Kurum tarafından gerçekleştirilen taşınmaz ve işletme hakkı kiralamalarının mevzuata uygun şekilde muhasebeleştirilmediği görülmüştür.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 533/Ç ve 533/D maddelerinde 993 Maddi duran varlıkların kira ve irtifak hakkı gelirleri hesabının niteliği ve hesabın işleyişi tanımlanmıştır.

İlgili Yönetmelik'in “Hesabın niteliği” başlıklı 533/Ç maddesinde

“(1) Maddi duran varlıkların kira ve irtifak hakkı gelirleri hesabı, kamu idarelerine ait maddi duran varlıklardan kiraya verilen veya üzerinde irtifak hakkı tesis edilenlere ilişkin olarak sözleşmelerinde yer alan kira ve irtifak hakkı gelirlerinin izlenmesi için kullanılır.” denilmektedir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün “Taşınmazlara İlişkin İşlemler” konulu 26.11.2014 tarihli ve 90192509-210.05.02-13278 sayılı Genel Yazısıyla “990- Kiraya Verilen, İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların Kayıtlı Değerleri Hesabı, 993- Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabı ve 999-Diğer Nazım Hesaplar Karşılığı Hesabı” ihdas edilmiştir. Buna göre; kiraya verilen taşınmazlar kayıtlı değerleri üzerinden 990 hesabının ilgili yardımcı hesabına borç, 999 hesabına alacak; diğer taraftan toplam kira gelirleri (peşin tahsil edilenler hariç) tahsil edileceği yıllara göre 993 hesabının bölümlenmiş yardımcı hesaplarına borç, 999 hesabına alacak kaydedilecektir. Dönem sonlarında 993 hesabı yardımcı hesaplar bazında güncellenecek; kira gelirleri tahsil edildikçe 993 ve 999 hesaplarına ters kayıt yapılacak; kira gelirlerinin tamamı tahsil edilince de 990, 993 ve 999 hesapları ters kayıtlarla kapatılacaktır.

Yukarıda belirtilen nazım hesapların kullanımı konusunda kamu idaresi ile görüş birliğine varılmıştır. Ancak kamu idaresinin 2020 yılı içerisinde taşınmaz kira geliri elde edilmediğine ilişkin cevabının aksine 600.3.6.1.99 kodlu Diğer Taşınmaz Kira Gelirleri Hesabında 2020 yılı içerisinde kaydedilmiş olan toplam 65.755,49 TL kayıt bulunmaktadır.

Sonuç olarak ilgili nazım hesapların kullanılmamış olması nedeniyle 2020 yılı mali tablolarında toplam 65.755,49 TL tutarında hataya neden olunduğu değerlendirilmektedir.

Taşınmaz ve işletme hakkı kiralamalarında, kiralanan yer ve kira gelirlerinin yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda ihdas edilen nazım hesaplar kullanılarak muhasebeleştirilmesi ve mali tablolara yansıtılması gerekmektedir. İzleme ve bilgi verme fonksiyonu olan bilanço dipnotu niteliğindeki ilgili nazım hesapların kullanılmaması sonucunda mali tabloların doğru ve güvenilir bilgi üretmesini etkileyen hataya sebep olunmuştur.