Karar Künyesi
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Vergi değeri” başlıklı 29’uncu maddesinin ikinci ve beşinci fıkralarında;
“Vergi değeri, mükellefiyetin başlangıç yılını takip eden yıldan itibaren her yıl, bir önceki yıl vergi değerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca aynı yıl için tespit edilen yeniden değerleme oranının yarısı nispetinde artırılması suretiyle bulunur.
…
Cumhurbaşkanı, bu maddede belirtilen artış oranını sıfıra kadar indirmeye veya yeniden değerleme oranına kadar artırmaya yetkilidir. Cumhurbaşkanı bu yetkisini, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 95 inci maddesi uyarınca belirlenen belediye grupları itibarıyla farklı oranlar tespit etmek suretiyle de kullanabilir.” hükümleri yer almaktadır.
Diğer yandan, 7061 sayılı Kanun’un 35’inci maddesi ile 1319 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 23’üncü maddesinde;
“Takdir komisyonlarınca 2017 yılında 2018 yılı için takdir edilen asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerleri, 2017 yılı için uygulanan birim değerlerinin %50’sinden fazlasını aşması durumunda, 2018 yılına ilişkin bina ve arazi vergi değerlerinin hesabında, 2017 yılı için uygulanan asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerlerinin %50 fazlası esas alınır. Takip eden 2019, 2020 ve 2021 yıllarında 29 uncu madde kapsamında bina ve arazi vergisi matrahları ile asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerleri bu şekilde belirlenen değerler üzerinden hesaplanır.
Emlak vergi değeri veya asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim değerleri esas alınarak uygulanan vergi, harç ve diğer mali yükümlülükler için de birinci fıkra hükümlerine göre belirlenen değerler dikkate alınarak uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
İdarenin emlak vergisi işlemlerinin incelenmesi neticesinde; ilçe genelinde arsa ve arazi metrekare birim değerlerini tespit eden takdir komisyonu tarafından 2018 yılı için kimi sokak rayiç bedellerinin önceki yıllar için belirlenen değerlerin altında belirlendiği ve bundan dolayı idarenin emlak vergi gelirlerinde azalışa sebep olunduğu tespit edilmiştir.
Aşağıdaki tabloda sokak rayiç bedellerinin yıllar itibariyle dağılımı gösterilmiştir. Eğer 2018 yılında komisyon kararının belirlediği değerler yerine 2018 yılının yeniden değerleme oranının yarısı oranında artış sağlansaydı, idare 598.298,15 TL daha fazla emlak vergisi tahakkuk ettirebilirdi. (2018 yılı yeniden değerleme oranı %14,47)
Tablo 4:Emlak Vergisine Esas Sokak Rayiç Değerleri
Mahalle | Sokak - Cadde Adı | 2017 Yılı Arsa Değeri | 2018 Yılı Arsa Değeri | 2018 Yılı Toplam Rayiç Değeri (a) | 2018 Yılı Kanuni Arsa Değeri* | 2018 Yılı İçin Hesap Edilmesi Gereken Toplam Rayiç Değer (b) | 2018 Yılı Emlak Vergisi Fark Değer C=(b- a)*0,006 |
Başak | Atilla AtıkatCd. | 1.850,01 | 1.665,00 | 108.848.442,60 | 1.983,86 | 129.693.736,54 | 125.071,76 |
Bahçeşehir 2. | Ayçiçeği | 358,79 | 350,00 | 172.351,90 | 384,75 | 189.463,98 | 102,67 |
Kısım | Sokak | ||||||
Bahçeşehir 2. Kısım | Boğazköy Cd. | 549,40 | 500,00 | 52.300.130,77 | 589,15 | 61.625.244,09 | 55.950,68 |
Bahçeşehir 2. Kısım | Elmas Sokak | 616,67 | 600,00 | 12.900.000,00 | 661,29 | 14.217.735,00 | 7.906,41 |
Bahçeşehir 2. Kısım | Oltu Sokak | 448,48 | 350,00 | 6.650,00 | 480,93 | 9.137,67 | 14,93 |
Güvercintepe Mah. | 1133. Sokak | 330,76 | 200,00 | 2.586,00 | 354,69 | 4.586,14 | 12,00 |
Güvercintepe Mah. | 1134. Sokak | 330,76 | 200,00 | 7.585.134,00 | 354,69 | 13.451.855,89 | 35.200,33 |
Güvercintepe Mah. | 1141. Sokak | 330,76 | 200,00 | 789.309,66 | 354,69 | 1.399.801,22 | 3.662,95 |
Kayabaşı Mah. | Fenertepe Cad. | 448,48 | 400,00 | 28.886.004,00 | 480,93 | 34.730.364,76 | 35.066,16 |
Kayabaşı Mah. | Fetihtepe Cad. | 448,48 | 400,00 | 29.039.200,00 | 480,93 | 34.914.556,14 | 35.252,14 |
Kayabaşı Mah. | Sazlıdere Kayabaşı Yolu | 168,18 | 150,00 | 2.077.336,50 | 180,35 | 2.497.650,92 | 2.521,89 |
Kayabaşı Mah. | Söğütözü Sokak | 1.850,01 | 1.850,00 | 42.864.500,00 | 1.983,86 | 45.966.036,20 | 18.609,22 |
Ziya Gökalp Mah. | Hürriyet Bulvarı | 1.345,46 | 1.000,00 | 104.986.077,93 | 1.442,80 | 151.473.913,24 | 278.927,01 |
Toplam | 598.298,15 |
*2018 Yılı Değeri Yeniden Değerleme Oranının Yarısı Oranında Artırılan Değer Miktarı
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, arsa ve arazi metrekare birim değerlerinde azalışa dair bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak Cumhurbaşkanı Kararı doğrultusunda arsa ve arazi metrekare birim değerlerinde artışın olmayacağı hükmü bulunmaktadır. Komisyon kararının revize edilerek yapılan hatalı işlemlerin düzeltilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
Kamu idaresi cevabında; “2017 yılında yapılıp 2018 yılı için takdir edilen arsa m2 birim değerlerinin tespitinde vergi mükelleflerinin bir önceki dönemde yapılan takdirlerde bazı sokaklar için belirlenen değerlerin çok yüksek olduğundan bahisle itiraz ve şikâyetlerde bulunarak, değerlerin bir sonraki dönemde arttırılmayarak makul seviyede bırakılması talepleri olmuştur. Değer farklılıklarını en aza indirmek ve vatandaşların mağduriyetini ortadan kaldırmak için bahsi geçen sokakların değerlerinde artış yapılmamıştır. Denetçi raporunda eleştirilen bu konu, değerleme oranlarının belirtildiği tablodaki sokak rayiç bedellerine ilişkin komisyon kararları revize edilerek mevzuata uygun hale getirilmesi amacıyla bundan sonraki süreçte daha hassas hareket edilecektir.” denilmektedir.
Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında, vergi mükelleflerinin 2018 yılı için takdir edilen arsa birim m² değerlerinin çok yüksek olması sebebiyle itiraz ve şikâyetlerde bulunulduğu ve bu değer farklılıklarını en aza indirmek ve
vatandaşların mağduriyetini ortadan kaldırmak için bahsi geçen sokakların arsa birim m² değerlerinde artış yapılmadığı ifade edilmiştir. Bulgumuzda ifade edildiği üzere komisyon kararı ile ilçe genelinde arsa ve arazi metrekare birim m² değerlerinin artış yapılmaması veya sabit tutulması değil, 2018 yılı değerlerinin önceki yıllar için belirlenen değerlerin altında belirlenmesi ve idarenin emlak vergi gelirlerinde azalışa sebep olunduğu hususu konu edilmiştir.
Ayrıca bulguya konu edilen komisyon kararlarının revize edilerek mevzuata uygun hale getirileceği ifade edilmiştir. İdare tarafından mevzuatın hatalı uygulanması ve herhangi bir düzeltici işlem tesis edilmemesi neticesinde idare gelirlerinde en az 598.298,15 TL'lik tutar kadar bir azalışa sebep olunmuştur. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.