Kamu İdaresi tarafından harcama yetkilisi mutemetlerine yapılan ödemelerin kredi olarak adlandırıldığı, bu sayede avans sınırının aşıldığı, ancak krediler için ilgili mevzuatta öngörülen usullere uyulmadığı görülmüştür.

21.01.2006 tarihli ve 26056 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in “Ön Ödeme Şekilleri ve Uygulaması” başlıklı 5’inci maddesinde; ön ödeme, harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla; ilgili kanunlarında öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle yapılabileceği belirtilerek kredinin, mutemetler adına banka veya aynı idareye hizmet veren muhasebe birimi nezdinde açtırabileceği ve mutemetlerin imza örneği, nezdinde kredi açılan banka veya muhasebe birimine gönderileceği hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu Yönetmelik’in “Açılan Kredilerin İlgililere Ödenmesi” başlıklı 8’inci

maddesinde ise, nezdinde mutemet adına kredi açılan banka veya muhasebe biriminin, mutemedin vereceği kredi ödeme talimatında gösterilen yere veya alacaklıya doğrudan ödeme yapacağı ifade edilmiştir.

Muhasebat Genel Müdürlüğünün 55 Sıra Numaralı Genel Tebliği’nin “Ön Ödeme Uygulaması” başlıklı 5’inci maddesinde ön ödeme; harcama yetkilisi mutemetlerine avans verilmesi ile 8/12/2016 tarihli ve 29912 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu Haznedarlığı Genel Tebliğinde belirtilen kamu sermayeli banka, Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. (PTT) veya muhasebe birimi nezdinde kredi açılması suretiyle yapılacağı ifade edilmiş olup harcama yetkilisi tarafından kredi şeklinde ön ödeme yapılması uygun görülen giderler ile avans sınırlarını aşan giderler için banka, PTT veya muhasebe birimi nezdinde kredi açılabileceği ve kredi mutemede nakden verilmeyeceği veya mutemedin şahsi hesabına aktarılmayacağı hüküm altına alınmıştır. Aynı maddenin devamında harcama yetkilisi mutemedince, mal veya hizmet satın alınan kişi veya kuruluşa ödeme yapılmak üzere, adına kredi açılan banka, PTT veya muhasebe birimine hitaben Kredi Ödeme Talimatı (EK-1) düzenlenip, Banka, PTT veya muhasebe birimince, kredi ödeme talimatında belirtilen tutarın hak sahibine ödeneceği ifade edilmiştir.

Bununla birlikte Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 160 İş Avans ve Krediler Hesabı’na ilişkin “Hesaba İlişkin İşlemler” başlıklı 125’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; mutemetler için tespit olunan avans sınırlarını aşan giderler için, yeterli ödeneği bulunmak koşulu ile dairesinin göstereceği lüzum üzerine mutemetler adına herhangi bir banka veya muhasebe birimi nezdinde kredi açtırılabileceği, açılacak krediler için dairesince düzenlenecek “muhasebe işlem fişi” ne; yapılacak hizmetin niteliği, açılması istenilen kredinin tutarı, bütçe tertibi, hangi banka nezdinde ve kimin adına açılacağına ilişkin açıklamalar ile mutemedin tatbik imzasını gösterir dairesince onaylı iki adet sirküler bağlanarak muhasebe yetkilisine verileceği ifade edilmiştir. Aynı maddenin devamında ise işin niteliğine, toplu veya ayrıntılı oluşuna göre mutemede imza karşılığında yeteri kadar kredi ödeme emrinin verileceği, verilen kredi ödeme emrinin yaprak sayısı ile numaraları, nezdinde kredi açılan bankaya bildirileceği ve mutemedin imza sirkülerinden biri gönderileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde özetle; avans sınırını aşan giderler için kredi verilebileceği, söz konusu kredinin mutemetler adına banka, PTT veya muhasebe birimi nezdinde açtırılabileceği, kredinin mutemede nakden verilmeyeceği veya mutemedin şahsi hesabına aktarılmayacağı, harcama yetkilisi mutemedince, mal veya hizmet satın alınan kişi

veya kuruluşa ödeme yapılmak üzere, adına kredi açılan banka, PTT veya muhasebe birimine hitaben “kredi ödeme talimatı” düzenleneceği ve banka, PTT veya muhasebe birimince kredi ödeme talimatında belirtilen tutarın hak sahibine ödeneceği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede; avans sınırı aşan giderler için harcama yetkilisi mutemetleri adına banka, PTT veya muhasebe birimi nezdinde kredi açılması yerine avanslarda olduğu gibi doğrudan mutemete ödeme yapıldığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla söz konusu ödemeler kredi olarak adlandırılarak hem 1 aylık mahsup süresi yerine 3 aylık mahsup süresine tabi tutulmuş hem de avans sınırı aşılmıştır.

Avans sınırını aşan giderler için harcama yetkilisi mutemeti adına banka, PTT veya muhasebe birimi nezdinde kredi açılmalı, doğrudan mutemede ödeme yapılamamalı, mal veya hizmet alındıkça mutemetlerce kredi ödeme emri düzenlemeli ve nezdinde kredi açılan birim tarafından kredi ödeme talimatında belirtilen tutar doğrudan hak sahibine ödenmelidir. Ayrıca adına kredi açılan mutemet, krediden kendi adına kredi ödeme emri düzenleyip para alamayacağı hususu muhasebe yetkilince nezdinde kredi açılan bankaya bir yazı ile bildirilmelidir.

Kredi şeklinde yapılacak ön ödemeler için ilgili mevzuatta belirtilen usul ve esaslara uyulması gerekmektedir.