MASKİ tarafından tahsil edilen çevre katkı paylarının mevzuatta belirlenen sürede Çevre ve Şehircilik Bakanlığına aktarılmadığı, İdarenin cari giderlerinin karşılanmasında kullanıldığı görülmüştür.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 18’inci maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanan Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili İle Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelik’in “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde;

“Bu Yönetmeliğin amacı; çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin iyileştirilmesi ve çevre ile ilgili yatırımların desteklenmesi için bütçeye gelir kaydedilecek çevre katkı payı ve diğer gelirlerin tahsili ile Bakanlık bütçesinde öngörülen ödenekten yapılacak harcamalara ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.” denilmektedir.

“Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde Bakanlığın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olduğu belirtilmiştir.

“Çevre gelirlerinin tahsili” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“(…)

Büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerince; çevre temizlik vergisi, katma değer vergisi dâhil her türlü vergi ve cezadan arındırılmış net metreküp karşılığı su bedeli ve kullanılmış suları uzaklaştırma bedeli olarak tahsil edilen meblağın yüzde biri oranındaki tutar en geç ertesi ayın on beşine kadar büyükşehir belediyesinin bulunduğu mahaldeki ilgili muhasebe birimi hesaplarına aktarılır ve bütçeye gelir kaydedilir. Büyükşehir belediyelerince ilgili muhasebe birimine yatırılan tutarı gösteren alındı belgesi, tutarın yatırıldığı ayın sonuna kadar ilgili büyükşehir belediyesince Bakanlığa gönderilir.

(…)” hükmüne yer verilmiştir.

“Ödeneğin Kullanımı” başlıklı 7’nci maddesinde ise;

“(1) 5 inci maddede belirtilen gelirlerden tahsil edilecek tutarlar karşılığı, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen giderler için bütçeye ödenek öngörülür. Bütçede yer alacak bloke ödeneklerin; tahsilât miktarı dikkate alınarak serbest bırakılmasına ilişkin iş ve işlemler Strateji Geliştirme Başkanlığınca takip edilir.

(2) Söz konusu ödenek;

1. Atıksu altyapı, atıksu arıtımı, derin deniz deşarjı, atık bertarafı ve katı atık geri kazanım tesislerinin gözetim, fizibilite, etüt, proje ve inşaat işlerinin kredi veya yardım suretiyle desteklenmesinde,

2. Hava, su, deniz ve toprak kalitesinin ölçüm ve izleme ağının oluşturulması için yapılan harcamalarda,

3. Gürültünün önlenmesiyle ilgili etüt ve projelerin desteklenmesi için yapılan harcamalarda,

   ç) Acil müdahale planlarının hazırlanması, revizyonu, uygulanması, acil müdahale gerektiren olay sonucu kirlilikten etkilenen alanlar ile canlıların rehabilitasyonu ve restorasyonu için yapılan harcamalarda,

4. Çevresel etki değerlendirmesi faaliyetleri ile çevre düzeni planlarının yapımı için yapılan harcamalarda,

5. Havza koruma planı çalışmaları için yapılan harcamalarda,

   
   

6. Biyolojik çeşitliliğin korunması için yapılan harcamalarda,

   
   

7. Çölleşme ve iklim değişikliğiyle mücadele çalışmaları için yapılan harcamalarda, ğ) Stratejik çevresel değerlendirme için yapılan harcamalarda,

8. Nesli tehlikede olan bitki ve hayvan türleri ile yaşama ortamlarının korunması için yapılan harcamalarda,

   ı) Uluslararası sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülüklerin karşılanması için yapılan harcamalarda,

   
   

9. Çevre eğitimi ve yayını ile ilgili faaliyetler için yapılan harcamalarda,

   
   

10. İhtisas komisyonları için yapılan harcamalarda,

    
    

11. Çevre kirliliğinin giderilmesi için yapılan harcamalarda,

    
    

12. Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlar tarafından kurulan ve yönetilen hizmet birliklerince ihtiyaç duyulan çöp toplama aracı, vidanjör, arazöz, ilaçlama makinası, yol süpürme aracı ve Bakanlıkça uygun görülecek diğer araç ve ekipmanlara yönelik harcamalarda,

(…)

kullanılır.” ifadeleri yer almaktadır.

Bu hükümlere göre büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerince; ilgili Yönetmelik’in 6’ncı maddesindeki esaslara göre tahsil edilen tutarların en geç ertesi ayın on beşine kadar büyükşehir belediyesinin bulunduğu mahaldeki ilgili muhasebe birimi hesaplarına aktarılması ve bütçeye gelir kaydedilmesi gerekir. Büyükşehir belediyelerince ilgili muhasebe birimine yatırılan tutarı gösteren alındı belgesi, tutarın yatırıldığı ayın sonuna kadar ilgili büyükşehir belediyesince Bakanlığa (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) gönderilir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tahsil edilen bu tutarlar karşılığında bütçeye ödenek kaydedilerek 7’nci maddede belirtilen harcamalarda kullanılır.

Yapılan incelemede; aşağıdaki tabloda ayrıntısı gösterildiği üzere 2019 yılında İdare tarafından tahsil edilen çevre katkı paylarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığına aktarımının sağlanmadığı, bu tutarların İdarenin cari harcamalarında kullanıldığı tespit edilmiştir.

Tablo 11:Çevre ve Şehircilik Bakanlığına Aktarılması Gereken Çevre Katkı Payları

Anılan mevzuat hükümlerine göre uygulama yapılmasını teminen Çevre katkı payı tutarlarının en geç ertesi ayın on beşine kadar Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Manisa’da bulunan muhasebe birimine aktarılması gerekmektedir.