Karar Künyesi
Pamukkale Üniversitesi personel ödemelerinin incelenmesinde; Üniversitenin %73’lük hisse bedeli ödeyerek ortak olduğu Pamukkale Teknokent Yönetici Şirketten Üniversite üst yöneticisine genel müdür maaşı, Üniversiteye mensup bir öğretim üyesine de genel müdür yardımcısı unvanıyla maaş ödendiği tespit edilmiştir.
2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 20’nci maddesinde;
“Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır.”
denildiğinden yükseköğretim kurumlarında ikinci görev ile ilgili olarak 657 sayılı Kanunda belirlenen kuralların uygulanması gerekmektedir.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 28'inci maddesine göre, "Memurlar Türk Ticaret Kanunu'na göre (tacir) veya (esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kolektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar". Kısaca devlet memurları gerçek gelir vergisi mükellefi olup tacir veya esnaf olamazlar. Bütün şirketlere ortak olabilirler ama ortak oldukları şirkette yönetici yani müdür olamazlar. Memurlar anonim şirkete ortak olabilirler. Ancak memurlar ortağı olduğu anonim şirketin yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar. Bu şirketin personeli sayılacak bir görev yapamaz ve şirketin kanuni temsilciliğini yürütemezler.
Mezkur Kanununun “İkinci Görev Yasağı” başlıklı 87’nci maddesinde;
“Memurlara;
Bu Kanuna tabi kurumlarda,
Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalarda,
Özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlarda,
ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılmaları ile vücut bulan kurumlarda,
İkinci görev verilemez; bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para ödenemez ve yarar sağlanamaz.”
denilmiş; aynı Kanunun 88’inci maddesinde ikinci görev verilebilecek memurlar ve görevleri belirlenmiştir.
13.07.2001 tarih ve 24461 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 631 sayılı “Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Mali ve Sosyal Haklarında Düzenlemeler ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”nin 12’ inci maddesinde ise;
“Memurlar ve diğer kamu görevlilerinden (…) , kurum ve kuruluşların yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, danışma kurulu üyelikleri ve komisyon, heyet, komite ile benzeri organlarda görev alanlara, kurum içi ve kurum dışı ayrımı yapılmaksızın bu görevlerinden sadece biri için ücret ödenebilir. Bu maddenin uygulanmasında oluşacak tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” ve Kararnamenin bu maddesine ilişkin olarak uygulama birliğinin sağlanması ve tereddütlerin giderilmesi amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan ve 08.01.2003 tarih ve 24987 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 155 seri no.lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinin 5’inci maddesinde;
“Anayasanın 128 inci maddesi gereğince memurlar ve diğer kamu görevlilerine yeni bir ödeme veya mali hak getirilebilmesi için bunun miktarı ve esaslarının kanunla düzenlenmesi gerekmektedir. 631 sayılı KHK’ nin 12’ inci maddesi, söz konusu görevler karşılığında öngörülmüş olan mevcut ödemelerden sadece bir ücret ödenmesine yönelik hüküm içermekle, ilave bir ödeme unsuru getirmemektedir. Dolayısıyla, ilgili mevzuatında ücret verilmesi öngörülmeyen görevler için bu maddeye dayanılarak ilgililere herhangi bir ödemede bulunulması gerekmektedir.”
hükümleri uyarınca da memurlar ve diğer kamu görevlilerinin aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenlenmesi, bu hususlarda yapılan diğer düzenlemelerin de bu Kanunlara dayanması gerekmektedir.
Pamukkale Teknokent Yönetici Şirketinin 07.12.2016 tarih 2016/44 sayılı ve 13.07.2017 tarihli Yönetim Kurulu Kararı ile Pamukkale Teknokent Yönetici Şirketinde görev alan Üniversitenin üst yöneticisine genel müdür, Üniversitede görevli Öğretim Üyesine de genel müdür yardımcısı maaşı ödemelerine başlanmıştır. (2019 yılı itibariyle her ay Genel Müdür 11.000 TL Genel Müdür Yardımcısı 9.000 TL ücret almaktadır.)
4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun “Personel" başlıklı 7’inci maddesinde;
"…
Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite personelinden Bölgede yer alan faaliyetlerde araştırmacı ve idari personel olarak hizmetine ihtiyaç duyulanlar, çalıştıkları kuruluşların izni ile sürekli veya yarı zamanlı olarak çalıştırılabilirler. Yarı zamanlı görev alan öğretim üyesi, öğretim görevlisi, araştırma görevlisi ve uzmanların bu hizmetleri karşılığı elde edecekleri gelirler, üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur. Sürekli olarak istihdam edilecek personele kurumlarınca aylıksız izin verilir ve kadroları ile ilişkileri devam eder.
…” hükmü yer almaktadır.
Buna göre Araştırmacı ve İdari personel olarak yarı zamanlı görev alacakların Kurumlarından izinli, sürekli olarak istihdam edileceklerin de Kurumlarınca aylıksız izinli sayılmaları gerekmektedir. Her iki durumda da Rektörün ve Üniversitede görevli Öğretim Üyesine Pamukkale Teknokent Yönetici Şirketinden mevcut unvanları ile görev almaları uygun olmayacaktır.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin 14’üncü maddesinde Yönetici Şirketin görevleri 17 fıkra ve fıkraların alt bentleri halinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu görevler süreklilik arz eden bir fiili çalışma zorunluluğu getirmektedir. Üniversite Rektörünün Teknokent Yönetici Şirket Genel Müdürlüğü görevi ile rektörlük görevini birlikte sürdürmesi ve Üniversitedeki Öğretim Üyesi personelin Genel Müdür Yardımcısı olarak ayrıca çalışması 2547 sayılı Kanunun ruhuna aykırılık teşkil etmektedir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun “Kapsam ve Sınırlar” başlıklı 371’inci maddesine göre, Şirketi temsil yetkisinin kapsamı, “şirketin amacına ve işletme konusuna” giren her çeşit işler ve hukukî işlemlerdir.
Adı geçen Kanuna göre Teknokent Yönetici Şirketi tarafından düzenlenecek belgelerde “şirketin merkezinin”, “sicile kayıtlı olduğu yerin” ve “ticaret sicili numarasının” gösterilmesi zorunludur. Şirket adına imza atmaya yetkili olanlar ise, şirketin unvanı altında imza atarlar. Temsile veya yönetime yetkili olanların, görevlerini yaptıkları sırada işledikleri haksız fiillerden şirket sorumlu olmakla birlikte şirket bu kişilere rücû edebilecektir. İlgili madde değerlendirildiğinde şirketi temsil eden genel müdürlük unvanı tamamen ticari faaliyet tanımı içerisindedir. Sonuç olarak, mevzuat ve yapılan açıklamalar uyarınca yasal dayanağı olmadan Üniversite üst yöneticisinin Pamukkale Teknokent Yönetici Şirketinde süreklilik arz eden ve fiilen yapılan Genel Müdürlük ve Öğretim Üyesinin Genel Müdür Yardımcılığı görevini alamayacağı gibi maaş ödemesinde de bulunulamayacağı değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte Pamukkale Teknokent Yönetici Şirketinin %73 sermaye ortağı ve Genel Müdürlük ünvanı için lisans derecesinde üniversite mezunu olma şartının olması o makama Rektörün atanabilmesi için yeterli bir gerekçe olamayacağı gibi Genel Müdür yardımcılığı için Üniversiteden bir Öğretim Üyesinin görevlendirilebileceği anlamına da gelmemektedir. 7243 sayılı Kanun ile yapılan değişikliğin tereddütleri gidermeyi amaçladığı, Kamu İdaresince yorumlandığı şekli ile önceki uygulamaların kabul edilebilir olduğu kanaatini teyit etmediği değerlendirilmektedir.
15.04.2020 tarih ve 31102 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7243 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 10'uncu maddesinde, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 58'inci maddesinin (f) fıkrasına yapılan ekleme ile Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterler için döner sermaye gelirleri dışında üniversitenin; teknokent, teknopark, teknoloji transfer ofisi, iktisadi işletmeler ve iştirakleri gibi gelir getirici müesseseler ve birimleri sebebiyle ayrıca huzur hakkı, yönetici payı, koordinatörlük, danışmanlık ve benzeri ücret ödenemez hükmü getirilmesiyle, Üniversite üst yöneticisi olarak Rektöre Pamukkale Teknokent Yönetici Şirketi Genel Müdürlüğü görevi dolayısıyla maaş ödenemeyeceği hususu kesinleşmiştir.
Bulguda tespit edilen hususlara ilişkin olarak 15.04.2020 tarihli 7243 sayılı "Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 10'ncu maddesinde yapılan değişiklik ile 2547 sayılı Kanunun 58'inci maddesine eklenen (f) fıkrası çerçevesinde Rektörün Pamukkale Teknokent Yönetici Şirketindeki Genel Müdürlük görevi dolayısıyla yapılan maaş ödemesi Teknokent Yönetici Şirketi tarafından durdurulmuştur.
Ancak, her ne kadar Rektöre ödenen maaş 2020 yılı içinde durdurulmuş olsa da Öğretim Üyesine ödenen Genel Müdür Yardımcılığı maaşı devam etmekte olup, bununla birlikte 2019 yılı içerisinde Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcılığı için Rektör ile Öğretim Üyesine yapılan ödemeler için herhangi bir işlem yapılmamıştır.
Bu itibarla 2019 yılı için Pamukkale Teknokent Yönetici Şirketinde Rektör ve Öğretim Üyesinin, Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcılığı görevlerinde bulunamayacakları gibi bu görevlerinden dolayı maaş da alamayacakları değerlendirilmektedir.