1. İhale Mevzuatına Tabi Olmaksızın Sözleşme İmzalanması

   
   

   6 projeden oluşan “Antalya Büyükşehir Belediyesi Akıllı Kent Sistemleri Faz-1” işinin 22.01.2002 tarih ve 24648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılması gerekirken, istisna kapsamında olduğu belirtilerek, 14.206.999,60 Euro sözleşme bedeli üzerinden Türksat Uydu Haberleşme Kablo Tv ve İşletme A.Ş (Türksat A.Ş)’ye verildiği görülmüştür.

   Söz konusu işe ilişkin 24.08.2017 tarihinde Belediye ile Türksat A.Ş. arasında

   
   

   imzalanan sözleşmenin “Yasal Dayanak” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında; sözleşme kapsamındaki çalışmaların başlatılması ve yürütülmesinde 21.02.1924 tarih ve 59 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun Ek-33’üncü maddesinin onbirinci fıkrasında yer alan, Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin, e- Devlet ile ilgili bilgi ve iletişim teknolojileri hizmetleri kapsamında, Türksat A.Ş.’den doğrudan yapacakları hizmet alımları yönünden, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na tabi olmadığı hükmünün esas alındığı belirtilmektedir. Aynı sözleşme maddesinin ikinci fıkrasında, sözleşmenin, taraflar arasında 09.05.2015 tarihinde imzalanan Bilgi ve İletişim Teknolojileri Konularında İşbirliği Yapılmasına Dair Protokol çerçevesinde imzalandığı ifade edilmektedir.

   Yukarıda belirtilen Protokolün “Kapsam” başlıklı 4 ‘üncü maddesinde; Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin e-dönüşümü ve bilgi işlem sistemlerinin modernizasyonu projeleri kapsamında, e-Devlet hizmetleri, bilişim teknolojisi anahtar teslim proje hizmeti, elektronik belge yönetim sistem hizmeti, felaket kurtarma merkezi, dijital arşiv hizmeti, coğrafi bilgi sistemleri, bilgi güvenliği hizmeti, bilişim danışmanlık ve destek hizmeti ile tarafların karşılıklı olarak belirleyeceği diğer hizmetler konularında iş birliği çalışmalarının yapılacağı belirtilmektedir.

   “Antalya Büyükşehir Belediyesi Akıllı Kent Sistemleri Faz-1” işinin kapsamında bulunan 6 adet projenin sözleşmeleri ve teknik şartnameleri incelendiğinde, söz konusu projelerin e-Devlet ile ilgili bilgi ve iletişim teknolojileriyle bağlantılarının bulunmadığı tespit edilmiştir. Buna karşın, söz konusu işin, 406 sayılı Kanun’un Ek-33’üncü maddesinin onbirinci fıkrasına istinaden, 4734 sayılı Kanun kapsamına alınmadan ihalesiz şekilde Türksat A.Ş’ye verildiği ve 24.08.2017 tarihinde 13.522.059,70 Euro üzerinden sözleşme imzalandığı tespit edilmiştir. Ayrıca bu sözleşmeye dayanılarak, 02.06.2020 tarihinde 684.940,06 Euro üzerinden ek sözleşme imzalandığı görülmüştür. Söz konusu iş kapsamında yapılan projelere ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.

   Tablo 9: Proje Detayları

   
   

   Proje Adı	Projenin Kapsamı	Sözleşmelerde Yer Alan Toplam Proje Bedeli (Kdv Hariç) (Euro)
   Elektronik Denetleme Sistemi (EDS)	Antalya İlinde Elektronik Denetleme Sistemi ve operasyon merkezinin hayata geçirilmesi ve 1 (bir) yıllık bakım hizmetinin sağlanması.	12.084.621,87
   Yönetilebilir İnternet Hizmeti	Antalya ilinin muhtelif yerlerinde WiFi (Kablosuz Bağlantı Alanı) altyapısının kurulup, bütün şebeke ve sistem yönetiminin 1 (bir) yıl boyunca uçtan uca yapılması.	564.561,33
   Şehir	Antalya ilinin muhtelif yerlerinde açık ve kapalı mekanlar için	439.988,11

   
   

   Bilgilendirme Ekranları	bilgilendirme ekranlarının (kiosk) kurulması, yazılımlarının geliştirilmesi ve 1 (bir) yıllık bakım hizmetinin sağlanması.
   Akıllı Sulama Sistemi	Antalya ilinin muhtelif yerlerinde Akıllı Sulama Sistemi’nin kurularak hayata geçirilmesi ve 1 (bir) yıllık bakım hizmetinin sağlanması.	12.642,32
   Akıllı Aydınlatma Sistemi	Antalya ilinin muhtelif yerlerinde Akıllı Aydınlatma Sistemi’nin kurularak hayata geçirilmesi ve 1 (bir) yıllık bakım hizmetinin sağlanması.	55.532,96
   Akıllı Şehir Yönetim Platformu	Antalya ilindeki Akıllı Kent Sistemleri kapsamındaki ürünlerin izlenmesi ve yönetilmesinin sağlayacak donanım ve yazılımların temin edilmesi, arayüzlerin merkezi olarak sunulması ve 1 (bir) yıllık bakım hizmetinin sağlanması.	1.049.653,17
   TOPLAM	14.206.999,76

   
   

   Tabloda detayları verilen projelerin, e-Devlet ile ilgili bilgi ve iletişim teknolojileriyle bağlantılarının bulunmaması nedeniyle; “Antalya Büyükşehir Belediyesi Akıllı Kent Sistemleri Faz-1” işinin 406 sayılı Kanun’un Ek-33’üncü maddesinin onbirinci fıkrasına belirtilen istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.

   Belediye cevabında, bulgu konusu işin 4734 sayılı Kanun’dan istisna olarak değerlendirilmesine ilişkin herhangi bir gerekçeli açıklama sunulmamıştır.

   Sonuç olarak; yasal düzenlemelerle 4734 sayılı Kanun'dan istisna edilmeyen işlere ilişkin ihale işlemlerinin 4734 sayılı Kanun kapsamında yürütülmesi gerekmektedir.

2. İş Kapsamında Yer Alan Projenin Zamanında Tamamlanmaması

   
   

   “Antalya Büyükşehir Belediyesi Akıllı Kent Sistemleri Faz-1” işi kapsamında yer alan Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) projesinin 01.02.2020 tarihinde tamamlanması gerekirken, 31.12.2022 tarihi itibarıyla tamamlanmadığı görülmüştür.

   İşe ilişkin 24.08.2017 tarihli sözleşmenin “Sözleşmenin Süresi ve Süre Uzatımı Verilebilecek Haller” başlıklı 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında, Elektronik Denetleme Sistemi projeleri için ön görülen süreler aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

   Tablo 10: EDS Projesine İlişkin İş Bitirme Süreleri

   
   

   Proje Adı	Kurulum Süresi	Bakım/Hizmet Süresi	Toplam Proje Süresi
   Elektronik Denetleme Sistemi (EDS)	7 Ay	12 Ay	19 Ay

   Yapılan incelemeler neticesinde; EDS projesinin yapımına 13.11.2017 tarihinde başlanıldığı, 02.10.2018 tarihinde işe ilişkin 120 iş günü süre uzatımı verildiği, 02.06.2020 tarihinde imzalanan ek sözleşme ile iş artışına gidildiği ve iş artışına istinaden 60 gün süre uzatımı verildiği tespit edilmiştir. Söz konusu iş artışı sonrasında, projenin tamamlanması gereken tarih 01.02.2020 olması ve bu tarihten sonra herhangi bir süre uzatımı kararı

   
   

   olmamasına rağmen, projenin 31.12.2022 tarihi itibarıyla tamamlanmadığı görülmüştür.

   
   

   EDS’nin kurulması için Antalya Büyükşehir Belediyesi ile Antalya İl Emniyet Müdürlüğü arasında yapılan 18.05.2017 tarihli protokolde, EDS’nin Belediye tarafından kurulacağı ve akabinde İl Emniyet Müdürlüğüne devredileceği, sistem aracılığıyla uygulanacak trafik cezalarının %30’unun sistem kullanımı hizmet bedeli olarak Belediyeye aktarılacağı belirtilmiştir. Bu kapsamda, EDS’nin hayata geçmemesi nedeniyle Belediyenin gelir kaybına uğradığı açıktır.

   Belediye cevabında, EDS projesinin zamanında bitirilememesine ilişkin herhangi bir gerekçeli açıklama sunulmamıştır.

   Sonuç olarak, Belediye tarafından yaptırılacak işlere ilişkin sözleşmelerde ve süre uzatımı kararlarında belirtilen sürelere riayet edilmesi gerekmektedir.

3. Tamamlanan Projelerin Atıl Durumda Olması

“Antalya Büyükşehir Belediyesi Akıllı Kent Sistemleri Faz-1” işi kapsamında yapılan ve toplam sözleşme bedelleri 1.557.816,56 Euro olan Şehir Bilgilendirme Ekranları, Akıllı Sulama Sistemi, Akıllı Aydınlatma Sistemi ve Akıllı Şehir Yönetim Platformu projelerinin atıl durumda olduğu görülmüştür.

Tablo 1’de bilgileri yer alan söz konusu projelerden;

1. Şehir Bilgilendirme Ekranları projesine 23.11.2017 tarihinde başlanıldığı, projenin 26.11.2018 tarihinde tamamlandığı, sözleşme bedeli olan 439.988,11 Euro karşılığında Belediye tarafından yükleniciye 3.276.527,08 TL ödendiği; proje kapsamında şehrin belirli noktalarına yerleştirilen şehir bilgilendirme ekranlarının kabinlerinin amacı dışında kullanıldığı gerekçesiyle 2020 yılında kaldırıldığı,

2. Akıllı Sulama Sistemi projesine 23.11.2017 tarihinde başlanıldığı, projenin 16.11.2018 tarihinde tamamlandığı, sözleşme bedeli olan 12.642,32 Euro karşılığında Belediye tarafından yükleniciye 91.461,87 TL ödendiği; söz konusu sistemin Antalya şehir merkezinde bulunan Yavuz Özcan ve Serdengeçti parklarına kurulduğu, yıllık bakım ve işletme maliyetlerinin yüksek olduğu gerekçesiyle sistemin kullanımından vazgeçildiği,

3. Akıllı Aydınlatma Sistemi projesine 23.11.2017 tarihinde başlanıldığı, projenin 29.08.2018 tarihinde tamamlandığı, sözleşme bedeli olan 55.532.96 Euro karşılığında Belediye

   
   

   tarafından yükleniciye 493.163,89 TL ödendiği; söz konusu sistemin Antalya şehir merkezinde bulunan Yavuz Özcan ve Serdengeçti parklarına kurulduğu, yıllık bakım ve işletme maliyetlerinin yüksek olduğu gerekçesiyle sistemin kullanımından vazgeçildiği,

4. Akıllı Şehir Yönetim Platformu projesine 23.11.2017 tarihinde başlanıldığı, projenin 21.11.2018 tarihinde tamamlandığı, sözleşme bedeli olan 1.049.653,17 Euro karşılığında Belediye tarafından yükleniciye 7.810.326,46 TL ödendiği; yıllık bakım ve işletme maliyetlerinin yüksek olduğu gerekçesiyle sistemin kullanımından vazgeçildiği,

tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu maliyesinin temel ilkeleri” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; kamu idarelerinin mal ve hizmet üretimi ile ihtiyaçlarının karşılanmasında, ekonomik veya sosyal verimlilik ilkelerine uygun olarak maliyet-fayda veya maliyet-etkinlik ile gerekli görülen diğer ekonomik ve sosyal analizlerin yapılmasının esas olduğu belirtilmiştir.

Yukarıda belirtilen projelerin yıllık bakım ve işletme maliyetlerinin yüksek olması ve amacı dışında kullanılması gibi gerekçelerle atıl durumda olması; Belediyenin projeleri gerçekleştirmeden önce ekonomik veya sosyal verimlilik ilkelerine uygun olarak maliyet-fayda veya maliyet-etkinlik analizlerini yapmadığını göstermektedir. Bunun sonucunda, Belediye tarafından söz konusu projeler için 11.671.479,30 TL maliyete katlanılmış olup karşılığında herhangi bir kamusal fayda elde edilememiştir.

Belediye cevabında, anılan projelerin yıllık bakım ve işletme maliyetleri, verimliliğe katkısının bulunmaması, arızaların varlığı, güvenlik riski gibi gerekçelerle kullanılamadığı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; Belediye tarafından toplumsal ihtiyaçlar karşılanırken, ekonomik veya sosyal verimlilik ilkeleri doğrultusunda maliyet-fayda veya maliyet-etkinlik analizlerinin yapılarak hareket edilmesi uygun olacaktır.