde engellilerin ve eski hükümlülerin mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyonu, kendi işlerini kurmaları, engellilerin iş bulmasını sağlayacak destek teknolojilerine ilişkin projeler ile benzeri projelerde bu oran aranmaz.” denilerek derneklere yardım yapılmasının usul ve esasları belirlemiştir.

Diğer yandan, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesine 6360 sayılı “On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile ilave edilen ek fıkrası;

“(Ek fıkra: 12/11/2012-6360/19 md.)5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz.” hükmünü içermektedir.

6360 sayılı Kanun ile 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesine eklenen ek fıkra ile, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilmesine izin veren yasal düzenlemenin uygulanmasına son verilmiştir. Her ne kadar, belediye şirketleri genel yönetim kapsamında sayılan kamu idarelerinden olmasa da, 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesindeki söz konusu kısıtlamaya onlar da dahil edilmiştir. Dolayısıyla, belediyeler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi

şirketler tarafından derneklere, herhangi bir ortak hizmet projesi kapsamında veya doğrudan nakdi yardım yapılmasına imkân kalmamıştır.

Bu durumda, YÜNTAŞ, 6102 sayılı Kanun hükümlerine göre faaliyetlerini yürütüyor olsa da, dernek ve vakıflara yardım konusunda 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesindeki sınırlamaya uygun işlem tesis etmek zorundadır.

Ayrıca, şirketler kar amacı ile kurulmuş olan ticari kuruluşlar olup ayrı tüzel kişiliğe sahiptirler. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan bir şirket, Kanun’un 16’ncı maddesine göre tacir niteliğini haiz olup 18’inci maddesinin (2) numaralı fıkrası gereğince de ticaretine ilişkin tüm faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmek zorundadır. Dolayısıyla şirket menfaatlerinin korunması, ticari faaliyet icra etmenin zorunlu bir sonucudur.

YÜNTAŞ’ın hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Afyonkarahisar Belediyesi YÜNTAŞ Gençlik Spor Kulübü Derneği ile Afyonkarahisar Belediye Gençlik Spor Kulübü Derneğine nakdi yardımda bulunulduğu görülmüştür. Bu durum, Şirketin idaresi açısından basiretli bir iş adamı olmanın gereklerinin yerine getirilmediği sonucunu doğurmaktadır. Kaldı ki, Şirketin genel mali durumuna bakıldığında, yıllar itibariyle gelirlerinin giderlerini karşılamaktan uzak olduğu, vergi ve sosyal güvenlik prim borcu yükünün fazla olduğu görülmektedir.

Aşağıda yer alan tabloda YÜNTAŞ tarafından son üç yıl itibariyle nakdi yardımda bulunulan tutarlar yer almaktadır:

Tablo 4: Spor Kulübü Derneklerine Yapılan Nakdi Yardımlar

Son üç yıllık süre içerisinde şirketten yapılan nakdi yardımlar 4.354.000,00 TL'dir.

YÜNTAŞ’ın yıllar itibariyle zarar ediyor olması, yüksek tutarda vergi ve prim borcu altında bulunması da dahil olmak üzere finansal durum açısından sorunlu bir yapıya sahip olması, her ne kadar sermayesinin tamamı Belediyeye ait olsa da 6102 sayılı TTK gereği ayrı bir tüzel kişiliğinin bulunması, ayrı mali tabloları olması ve neticede ayrı bir kuruluş olması

gibi unsurlar birlikte değerlendirildiğinde, spor kulübü derneklerine yapılan nakdi yardımların gerek mevzuata ve gerekse şirketin mali durumuna uygun olmadığı aşikardır.

6102 sayılı Kanun’un 18’inci maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca, tacirlerin, ticaretlerine ait bütün işlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekmektedir. Bu hüküm, tacirin; öngörülü, konusunu bilen, hukuki ve fiili durumları kavrayabilme özelliklerine sahip olmasını gerektirmektedir. Basiretli iş adamı kavramı iyi niyeti de içine almakla birlikte, iyi niyetten de öte tedbirli bir hareketi, vasat bir şahıstan daha fazla özen gösterme gereğini, ticari hayatın gereklerini ve teamüllerini iyi bilmeyi ve gelecekteki şartları tahmini de ifade etmektedir.

Söz konusu denetim tespiti sonrasında, Şirket tarafından; sporu teşvik ve tanıtım amacıyla sponsorluk sözleşmesine dayalı nakdi ödemelerin söz konusu olduğu, ilerleyen dönemler için Şirketin zarar durumu da göz önüne alınarak bu tür ödemelerde daha hassas davranılacağı ifade edilmiştir.Ancak, belediye şirketleri genel yönetim kapsamında sayılan kamu idarelerinden olmasa da, 6360 sayılı Kanunla 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesine eklenen ek fıkra ile, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilmesine izin veren yasal düzenlemenin uygulanmasına belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için son verilmiştir.5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesindeki söz konusu kısıtlama hükmüne şirketlerin de dahil edildiği, dolayısıyla, belediyeler ile ortağı oldukları ve Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, derneklere herhangi bir ortak hizmet projesi kapsamında veya doğrudan nakdi yardım yapılmasına imkân kalmadığı görülmektedir.

Sermayesinin yüzde 99,98’i Afyonkarahisar Belediyesine ait bir kamu şirketi olan YÜNTAŞ’ın söz konusu derneklere nakdi yardım yapmasının, gerek mevzuata ve gerekse Şirketin mali durumuna uygun olmadığı aşikar olup profesyonel yönetim anlayışına ve basiretli bir tüccar gibi hareket etme gerekliliğine de uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak, YÜNTAŞ, 6102 sayılı Kanun hükümlerine göre faaliyetlerini yürütüyor olsa da, dernek ve vakıflara nakdi yardım konusunda 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesindeki sınırlamaya uygun işlem tesis etmek zorundadır.