Yapım işi ihale sözleşmelerinde hakkedişlerin kaç gün içerisinde ödeneceğine ilişkin süre belirlenmediği, idarenin nakit durumuna göre ödeneceği düzenlemesine yer verilerek ihale aşamasında istekli veya istekli olabilecek kişiler açısından ve sözleşmenin uygulanması aşamasında da yükleniciler açısından belirsizlik oluşturulduğu görülmüştür.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Tip sözleşmeler” başlıklı 5’inci maddesinde; İdarelerce yapılacak sözleşmelerin Tip Sözleşme hükümleri esas alınarak düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sözşelme tasarısı” başlıklı 18’inci maddesinde; sözleşme tasarısının bu Yönetmeliğin ekinde yer alan tip sözleşme esas alınarak hazırlanacağı, tip sözleşmede boş bırakılan veya dipnota alınan hususların, işin özelliğine ve 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile diğer mevzuat hükümlerine aykırı olmayacak şekilde düzenleneceği belirtilmiştir.

Yapım İşleri İhale Uygulama Yönetmeliğinin eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin Geçici hakediş raporları başlıklı 39’uncu maddesinin 4’üncü fıkrasının (f) bendinde; hakediş raporunun, tahakkuka bağlandığı tarihten başlamak üzere sözleşmesinde farklı bir süre belirtilmemiş ise on beş gün içinde ödeme yapılacağı ifade edilmiştir.

Yönetmeliğin bir diğer eki olan Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin Ödeme yeri ve şartları başlıklı 11.2 maddesinde; hakediş raporlarının tahakkuka bağlanması sonrasında on beş gün içinde ödeneceği belirtilmiştir. Ancak Tip Sözleşmenin 12.1’inci dipnotunda; “Ödeme süresi için on beş günden farklı bir süre belirlenmesi öngörülüyor ise, öngörülen süre “on beş” ifadesi yerine yazılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuata göre yapım işlerinde hakediş ödeme sürelerinin Tip Sözleşmeye uygun olarak ihale sözleşmelerinde net olarak belirlenmesi gerekmektedir.

İdare tarafından gerçekleştirilen tüm yapım işi ihale sözleşmelerinin “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 11’inci maddelerinde; “11.2. Hakediş raporları, bu Sözleşmenin eki olan Yapım işleri Genel Şartnamesinde düzenlenen esaslar çerçevesinde, kanuni kesintiler de yapılarak her ayın ilk beş iş günü içinde düzenlenir. Hakediş raporları yüklenici veya vekili tarafından imzalanıp idareye verildiği tarihten başlamak üzere İdarece en geç otuz gün içinde onaylandıktan sonra otuz gün içinde tahakkuka bağlanarak, Mersin Büyükşehir Belediyesi Mali Hizmetler Daire Başkalığı tarafından, Mersin Büyükşehir Belediyesince onaylanan Ayrıntılı Harcama Programı ile nakit durumu doğrultusunda Mali Hizmetler Daire Başkanlığı Muhasebe Müdürlüğünce Ödenir. gün içinde ödenir.<span>” veya “</span>11.2. Hakediş raporları, bu Sözleşmenin eki olan Yapım işleri Genel Şartnamesinde düzenlenen esaslar çerçevesinde, kanuni kesintiler de yapılarak her ayın ilk beş iş günü içinde düzenlenir. Hakediş raporları yüklenici veya vekili tarafından imzalanıp idareye verildiği tarihten başlamak üzere İdarece en geç otuz gün içinde onaylandıktan sonra otuz gün içinde tahakkuka bağlanarak Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı nakit durumuna göre yapılacağı gün içinde ödenir<span>.” düzenlemelerine yer verilmiştir.</span>

Yapım işi ihale sözleşmelerinde, hakediş ödemelerinin İdarenin nakit durumuna göre yapılacağı düzenlemesi, mevzuatın İdareye Tip Sözleşme ile tanıdığı yetkinin açıkça aşılması sonucunu doğurmuştur. Mevzuata göre yapım işi sözleşmelerinde hakedişlerin kaç gün içerisinde ödeneceğinin net olarak belirlenmesi gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; tip sözleşmede boş bırakılan veya dipnota alınan hususların mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenleneceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; hakedişlerin kaç gün içerisinde ödeneceğinin sözleşmelerde net olarak belirlenmemesinin; ihale aşamasında istekli olabilecek kişiler açısından belirsizlik oluşturabileceği, istekliler açısından sağlıklı ihale teklifi oluşturmaya engel teşkil edebileceği ve yükleniciler açısından da ödemelerini ne kadar sürede alacaklarını bilemediklerinden sözleşmenin uygulanması aşamasında sorunlara neden olabileceği değerlendirilmektedir.