İşletmede 4734 sayılı Kanun'un 21’inci maddesi (f) fıkrası ve 22’nci maddesi (d) fıkrası kapsamında yapılan mal ve hizmet alım bedellerinin bütçeye bu amaçla konulan ödeneğin

%10’unu; Kamu İhale Kurulunun izni olmaksızın aştığı anlaşılmıştır. Bununla birlikte bahse konu işlemin takibine ilişkin bir mekanizma oluşturulmadığından limiti aşan alım tutarı tam ve doğru olarak hesaplanamamıştır.

4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde; Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun (KİK) uygun görüşü olmadıkça aşılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Anılan maddenin uygulanmasına ilişkin açıklamalara yer verilen Kamu İhale Genel Tebliği’nin 21’inci maddesinde; sınırın uygulanmasında idarelerce, bütçede belirlenen toplam ödenek miktarının dikkate alınması, idare bütçelerine konan toplam ödenekler üzerinden mal, hizmet ve yapım işleri için ayrı ayrı %10 oranının hesaplanıp takip edilmesi gerektiği ifade edilmektedir.

Özetle, 4734 sayılı Kanun’da ihtiyaçların temel ihale usulleriyle temin edilmesi esas olup mevzuatta öngörülen parasal limitlerin altında kalan nispeten daha düşük tutarlı ihtiyaçların, doğrudan temin yöntemiyle ya da pazarlık usulü ile karşılanmasına imkan tanınmıştır. Bununla birlikte Kanun’un 62’nci maddesinde bahse konu usullerin kullanımlarına sınırlama getirilmiştir. Bu kapsamda %10 sınırının mal, hizmet ve yapım işleri için ayrı ayrı takip edilmesi ve bu oranın aşılması durumunda KİK’e başvurularak uygun görüşü alınması gerekmektedir.

Ancak Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesinde yapılan incelemelerde, 2021 yılında mal ve hizmet alımlarında yasal sınır olan %10 oranının aşıldığı ve KİK’ten uygun görüş alınmadığı görülmüştür. Aşılan tutarın tespitine ilişkin hesaplamalar İşletmenin kullanmış olduğu bilgi yönetim sisteminin ihtiyaç olan bilgilerin raporlamasına izin

vermemesi ve takibe ilişkin bir mekanizma oluşturulmaması nedeniyle tam ve doğru olarak yapılamamıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği'nin 21.3. maddesinde;

“Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar, ihale ve harcama yapmaya yetkili birimlerinin 4734 sayılı Kanunun 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yaptıkları harcamalarının, toplam ödeneklerinin % 10 oranını aşıp aşmadıklarını takip edeceklerdir. Kurum ve kuruluşlar ilgili veya bağlı birimlerine mal ve hizmet alımı ile yapım işleri ödeneklerinin aktarılması ile ilgili işlemleri yaparken veya bunların harcamalarını belirlerken bu durumu göz önünde bulunduracaklardır.”

düzenlemesi, 21.4. maddesinde ise

“İlgili veya bağlı birimler % 10 oranının aşılması zorunluluğu doğması durumunda buna ilişkin başvurularını, ilgili veya bağlı bulundukları kurum ve kuruluşlara yapacaklardır. Kurum ve kuruluşlarca gelen taleplerin incelenmesi ve değerlendirilmesi sonucu, 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yapacakları harcamaların yıllık bütçelerinde mal ve hizmet alımı ile yapım işleri için ayrılan ödenekleri toplamının % 10 oranını aşacağının anlaşılması halinde, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan kurum ve kuruluşlar için bağlı veya ilgili bakan, mahalli idarelerde ve (IV) sayılı cetvelde yer alan kurum ve kuruluşlarda üst yönetici, (III) sayılı cetvelde yer alan kurum ve kuruluşlar ile anılan Kanun kapsamında yer almayan kurum ve kuruluşlarda ise harcama yetkisine sahip kişi ya da kurullar tarafından 62 nci maddenin (ı) bendi uyarınca uygun görüş için Kuruma başvuruda bulunulacaktır. Bu konuda yetki devredilmiş olsa bile yetki devredilenlerin başvuruları kabul edilmeyecektir.”

düzenlemesi yer almaktadır.

4734 Sayılı Kanunun 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yapılan harcamaların, toplam ödeneklerin %10 oranını aşıp aşmadığının tespitine ilişkin bir mekanizmanın kurulmaması ve yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine uyulmamasının kontrol riski oluşturduğu, Kamu İhale Genel Tebliği'nde düzenlenen %10 limitinin aşılmaması hususunda önleyici tedbirlerin uygulanması, mevzuatta öngörülen limitlerin aşılması halinde ise Kamu İhale Kurulunun uygun görüşünün alınması gerekmektedir.