Belediye sınırları içindeki bazı işyerlerinin işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan faaliyette bulunduğu ve bazı işyerlerine ilişkin çevre temizlik vergisi ile ilan ve reklam vergisi tahakkukunun yapılmadığı görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Çevre Temizlik Vergisi” başlıklı mükerrer 44’üncü maddesinde; belediye sınırları ve mücavir alanları içinde bulunarak belediyenin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan işyeri, bina ve diğer şekilde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un “İlan ve Reklam Vergisi” başlıklı ikinci bölümünde, belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan, Kanun’un 14’üncü maddesinde sayılan istisna ve

muafiyetler hariç her türlü ilan ve reklamın, ilan ve reklam vergisine tabi olduğu ve ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzel kişilerin, ilan ve reklam vergisi mükellefi olduğu ifade edilmiştir.

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı verilerine göre Mamak ilçe sınırları içinde 17.350 faal işyeri bulunmakta iken Zabıta Müdürlüğünden alınan aktif ruhsatlı işyeri sayısı 13.658’dir. Mali Hizmetler Müdürlüğü verilerine göre çevre temizlik vergisi mükellefi sayısı 11.784, ilan ve reklam vergisi mükellefi sayısı ise 3.147’dir.

Faal işyerleri arasında avukatlık büroları, eczaneler, doktor muayenehaneleri, muhasebe büroları, özel eğitim kurumları, noterler gibi belediyeden ruhsat almak zorunda olmayan iş yerleri de bulunmaktadır. Ancak, faal işyeri sayısı ile ruhsatlı işyeri sayısı arasındaki farkın yüksek olması, ruhsatsız çalışan iş yerlerinin olduğunu göstermektedir. Faal işyeri sayısı, çevre temizlik vergisi ile ilan ve reklam vergisi mükellef sayılarıyla karşılaştırıldığında, her iki vergi kalemi için kayıtlı mükellef sayısının düşük kaldığı görülmektedir. Gelirlerin takibine yönelik bir sistemin kurulmaması ve birimler arasında koordinasyonun bulunmaması, vergi ve harç mükellefiyetinin sağlıklı tesis edilememesine ve önemli miktarda gelir kayıplarına yol açmaktadır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 11’inci maddesinde üst yöneticilerin kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımından sorumlu olduğu ve bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, mali hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getireceği düzenlenmiş, aynı Kanun’un 60’ıncı maddesinde idare gelirlerinin tahakkuku ile gelir ve alacakların takip ve tahsil işlemlerini yürütmek mali hizmetler biriminin görevleri arasında sayılmıştır.

Gelirlerin takibinin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi, ilgili birimlerin birbiriyle ve diğer kamu idareleriyle koordineli çalışmalarının sağlanması gerektiği değerlendirilmektedir.